مال اکلوژن دندانها یا مشکلات کجی دندان ها و فک به مشکل ناهمراستایی آنها گفته میشود که میتواند مشکلات جدی برای سلامت دهان ایجاد کند.
معمولا مال اکلوژن یا مشکلات کجی دندان ها و فک را به صورت زیر میبینیم:
شلوغی و بهم ریختگی دندانها
کراس بایت
اوربایت
آندربایت
اوپن بایت
در این شرایط دندانها نمیتوانند عملکرد اصلی خود را انجام دهند.
در اینجا با مشکلات کجی دندانها و فک بیشتر آشنا میشوید.
فهرست عناوین
ویژگیهای مشکلات کجی دندان ها و فک
اکلوژن اصطلاحی است که برای ناهمراستایی دندانها استفاده میشود.
در حالت ایده آل دندانها باید به راحتی در دهان صاف و مرتب جای بگیرند و کجی و بهم ریختگی یا فاصله بین آنها نباید وجود داشته باشد، نباید کجی یا انحراف داشته باشند و بر دندانهای مقابل، باید منطبق باشند.
دندانهای فک بالا باید کمی با دندانهای فک پایین همپوشانی داشته باشند به طوری که نقاط برجسته دندانهای عقبی بر شیارهای دندانهای مقابل جفت و جور میشوند.
انحراف از حالت ایده آل اکلوزال را مال اکلوژن (malocclusion) میگویند. نوع انحراف متفاوت است اما هر نوعی ناهمراستایی دندانها یا فکها ، مشکل ساز است و باید اصلاح شود.
همردیف بودن دندانها و جفت و جور بودن دندانهای مقابل بر هم، باعث میشود جویدن به درستی انجام شده و دائما لب و گونه را گاز نگیرید و همچنین تلفظ تان صحیح باشد.
چه عواملی منجر به مشکلات کجی دندان ها و فک میشوند؟
این وضعیت معمولا ارثی است یعنی از نسلی به نسل بعد منتقل میشود اما برخی عادات و اتفاقات محیطی نیز در بروز آن دخیل هستند.
به طور کلی عوامل کجی دندانها و فک ها به صورت زیر است:
شکاف لب و کام
مکیدن پستانک پس از سه سالگی
استفاده طولانی مدت از شیشه شیر در اوایل کودکی
مکیدن انگشت
جراحاتی که منجر به ناهمراستایی فکها میشوند
تومورهای دهان یا فک
ناهنجاری شکل دندانها یا نهفتگی دندان
نامناسب بودن پر کردگی دندان یا روکش یا درمانهای دیگر مانند براکت ارتودنسی
انسداد مسیر تنفسی (نفس کشیدن از راه دهان) که ممکن است در اثر آلرژی یا بزرگی لوزه ها ایجاد شده باشد
علائم و نشانه های مال اکلوژن چیست؟
بسته به نوع مال اکلوژن ، علائم آن متفاوت است و ممکن است نامحسوس و یا شدید باشد. این علائم عبارتند از:
ناهمراستایی دندانها
تغییر و عدم توازن در صورت
گاز گرفتن گونه یا زبان
ناراحتی یا درد در هنگام جویدن یا گاز گرفتن غذا
مشکلات تلفظی مانند نوک زبانی صحبت کردن یا مشکل در تلفظ برخی حروف
تنفس از راه دهان به جای بینی
تشخیص و طبقه بندی انواع مال اکلوژن
مال اکلوژن دندانها معمولا در معاینه دندانپزشکی معمولی تشخیص داده میشود.
متخصص ارتودنسی دندانها را معاینه میکند. ممکن است برای بررسی بهتر، ممکن است عکس پرتوی ایکس از دندانها گرفته شود. طبقه بندی مال اکلوژن بر اساس نوع و شدت آن صورت میگیرد:
کلاس ۱: زمانی مال اکلوژن کلاس ۱ تشخیص داده میشود که دندانهای بالایی با دندانهای پایینی همپوشانی داشته باشند. در این نوع مال اکلوژن وضعیت بایت طبیعی است و همپوشانی اندک است.
کلاس ۲: مال اکلوژن کلاس ۲ به این معنی است که اوربایت شدید وجود دارد. این وضعیت به عنوان رتروگناتیسم شناخته میشود به این معنی که فک و دندانهای بالایی همپوشانی قابل توجهی با دندانها و فک پایینی دارند.
کلاس ۳: مال اکلوژن کلاس ۳ به این معنی است که آندربایت شدید وجود دارد. این وضعیت را پروگناتیسم نیز مینامند که به این معنی است که فک پایین جلوزدگی دارد. این باعث میشود دندانهای پایینی با فک و دندانهای بالایی همپوشانی داشته باشند.
کجی دندانها و فک چگونه درمان میشود؟
بیشتر کسانی که کجی دندانها و فک در آنها جزئی است نیازی به درمان ندراند اما برای تشخیص این موضوع، باید متخصص ارتودنسی را ببینید.
اگر مال اکلوژن شدید باشد باید درمان انجام دهید. بسته به نوع مال اکلوژن ممکن است درمانهای متفاوتی توصیه شود که عبارتند از:
براکت ارتودنسی برای اصلاح موقعیت دندانها
کشیدن دندان برای اصلاح شلوغی دندانها
تغییر شکل دندانها، باندینگ یا روکش کردن آنها
عمل جراحی برای تغییر شکل یا کوتاه کردن فک
سیم یا پلیت برای پایدار سازی استخوان فک
درمان این اختلال ممکن است منجر به برخی عوارض نیز شود مانند پوسیدگی دندان، درد یا ناراحتی، تحریک دهان ناشی از استفاده از وسیله ارتودنسی مانند براکت، سخت شدن جویدن یا صحبت کردن در طول دوره درمان.
چگونه از کجی دندانها و فک ها جلوگیری کنیم؟
پیشگیری از این اختلال دشوار است چون بیشتر این موارد ارثی هستند. والدین کودکان کم سن باید استفاده از پستانک و شیشه شیر را محدود کنند تا تغییری در شکل فک ایجاد نشود.
شناسایی زود هنگام مال اکلوژن میتواند به کاهش طول دوره درمان ارتودنسی و شدت آن، کمک نماید.