شاید شما تصور کنید که محافظ دهانی فقط برای کودکانی که ورزشهای خشن و پُربرخوردی مانند بسکتبال، فوتبال، بوکس یا فوتبال بازی می‌کنند، خوب است. اما حتی آن کودکانی که ورزشهای بدون برخورد از قبیل ژیمناستیک یا بازی و فعالیت‌های تفریحی انجام می‌دهند نیز می‌توانند از مزایای محافظ‌های دهانی بهره‌مند شوند.
دوره درمان ارتودنسی می‌تواند یک نقطه عطف در زندگی فرزند خردسال یا نوجوان شما باشد. اما خو گرفتن به اجسام خارجی در دهان، زحمت زیادی که تمیز کردن و مراقبت از بریس‌های ارتودنسی به همراه دارد و نیز دردسرهای مربوط به تنظیم بریس‌ها، همگی از شرایطی هستند که کودک باید به آنها عادت کند. اگر کودک شما فعالیت‌های ورزشی هم داشته باشد، مسلماً نگرانی‌ها بیشتر خواهد بود.
ساییدن دندان‌ها بر روی هم یک عارضه شایع در بین کودکان است، اما می‌توان از دندان‌های کودک در برابر آسیب‌های ناشی از این عارضه، کاملاً محافظت نمود. شما با تعیین یک وقت ملاقات با متخصصین ما می‌توانید با آنها در مورد محافظ‌های دهانی کودکان و سایر راهکارهایی که برای محافظت از کودک و اصلاح رفتارهای او وجود دارد، مشورت کنید.
فهرست عناوین
مزایای استفاده از محافظ‌های دهانی ورزشی
محافظت از دندان‌ها و بافت‌های نرم دهان
مهم‌ترین کارکرد محافظ‌های دهانی ورزشی آن است که شدت ضرباتی که مستقیماً به دندان‌ها و بافت‌های نرم دهان (لب‌ها، گونه‌ها و لثه‌ها) وارد می‌شود را به حداقل برسانند. استفاده از محافظ‌های دهانی هر چند کار ساده‌ای است، اما می‌تواند در کاهش و حتی پیشگیری از انواع آسیب‌های دهان و دندان در کودک شما تأثیر زیادی داشته باشد. مهم‌ترین عوارضی که محافظ‌های دهانی به رفع یا پیشگیری از آن کمک می‌کنند، عبارت است از:
- فرو رفتن دندان در لثه و بافت‌های نرم
- بیرون زدن دندان از لثه در اثر ضربه
- کنده شدن دندان
- شکستگی تاج دندان
- شکستگی ریشه دندان
[مطالب مرتبط: دکتر ارتودنسی | ارتودنسی نامرئی ] [مطالب مرتبط: ارتودنسی | هزینه ارتودنسی ]
محافظت از مفصل فک
اغلب ضربه‌هایی که به فک پایین وارد می‌شود باعث شکستگی آن نخواهد شد، اما نیروی بعضی از این ضربه‌ها به اندازه کافی هست که بتواند باعث در رفتن مفصل فک (مفصل تمپوروماندیبولار یا TMJ) شود و یا احتمالاً یک آسیب دائمی به آن وارد کند.
حفاظت در برابر پیامدهای ثانویه ناشی از مصدومیت
گاهی اوقات خود ضربه‌ای که به فک وارد می‌شود، آسیبی به آن نمی‌رساند، اما می‌تواند شروعی برای یک زنجیره از پیامدها و آسیب‌هایی باشد که متعاقب آن به بافت‌های دهانی وارد می‌شود. استفاده از محافظ‌های دهانی می‌تواند از بروز این گونه عوارض نیز جلوگیری نماید.
محافظ دهانی خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
راحتی و آسودگی در دهان
مهم‌ترین ویژگی‌هایی که یک محافظ دهانی خوب باید داشته باشد به شرح زیر است:
- جایگذاری آن در دهان باید آسان و راحت باشد.
- در داخل دهان باید به خوبی و راحتی جای بگیرد.
اگر یک محافظ دهانی این دو ویژگی ساده و در عین حال، بسیار مهم را نداشته باشد، کودک تمایلی به استفاده از آن نشان نمی‌دهد و یا حداقل در همه مواقعی که باید از آن استفاده کند، نمی‌کند.
طراحی و نوع محافظ‌های دهانی
محافظ‌های دهانی طراحی شده برای یک فک (Single-arch)
اغلب محافظ‌های دهانی ورزشی فقط روی فک بالایی ورزشکار را می‌پوشانند، زیرا:
- وجود مفصل فک به فک پایینی امکان می‌دهد که آزادانه در جای خود حرکت کند. به این معنی که وقتی یک ضربه شدید بر فک پایین وارد می‌شود، بخشی از نیروی آن در اثر حرکت کردن فک از جای خود، خنثی می‌شود.
- فک بالایی در جای خود ثابت است. به همین علت وقتی نیروی شدید و ناگهانی بر آن وارد می‌شود، به طور کامل توسط خود فک و دندان‌‌هایی که در آن جای گرفته‌اند، جذب می‌شود.
محافظ‌های دهانی طراحی شده برای دو فک (Dual-arch)
بعضی از محافظ‌های دهانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که روی هر دو فک بالا و پایین قرار می‌گیرند. مزایای این نوع از محافظ‌ها عبارت است از:
- محافظت بیشتری از دندان‌های پایینی به عمل می‌آورد.
- می‌تواند از مفصل فک نیز بیشتر محافظت کند.
اما یک محدودیت این نوع از محافظ‌های دهانی، سهولت کمتر کار با آنها و جایگذاری در دهان نسبت به محافظ‌های یک قطعه‌ای می‌باشد و همین امر باعث می‌شود که کودک در همه مواقعی که لازم است، از آن استفاده نکند.
طراحی و شکل مناسب محافظ دهانی
به عنوان قواعد کلی برای یک محافظ دندان خوب می‌توان گفت:
- شکل کلی یک محافظ دهانی ورزشی باید به گونه‌ای باشد که روی تمام دندان‌های ورزشکار از جمله دندان‌های آسیاب او را به طور کامل بپوشاند.
- محافظ دهانی باید لثه‌ها و بافت‌های نرم اطراف دندان را نیز بپوشاند و فقط روی سطح دندان قرار نگیرد.
ضخامت مناسب
رشته‌های ورزشی مختلف از نظر میزان خطر برخورد و مصدومیت ورزشکاران، با یکدیگر تفاوت دارند. بنابراین ضخامت یک محافظ دهانی باید متناسب با نوع رشته ورزشی که کودک در آن فعالیت می‌کند، باشد.
ارتجاع‌پذیری (کشسانی) و سختی
قابلیت ارتجاع‌پذیری (حالت اسفنجی) برای عملکرد مناسب یک محافظ دهانی اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا همین قسمت از محافظ است که به خنثی شدن نیروی ناشی از ضربه یا مصدومیت کمک می‌کند. همچنین اگر جسم یک محافظ دهانی تا حدودی نرم و انعطاف‌پذیر نباشد، جایگذاری آن در دهان برای کودک مشکل‌تر خواهد بود.
انواع محافظ‌های دهانی
چهار نوع مختلف از محافظ‌های دهانی وجود دارد که شما می‌توانید برای محافظت از دندان‌های خود یا کودکتان در حین بازی و فعالیت‌های ورزشی از آن استفاده کنید.
محافظ‌های دهانی استاک (Stock)
این نوع از محافظ‌ها را می‌توان بدون نیاز به آماده‌سازی، به سادگی در دهان گذاشت. محافظ‌های استاک اغلب در سه اندازه مختلف شامل کوچک، متوسط و بزرگ عرضه می‌شوند و می‌توان آنها را از فروشگاه‌های لوازم ورزشی تهیه کرد. این محافظ‌ها خیلی سریع قابل جایگذاری در دهان هستند، اما ممکن است هر چند وقت یک بار نیاز به تعویض داشته باشند.
محافظ‌های دهانی Boil and Bite
این نوع از محافظ‌های دهانی ابتدا باید چند دقیقه در آب بجوشد و سپس با فشار دندان‌ها به شکل مناسب، حالت داده شود. این محافظ‌های دهانی را می‌توان از اغلب فروشگاه‌های لوازم ورزشی تهیه کرد.
محافظ‌های دهانی شکل گیرنده با فشار خلأ (Vacuum-Formed)
متخصصن ما می‌توانند این نوع از محافظ دهانی را برای کودک شما در کلینیک آماده کنند. دندانپزشکان ما ابتدا یک قالب از دهان و دندان‌های کودک شما تهیه می‌کنند و سپس از روی آن، محافظ دهانی را می‌سازند تا دقیقاً مطابق با شکل دندان‌های کودک باشد. این نوع از محافظ‌ها، تمام دندان‌های کودک را می‌پوشاند و قیمت آن معمولاً گران‌تر از محافظ‌های استاک و Boil and Bite می‌باشد.
محافظ‌های دهانی لامینت‌دار (Pressure Laminated)
محافظ‌های لامینت‌دار فواید بسیار زیادی برای محافظت از دهان و دندان‌های کودک دارند. ضخامت این نوع از محافظ‌های دهانی بیشتر از انواع دیگر است و از دندان‌ها در برابر هر نوع آسیب‌دیدگی یا ضربه شدید به خوبی محافظت می‌کنند. محافظ‌های لامینت‌دار باید حتماً به صورت سفارشی و اختصاصی برای کودک شما توسط یک دندانپزشک طراحی و ساخته شود. هزینه این محافظ‌ها نیز معمولاً از همه انواع محافظ‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد، بیشتر می‌باشد.
نایت گارد
نایت گاردنایت گارد یک نوع محافظ است که برای جلوگیری از تماس دندان‌های کودک با یکدیگر استفاده می‌شود و از آسیب رسیدن به دندان‌ها در اثر فشار و ساییدگی آنها بر روی هم جلوگیری می‌کند. نایت گارد همچنین قسمتی از نیروی فشار ناشی از ساییدن و دندان قروچه را خنثی می‌کند. نایت گارد توسط متخصصین ما به صورت اختصاصی برای دهان کودک شما طراحی و ساخته می‌شود و بر روی یکی از فک‌های او قرار می‌گیرد. بعضی از دندانپزشکان ممکن است به جای آنکه خودشان نایت گارد یا محافظ دهانی را بسازند، ابتدا یک قالب از دندان‌های کودک شما تهیه کنند و آن را به یک آزمایشگاه ارسال کنند تا محافظ را از روی آن بسازد.
تعویض و مراقبت از محافظ‌های دهانی
تعویض و مراقبت از محافظ‌های دهانیبرای اطلاع از بهترین زمان تعویض محافظ دهانی کودک خود می‌توانید با متخصصین ما مشورت کنید، اما به طور کلی به محض مشاهده نشانه‌های فرسودگی یا در صورتی که محافظ آسیب ببیند و یا به خوبی در دهان کودک جا نگیرد، باید فوراً نسبت به تعویض آن اقدام کنید. کودکان و نوجوانان معمولاً باید محافظ‌های دهانی خود را زودتر و بیشتر از بزرگسالان تعویض کنند، زیرا فک و دهان آنها هنوز در حال رشد است و به سرعت تغییراتی در آن حاصل می‌شود.
در فاصله بین مسابقات ورزشی که کودک از محافظ دهانی استفاده نمی‌کند، باید آن را کاملاً تمیز و خشک نگه دارید. در ادامه به چند نکته مهم جهت مراقبت از محافظ‌های دهانی اشاره می‌شود که با رعایت آنها می‌توانید اطمینان داشته باشید که محافظ دهانی کودکتان همیشه سالم و آماده برای استفاده است:
- محافظ دهانی را قبل و بعد از هر بار استفاده، خوب بشویید یا با مسواک و خمیر دندان تمیز کنید.
- محافظ دهانی را به طور مرتب با صابون و آب سرد تمیز کنید و سپس به طور کامل بشویید.
- هنگامی که برای معاینات دوره‌ای کودک خود به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، محافظ دهانی او را همراه بیاورید تا دندانپزشک آن را بررسی کند. متخصصین ما می‌توانند کار تمیز کردن حرفه‌ای محافظ‌های دهانی را نیز انجام دهند.
- محافظ دهانی را در یک جعبه محکم و دارای منافذی برای عبور هوا نگهداری کنید تا به راحتی خشک شود و باکتری‌ها بر روی آن رشد نکنند.
- هرگز محافظ دهانی را در معرض آفتاب یا در آب داغ نگذارید.
- راحتی محافظ در دهان کودک و نشانه‌های فرسودگی یا آسیب‌دیدگی آن را چک کنید و در صورت نیاز نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
