آبسه دندان یکی از شایع‌ترین مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان کودکان است که نیاز به توجه فوری دارد. آبسه‌ی دندان یک عفونت باکتریایی دردناک است که در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند گسترش یابد. خوشبختانه آبسه دندان قابل درمان است و حتی در صورتی که فرزندتان بهداشت مناسب دهان و دندان داشته باشد می‌توان از آن پیشگیری کرد.
فهرست عناوین
آبسه دندان چیست؟
آبسه یک تورم جوش مانند است و هنگامی شکل می‌گیرد که به علت عفونت باکتریایی در بخشی از بدن، چرک جمع می‌شود. آبسه‌ی دندان عفونتی است که در ریشه‌ی دندان یا بین دندان و لثه ایجاد می‌شود. این تورم برای کودکان می‌تواند بسیار دردناک و گاهی اوقات غیر قابل تحمل باشد.
در صورت عدم درمان فوری، آبسه می‌تواند به دیگر بخش‌های دهان مانند لثه و فک و بخش‌های مختلف بدن گسترش پیدا کند. در موارد نادر، در صورت عدم درمان می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. شناسایی و درمان آبسه لثه و دندان در کودکان در مراحل اولیه از پخش شدن عفونت به لثه‌ها و سایر دندانها جلوگیری می‌کند.
علائم و نشانه‌های آبسه دندان در کودکان
قابل رؤیت‌ترین نشانه‌ی آبسه، یک تورم قرمز رنگ در دهان در مجارت یک یا دو دندان است. برای تشخیص وجود آبسه دندان در فرزند خود به دنبال علائم زیر باشید:
- تورم جوش مانند قرمز در مجاورت دندان
- ممکن است رنگ دندان تیره شود.
- ترشح چرک از آبسه
- درد شدید هنگام جویدن
- مزه‌ی ناخوشایند در دهان
- تورم لثه و گونه‌ها و سفتی گونه
- تب
ناحیه‌ی اطراف آبسه بسیار حساس می‌شود بطوری که هنگام تماس با یک شی خارجی (ذرات غذا) موجب درد شدید می‌گردد. در موارد نادر ممکن است هیچ دردی در دندان آبسه کرده وجود نداشته باشد که علت آن از دست دادن قابلیت واکنش نسبت به درد است.
علت‌ها و دلایل آبسه دندان در کودکان
دانستن دلایل آبسه‌ی دندان در کودکان، پیشگیری از آن را آسان‌تر می‌کند. یک عفونت باکتریایی در دهان دلیل اصلی آبسه است که در اثر آن یک یا چند کیسه‌ی چرک به دندان متصل می‌شوند. دلایل متداول آبسه‌ی دندان در کودکان عبارتند از:
- پوسیدگی دندان، دلیل اصلی آبسه‌ی دندان در کودکان
- ضربه به دندان به دلیل آسیب‌دیدگی یا افتادن که منجر به شکستگی یا لب پر شدن دندان می‌گردد. این امر می‌تواند موجب ایجاد مقداری فضای اضافی در آن ناحیه برای تجمع باکتری شود.
- فشار بر دندان به علت ساییدن یا کوبیدن دندانها بر روی یکدیگر
- با اینکه هر کدام از دندانها می‌توانند دچار آبسه شوند، اما دندان‌های عقل بیشتر از سایر دندانها در معرض آبسه قرار دارند زیرا تمیز کردن آنها دشوار بوده و بدون آنکه شما متوجه شوید دچار پوسیدگی می‌شوند.
تشخیص آبسه دندان در کودکان
آبسه دندان می‌تواند جدی باشد و باید بلافاصله بعد از تشخیص درمان شود. در صورتی که هرگونه علائم ذکر شده در بالا را در فرزند خود مشاهده کردید، فوراً او را نزد دندانپزشکان ما بیاورید. دندانپزشکان ما معمولاً اقدامات زیر را برای تشخیص آبسه‌ی دندان در کودکان انجام می‌دهند:
- ضربه زدن ملایم بر روی دندانها برای تعیین میزان حساسیت آن
- عکسبرداری با اشعه ایکس در مواردی که آبسه واضح نمی‌باشد.
- سی تی اسکن در مواردی که عفونت پخش شده است و یا مشکوک به گسترش آن به دیگر بخش‌های صورت و گردن باشد.
درمان آبسه دندان در کودکان
درمان آبسه در دهان کودک بستگی به شدت وضعیت و ناحیه‌ی شکل‌گیری آن دارد.
برش و درناژ آبسه
در صورتی که آبسه در مراحل اولیه‌ی خود باشد، دندانپزشکان ما برای درمان عفونت دندان و لثه با ایجاد یک برش در محل آبسه و تمیز کردن آن با سالین یا آب نمک، چرک را تخلیه می‌کنند.
کشیدن دندان
در صورتی که دندان بطور کامل آسیب دیده باشد، ممکن است دندانپزشکان ما برای جلوگیری از پخش شدن عفونت آن را بکشند.
عصب‌کشی
در برخی موارد دندانپزشکان ما ممکن است برای درمان دندان عفونی و جلوگیری از آسیب کامل آن، اقدام به عصب‌کشی کنند. در حین این فرایند، دندانپزشکان ما در ابتدا یک حفره در دندان ایجاد کرده و پیش از بستن آن با خمیر، چرک را بیرون می‌کشند. در صورتی که درمان بر روی دندان عقل انجام شود، ممکن است برای استحکام دندان از تاج استفاده شود.
آنتی‌بیوتیک
علاوه بر روش‌های ذکر شده در بالا، ممکن است دندانپزشکان ما در صورتی که عفونت به دیگر بخش‌ها پخش شده باشد و یا بسیار شدید باشد، آنتی‌بیوتیک تجویز نمایند.
درمان‌های خانگی برای تسکین درد آبسه‌ی دندان
با اینکه هیچ درمان خانگی جهت درمان آبسه‌ی دندان وجود ندارد، اما می‌توان برخی اقدامات را برای تسکین درد در فرزند خود انجام دهید. در ادامه چند درمان خانگی که می‌توانند موجب کاهش درد شوند، ارائه می‌شود:
- یک کیسه‌ی یخ را به مدت ۱۲ تا ۲۰ دقیقه یا طبق توصیه‌ی دندانپزشک بر روی ناحیه‌ی مورد نظر قرار دهید.
- سیر خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند بر ضد عفونت مبارزه کند. اگر فرزندتان علاقه‌ای به جویدن سیر نداشت، آن را له کنید و آب سیر را بر روی ناحیه‌ی عفونی بمالید.
- روغن میخک، روغن نعناع و روغن پونه کوهی دارای خواص ضد عفونی و ضد قارچ هستند که التهاب را کاهش داده و عفونت را از بین می‌برد. مسواک زدن با روغن میخک نیز می‌تواند موثر باشد.
- شستن دهان با آب نمک گرم نیز می‌تواند به جلوگیری از پخش شدن عفونت جلوگیری کند.
- مقداری آب را همراه با یک قاشق دانه‌ی کنجد در آن بجوشانید. با استفاده از پنبه این آب جوشیده را بر روی ناحیه‌ی عفونی در دهان بمالید. این عمل را می‌توان جهت تسکین درد دو یا سه بار در روز انجام داد.
- یک قاشق سرکه سیب را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و دهان را با آن شست‌شو دهید. مراقب باشید که کودک این محلول را قورت ندهد.
- روغن زیتون دارای اوژنول می‌باشد که ماده‌ای شیمیایی است که باکتری را می‌کشد و عفونت را از بین می‌برد.
پیشگیری از آبسه دندان در کودکان
در ادامه مواردی که والدین باید به منظور کاهش خطر آبسه دندان یا لثه در فرزند خود به یاد داشته باشند، ارائه می‌گردد.
- نکته‌ی اصلی در پیشگیری از مشکلات مربوط به دندان و لثه، حفظ بهداشت مناسب دهان و دندان است. مطمئن شوید که فرزندانتان حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنند و یک بار در روز نیز از نخ دندان استفاده کنند.
- میزان مصرف مواد غذایی شیرین مانند شیرینی‌جات، شکلات و نوشابه توسط فرزند خود را کاهش دهید.
- حداقل یک بار در روز از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده شود. اما قبل از آن با دندانپزشکان ما مشورت کنید.
- در صورت هرگونه ضربه به دندانها مانند آسیب‌دیدگی یا لب‌پر شدن آنها، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
- بطور منظم فرزندان خود را نزد دندانپزشک ببرید.
- در شرایط دردناک مانند آبسه دندان در کودکان، پیشگیری همواره بهتر از درمان است.
