ایمپلنت دندان یک پایه فلزی است که جایگزین ریشه دندان میشود و یک تاج مصنوعی (روکش دندان) روی آن نصب میشود تا به این ترتیب جای خالی دندان از دست رفته پر شود.
شکل- در این تصویر یک دندان ایمپلنتی را نشان میدهد که به ترتیب از بالا به پایین شامل روکش دندان، اباتمنت و پایه ایمپلنت می باشد.
فهرست عناوین
ایمپلنت دندان
جراحی ایمپلنت دندان یک عمل جراحی است که در آن ریشه دندان با یک پیچ تیتانیومی جایگزین میشود تا به این ترتیب است زیبایی و عملکرد دندان از دست رفته جایگزین شود. ایمپلنت درست همانند دندان طبیعی عمل میکند و جایگزین بسیار خوبی به جای دندان مصنوعی و بریج دندان محسوب میشود.
روش جراحی کاشت ایمپلنت بستگی به نوع ایمپلنت و شرایط استخوان فک دارد. ممکن است برای کاشت ایمپلنت چندین عمل جراحی انجام شود.
مهم‌ترین مزیت ایمپلنت دندان این است که پشتیبانی محکم و باثباتی برای دندان جدید ایجاد می‌نماید چون در داخل استخوان فک فرو رفته و به استخوان جوش خورده است. از آنجایی که فرآیند جوش خوردن استخوان ایمپلنت به زمان نیاز دارد، چند ماه طول میکشد تا صاحب دندان شوید.
دلایل کاشت ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان طی یک عمل جراحی در استخوان فک قرار میگیرد و به عنوان ریشه دندانهای از است رفته عمل میکند. ایمپلنت به علت جوش خوردن به استخوان، هنگام جویدن هیچ حرکتی ندارد، صدایی ایجاد نمی‌کند و باعث تحلیل رفتن استخوان نمی‌شود. به طور کلی در شرایط زیر ایمپلنت کاشته میشود:
· یک یا چند دندان خود را از دست داده اید
· استخوان فک به رشد کامل خود رسیده است
· تراکم و حجم استخوان برای نگهداشتن ایمپلنت مناسب است و یا در صورت نامناسب بودن آن میتوانید پیوند استخوان انجام دهید
· لثه و سایر بافت‌های دهان از سلامت برخوردار هستند
· مشکل پزشکی که مانع التیام استخوان شود ندارید
· نمیتوانید یا نمی‌خواهید دندان مصنوعی استفاده کنید
· می‌خواهید به راحتی غذا بجوید و بدون نگرانی از بابت حرکت دندان صحبت کنید
· میتوانید چند ماه صبر کنید تا ایمپلنت به استخوان فک جوش بخورد
خطرات جراحی کاشت ایمپلنت دندان
کاشت ایمپلنت دندان درست همانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است خطراتی به دنبال داشته باشد اگر چه بروز این عوارض نادر و در صورتی که اتفاق بیفتد خفیف است. خطرات و عوارض احتمالی کاشت ایمپلنت عبارتند از:
· عفونت در محل جراحی
· آسیب دیدن ساختارهای پیرامون مانند رگهای خونی یا دندانهای مجاور
· آسیب دیدن عصبها که ممکن است باعث درد، بی حسی، گزگز یا مور مور شدن دندانهای طبیعی، لثه، لبها یا چانه شود
· مشکلات سینوس (هنگامی که ایمپلنت در فک بالا کاشته میشود ممکن است به فضای سینوس وارد شود)
آماده شدن برای جراحی کاشت ایمپلنت
· معاینه دندان پزشکی جامع و کامل – عکس پرتوی ایکس از دهان گرفته شده و قالب گیری از دندانها و دهان انجام میشود.
· برنامه ریزی درمانی – با توجه به عواملی مانند تعداد دندان‌هایی که قرار است جای خالی آنها پر شود و شرایط استخوان فک، برنامه ریزی انجام میشود. در برنامه ریزی درمانی باید چند متخصص دندانپزشکی از جمله جراح فک و صورت و متخصصی که با ساختارهای پشتیبانی کننده دندان سر وکار دارد ( پریودنتیست) دخیل باشند.
پیش از عمل باید اسامی داروهایی را که مصرف می‌کنید از جمله داروهای تجویز شده و داروهای بدون نسخه و مکملها و گیاهان دارویی را به دندانپزشک ارائه کنید. همچنین باید هر وضعیت پزشکی که دارید به اطلاع دندانپزشک برسانید. در صورتی که مشکل قلبی دارید یا ایمپلنت ارتوپدی دارید ممکن است پیش از جراحی آنتی بیوتیک برای شما تجویز شود تا از عفونت جلوگیری شود.
برای کنترل درد در حین جراحی از بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی و یا آرام بخش استفاده میشود. میتوانید در مورد روش مورد استفاده پیش از عمل با دندانپزشک صحبت کنید. در مورد چیزهایی که میتوانید پیش از عمل بخورید و یا مدت زمانی که نباید چیزی بخورید به شما اطلاعات لازم داده میشود. در صورتی که قرار باشد جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام شود باید قبل از آن از کسی بخواهید شما را پس از مرخصی شدن به منزل برساند.
جراحی کاشت ایمپلنت چگونه انجام میشود
۱- ابتدا دندان آسیب دیده کشیده میشود
۲- پس از این که استخوان برای جراحی آماده شد جراحی مرحله اول جایگذاری ایمپلنت دندان میشود. اما در صورتی که استخوان فک نیاز به پیوند استخوان داشته باشد باید ابتدا پیوند استخوان انجام بشود. پس از چند ماه که استخوان التیام یافت، آماده دریافت ایمپلنت شده و مرحله اول جراحی جایگذاری ایمپلنت انجام میشود.
۳- در مرحله اول جراحی جایگذاری ایمپلنت استخوان فک با دریل دندانپزشکی سوراخ شده و ایمپلنت در داخل سوراخ قرار میگیرد. در روش دو مرحله ای، لثه روی ایمپلنت را پوشانده و بخیه میشود. در روش یک مرحله ای اباتمنت روی ایمپلنت نصب میشود و از لثه بیرون می‌زند.
۴- چند ماه باید صبر کنید تا استخوان فک رشد کرده و به ایمپلنت جوش بخورد. در مرحله دوم، لثه روی ایمپلنت برش خورده و اباتمنت و سپس روکش دندان بر روی ایمپلنت نصب میشود و صاحب دندان می‌شوید. در روش یک مرحله ای نیازی به برش لثه نیست.
تمامی این فرآیند چند ماه (غالباً سه تا نه ماه) طول میکشد. این زمان برای التیام بافت‌ها و رشد استخوان جدید است.
پیوند استخوان فک
ممکن است جراح بخش کوچکی از استخوان را که معمولا از فک بالا یا پایین انتخاب میشود برداشته و پیوند بزند. در صورتی که ضخامت استخوان فک یا تراکم آن کافی نباشد، ممکن است لازم باشد پیش ار جراحی کاشت ایمپلنت پیوند استخوان صورت بگیرد. علت این است که نیرویی که فک هنگام جویدن اعمال میکند بسیار زیاد است و در صورتی که استخوان قدرت کافی نداشته باشد تحت فشار زیاد نمیتواند ایمپلنت را پشتیبانی نماید و برنامه درمانی با شکست مواجه میشود. پیوند استخوان قاعده مستحکمی برای ایمپلنت ایجاد میکند.
در پیوند استخوان یک تکه استخوان از بخش دیگری از فک یا از جای دیگری از بدن برداشته شده و به استخوان فک پیوند میشود. ممکن است نه ماه زمان لازم باشد تا استخوان پیوند شده به اندازه کافی رشد نموده و بتواند ایمپلنت را پشتیبانی نماید. در برخی موارد ممکن است پیوند کمی لازم باشد که در این صورت پیوند استخوان ممکن است همزمان با کاشت ایمپلنت انجام شود. وضعیت استخوان فک تعیین کننده روش انجام پیوند استخوان می باشد.
جایگذاری ایمپلنت
در حین عمل جراحی کاشت ایمپلنت جراح برشی در لثه ایجاد میکند و سوراخی در استخوان دریل کرده و ایمپلنت را داخل آن قرار میدهد. تا چند ماه باید صبر کنید تا استخوان و ایمپلنت به هم جوش بخورند. در این زمان هنوز جای دندان در دهانتان خالی است. معمولا میتوان برای زیبایی موقتا دندان مصنوعی استفاده کرد. باید دندان مصنوعی را هنگام مسواک زدن و خوابیدن از دهان خارج کنید.
یکپارچگی استخوان
پس از این که ایمپلنت در استخوان قرار گرفت، فرایند یکپارچگی استخوان شروع میشود. در این فرایند استخوان فک شروع به رشد و تولید سلولهای جدید کرده و به سطح ایمپلنت جوش میخورد. این فرایند ممکن است تا شش ماه زمان نیاز داشته باشد.
نصب اباتمنت
هنگامی که یکپارچگی استخوان تکمیل میشود، باید اباتمنت بر روی ایمپلنت نصب شده و بر روی آن روکش یا بریج سوار شود. برای نصب اباتمنت جراح لثه روی ایمپلنت را مجددا باز میکند و اباتمنت را به ایمپلنت پیچ میکند. سپس لثه دور اباتمنت را میگیرد و به همین شکل، جوش میخورد.
در بسیاری از موارد اباتمنت و ایمپلمت به صورت یک تکه استفاده میشوند و در همان مرحله اول جراحی جایگذاری میشوند. به این ترتیب نیازی به برش لثه در مرحله دوم وجود ندارد اما هنگام صحبت کردن و خندیدن ممکن است اباتمنت فلزی در دهان دیده شود. به همین علت بسیاری از افراد روش دو مرحله ای را ترجیح میدهند.
انتخاب دندان مصنوعی جایگزین تاج دندان
پس از این که اباتمنت روی ایمپلنت پیچ شد و لثه دور آن را گرفته و التیام یافت، یکی دو هفته بعد میتوان تاج مصنوعی دندان را که به صورت روکش دندان یا بریج است وصل کرد. برای این منظور ابتدا باید از دندانها قالب گیری شود. این قالب برای ساخت تاج مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرد که ظاهری کاملا شبیه تاج طبیعی دندان دارد. برای این مرحله از یکی از دو پروتز زیر استفاده میشود:
۱- پروتز غیر ثابت (متجرک)
این پروتز شبیه دندان مصنوعی معمولی است. دندانهای مصنوعی سفید رنگ در یک قاعده پلاستیکی صورتی رنگ قرار گرفته اند. یک اسکلت فلزی در زیر این پروتز تعبیه شده است که به اباتمنت ایمپلنت متصل میشود و به این ترتیب محکم در جای خود ثابت میشود. به راحتی میتوانید هنگام مسواک زدن یا در صورت نیاز به ترمیم پروتز را از دهان خارج کنید. برای افرادی که چند دندان فک پایین را از دست داده اند این روش مناسب است چرا که هزینه آن کمتر از چندین ایمپلنت تکی می باشد و از طرفی همانند کاملا مجکم و باثبات است.
۲- پروتز ثابت
این نوع پروتز شامل دندان مصنوعی است که به صورت دائمی بر روی اباتمنت پیچ شده یا چسبانده میشوند. نمیتوانید دندان را در بیاورید. در صورت نیاز به ترمیم یا تعویض حتما باید دندانپزشک روکش را جدا نماید. در صورتی که هزینه درمانی برایتان اهمیتی نداشته باشد میتوانید به تعداد دندانهای از دست رفته، ایمپلنت تکی بکارید. هر روکش دندان به یک پایه ایمپلنت وصل میشود.
پس از جراحی کاشت ایمپلنت
جراحی کاشت ایمپلنت خواه از نوع یک مرحله ای باشد یا چند مرحله ای، تا چند روز اندکی ناراحتی به دنبال خواهد داشت. عوارض و ناراحتی های پس از جراحی کاشت ایمپلنت عبارتند از:
· تورم لثه و صورت
· کبودی پوست و لثه
· درد محل ایمپلنت
· خونریزی خفیف
در صورتی که تورم، ناراحتی یا هر مشکل دیگری ظرف چند روز پس از جراحی بدتر شد، با جراح خود تماس بگیرید. ممکن است لازم باشد مسکن یا آنتی بیوتیک مصرف نمایید.
پس از هر مرحله جراحی باید غذاهای نرم مصرف کنید تا زمانی که محل زخم بهبود یابد. معمولا ۱۰ تا ۱۴ روز طول میکشد تا بهبودی حاصل شود. معمولا از بخیه های جذبی استفاده میشود اما در صورتی که بخیه ها قابل جذب نیستند باید ظرف ده روز بعد برای کشیدن بخیه مراجعه کنید.
نتایج کاشت ایمپلنت و مراقبتهای پس از آن
بیشتر موارد ایمپلنت دندان موفقیت آمیز هستند. اما در صورتی که یکپارچگی استخوان خوب انجام نشود ایمپلنت با شکست مواجه میشود. در چنین شرایطی باید ایمپلنت خارج شده و چند ماه بعد مجددا ایمپلنت جدیدی کاشته شود.
برای کمک به افزایش طول عمر ایمپلنت و دندانهای دیگر باید نکات زیر را رعایت نمایید:
· بهداشت دهان را حفظ کنید. ایمپلنت نیز همانند دندانهای طبیعی باید تمیز شود تا لثه پیرامون آن دچار التهاب و عفونت نشود. میتوانید از مسواکهای مخصوص طراحی شده برای تمیز کردن بین دندانها استفاده کنید تا از تمیز شدن تمام سطوح دهان مطمئن شوید.
· هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید
· عادات دهانی مضر را کنار بگذارید. غذاها یا اشیاء سخت مانند یخ، آبنباتهای سفت و غیره نجوید. این کارها ممکن است باعث ترک خوردن، لب پر شدن یا شکستن روکش یا دندانهای دیگر شود. از استعمال دخانیات پرهیز کنید چرا که باعث تغییر رنگ و لکه روکش و دندانهای دیگر میشود. برخی مواد غذایی مانند محصولات کافئین نیز منجر به تغییر رنگ و لکه دندانها میشوند. در صورتی که دندان قروچه دارید، برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
