ارتودنسی ثابت چیست؟ در ارتودنسی ثابت امکان جابه جایی ابزار و دستگاه ارتودنسی، پس از اعمال روی دندان، وجود ندارد. در این روش درمان ارتودنسی اجزایی به نام براکت، از جنس فلز یا سرامیک، بصورت نگین بر روی دندانها تعبیه می شود تا نیروی لازم برای حرکت به دندانها منتقل شود. طول درمان ارتودنسی ثابت دندان به طور متوسط دو سال بوده و وابسته به شرایط بیمار متغیر است. انواع ارتودنسی ثابت و به کارگیری ارتودنسی ثابت دو فک از جمله مواردی است که در هنگام انتخاب این روش درمانی مورد توجه افراد و متخصصین قرار می‌گیرد.
ارتودنسی ثابت دندان و ارتودنسی ثابت دندان های بالا و دوفک بیانگر توانایی این روش ارتودنسی برای رفع انحرافات دندانها و نامتوازن بودن دو فک بالا و پایین می‌باشد. استفاده از روش‌ها و انواع ارتودنسی ثابت برای فک و دندان از جمله عمل‌های درمانی و زیبایی دندان است که از گذشته تا به امروز دستخوش تغییرات مناسبی بوده است.
ارتودنسی ثابت، متداول ترین نوع ارتودنسی است که قادر به حرکت بسیار دقیق دندانها به مکان صحیح و دستیابی به نتایج ایده‌آل می‌باشد. در مطب دندانپزشکی دکتر سعید قریشی، از روش ارتودنسی ثابت با استفاده از انواع براکت های نوع ثابت از جمله براکت های فلزی متداول، ارتودنسی لینگوال و ارتودنسی نامرئی برای کلیه مشکلات موجود برای وضعیت و حالت دندانها استفاده می‌شود.
فهرست عناوین
ارتودنسی ثابت چیست؟
زمانی که صحبت از ارتودنسی ثابت می‌شود، هدف متخصصان کاملا متمرکز به استفاده از روش‌های درمانی و زیبایی ارتودنسی برای دندان و فک بدون دخالت و همکاری مستقیم بیمار است. روند درمان ارتودنسی ثابت به نوعی کند است و با توجه به تحقیقات انجام شده می‌توان بطور تقریبی ماهی یک میلیمتر حرکت و جا به جایی دندانها را در این روش در نظر گرفت.
با توجه به شرایط بیمار ارتودنسی ثابت دندان گاهی با کشیدن بعضی دندانها و ایجاد یک فضای مناسب برای حرکت و جابه جایی دیگر دندانها همراه است. ماهی یک بار ویزیت برای بیماران در ارتودنسی ثابت در نظر گرفته شده است؛ که در این جلسات بعد از فعال کردن کش بین دندانها، سیم‌ها و یا فنرها ممکن است مقداری درد در بیمار حس شود.
مراحل درمان ارتودنسی ثابت
مراحل درمان شامل اتصال براکت های کوچکی است که توسط چسب دندان بر روی سطح دندانها متصل می‌شوند ، سپس براکت ها با سیم نازکی به هم متصل می‌شوند. این سیم نازک در جای خود با کِش‌های لاستیکی (گاهی اوقات رنگی) ثابت و محکم نگه داشته می‌شود.
براکت ها امکان حرکت دندانها را به مکان مورد نظر فراهم می‌سازند. با این روش، متخصص ارتودنسی نسبت به ارتودنسی متحرک و یا لیگاچورهای متحرک، کنترل بیشتری بر موقعیت دندانها دارد.
درمان با ارتودنسی ثابت معمولاً زمانی شروع می‌شود که تمام دندان‌های دائمی رشد کرده‌اند. این درمان معمولاً ۱۸-۲۴ ماه طول می‌کشد ، پس از اتمام درمان بیماران باید به منظور حفظ نتیجه درمان از نگهدارنده استفاده کنند.
نگهدارنده‌ها می‌توانند متحرک باشند و یا بر روی سمت داخلی (رو به زبان) دندانها ثابت شوند. کوتاهی کردن بیماران برای نصب و یا حفظ نگهدارنده‌ها طبق دستور اورتودنتیست، به احتمال زیاد منجر به کج‌تر شدن و شلوغی دندانها خواهد شد ، زیرا دندانها بدون نگهدارنده‌ها تمایل به بازگشت به موقعیت قبل از درمان را دارند.
ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟
وابسته به شرایط بیمار، متخصص ارتودنسی تشخیص می‌دهد که ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک. اثربخشی و نتیجه پایانی ارتودنسی ثابت زودتر نمایان می‌شود در حالی که طول درمان ارتودنسی متحرک بیشتر خواهد بود.
انواع ابزار و روش‌های ارتودنسی ثابت
انواع ارتودنسی ثابت بطور مختصر در مطلب ارتودنسی ثابت چیست اشاره شد. برندهای مختلف و متعددی برای ارتودنسی ثابت موجود است که انتخاب آنها می‌تواند برای بیماران بسیار گیج‌کننده باشد ، اما همه‌آن‌ها در اصل عملکرد یکسانی دارند.
تولیدکنندگان ممکن است ادعا کنند که محصولات آنها نتایج بهتری از سایرین خواهد داشت ، در پذیرش چنین ادعاهایی باید دقت کرد زیرا برای اغلب آنها شواهد علمی اثبات شده‌ای وجود ندارد.
انتخاب انواع ارتودنسی ثابت وابسته به نوع مشکل بیمار و با تشخیص مستقیم یک متخصص ارتودنسی صورت می‌گیرد. ارتودنسی ثابت به سه نوع کلی تقسیم می شود:
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی با براکت های فلزی
- ارتودنسی با براکت های سرامیکی
ارتودنسی لینگوال
یکی از انواع ارتودنسی ثابت، ارتودنسی لینگوال است که در آن براکت ها به سطح داخلی دندان متصل می‌گردد. در نتیجه، ابزارها در این نوع ارتودنسی ثابت، قابل رؤیت نیستند. بسیاری از ارتودنتیست‌ها این نوع درمان را به بیماران خود ارائه می‌دهند و نتایجی با کیفیت بالا بدست می‌آورند.
مشکل خاصی که شاید بیماران با آن مواجه می‌شوند، مشکل اولیه در صحبت کردن، درد زبان و دشواری در تمیز نگه داشتن براکت های لینگوال می‌باشد. هزینه درمان آن به‌طور قابل توجهی بیشتر از انواع اورتودنسی ثابت است، که به دلیل هزینه‌های آزمایشگاهی بیشتر برای تولید آن و افزایش زمان جراحی مورد نیاز برای نصب آنها بر روی دندانها می‌باشد.
ارتودنسی با براکت های فلزی
ارتودنسی فلزی معمولی، یکی از رایج‌ترین انواع ارتودنسی ثابت مورد استفاده برای کودکان است که اغلب “سیم کشی دندان ها” نیز نامیده می‌شود. براکت های فلزی اغلب از جنس استیل ساخته شده‌اند و با استفاده از مواد کامپوزیتی به دندانها متصل و ثابت می شوند. هنگام خوردن غذاهای سفت باید مراقب باشید، زیرا چسب دندان به راحتی می‌تواند شکسته شود و منجر به اختلال در درمان گردد.
یک سیم مخصوص (سیم قوسی) به براکت ها تثبیت و یا بسته می‌شود. این کار با استفاده از حلقه‌های رنگی الاستیک (که ممکن است در بین جلسات مراجعه بی‌رنگ شود) انجام می‌گیرد. این کِش‌ها می‌تواند نقره‌ای رنگ و یا به رنگ روشن باشند.
با پیشرفت مراحل درمان، ارتودنتیست از سیم‌های ضخیم‌تری استفاده می‌کند تا بتواند نیروی بیشتری را بر روی دندانها وارد سازد. برخی از بیماران به این فرایند “سفت کردن” ارتودنسی می‌گویند. در پایان درمان، براکت های فلزی می‌توانند به راحتی و بدون هیچ‌گونه آسیبی از روی دندانها برداشته شوند.
ارتودنسی با براکت های سرامیکی
به جای استفاده از استیل، براکت ممکن است از مواد سرامیکی سخت ساخته شود تا با رنگ دندان هماهنگ باشد. این نوع از درمان ، ظاهر زیبا و خوشایندتری دارد و یک گزینه‌ی جذاب به خصوص برای بزرگسالان است. سیم ارتودنسی برای کمک به بهبود ظاهر دندانها، می‌تواند همرنگ دندان باشد.
ارتودنسی ثابت سرامیکی می‌تواند به اندازه‌ی ارتودنسی ثابت معمولی در اصلاح مکان دندانها مؤثر باشد. گاهی اوقات استفاده از آنها برای دندان‌های پایین‌تر توصیه نمی‌شود (در حالت همپوشانی بیش از حد دندانها / دیپ بایت)، زیرا مواد سخت آن می‌تواند هنگام تماس با دندان‌های مقابل به آنها آسیب برساند.
در ارتودنسی سرامیکی، خارج کردن براکت های سرامیکی کمی دشوارتر از براکت های معمولی است ، اما در بسیاری از موارد، بعید است که آسیبی به دندان‌های سالم برسد. در صورت هر گونه سؤال و یا نگرانی باید با اورتودنتیست خود گفتگو کنید.
ارتودنسی ثابت و خود لیگاچور
این ابزار به جای استفاده از کِش برای نگه داشتن سیم در موقعیت خود، دارای مکانیزم قفل و بست یکپارچه است که با نگه داشتن سیم به آن اجازه می‌دهد حرکت و لغزش آزادانه‌تری داشته باشد.
هیچ شواهدی وجود ندارد که این مکانیزم نتیجه بهتری نسبت به ارتودنسی ثابت معمولی دارد ، اما شواهدی وجود دارد که با مکانیزم خود لیگاچور، زمان لازم برای تغییر سیم کاهش می‌یابد و احتمال تغییر رنگ آن در حین جلسات درمان کمتر است ، زیرا از کِش برای بستن سیم‌ها استفاده نمی‌شود.
همچنین متد ارتودنسی ثابت وابسته به کاربردش برای نظم دهی دندانها و شکل دهی ساختار فک بالا و دو فک می‌تواند به روش‌های زیر تقسیم شود:
۱. ارتودنسی ثابت دندان
ارتودنسی ثابت دندان یک شیوه متداول زیبایی و درمانی برای رفع بی نظمی و بهم ریختگی دندانها که در ظاهر افراد بسیار تاثیر داشته می‌باشد. با توجه به شرایط و فشردگی دندان‌های فرد بیمار ممکن است گاها ارتودنسی ثابت دندان با کشیدن یک یا چند دندان نیش و دیگر دندانها برای ایجاد فضای مناسب جهت حرکت و جا به جایی دندانها و قرار گیری در جای مناسب همراه است.
سن بیمار و شرایط دندان افراد در انتخاب ارتودنسی ثابت دندان تحت نظارت پزشک متخصص تاثیر دارد.
۲. ارتودنسی ثابت دو فک
اگر شرایط بیمار به گونه‌ای باشد که ارتودنسی ثابت دو فک مد نظر متخصص ارتودنسی باشد، اصول کار به این صورت است که ابتدا ارتودنسی ثابت فک بالا انجام می‌شود. علت اصلی این کار در ارتودنسی ثابت دو فک سهولت درمان فک پایین و امکان کار گذاشتن راحت براکت و بریس بر روی دندان‌های فک پایین بدون ضربه از بالا به پایین است.
۳. ارتودنسی ثابت فک بالا
جلو بودن فک بالا از ناهنجاری‌های شایعی است که درمان از طریق ارتودنسی فک بالا را به دنبال دارد. در واقع زمانی که فک بالا جلوتر باشد و یا فک پایین عقب تر از حالت نرمال باشد دندان‌های عقبی بر روی هم قرار نگرفته و اصطلاحا اوربایت صورت می‌گیرد.
مهمترین عاملی که در ارتودنسی ثابت فک بالا باید مورد توجه قرار گیرد سن بیمار و شدت عارضه است. روش ارتودنسی ثابت فک بالا برای کودکان توصیه نشده و بیشتر از کاربرد هدگیر دندان و روش‌های ارتودنسی متحرک در سنین پایین برای فک بالا استفاده می‌شود.
ارتودنسی ثابت فک بالا در بزرگسالان و در مواقعی که عارضه موجود خفیف باشد کاربرد دارد. از براکت‌های ثابت و در مواقع لزوم کشیدن دندان برای این شیوه درمانی در این حالت استفاده می‌شود. اگر جلو و یا عقب ماندن فک بالا و شدت عارضه بیشتر باشد علاوه بر ارتودنسی ثابت فک بالا باید جراحی فک و صورت با تشخیص متخصص صورت گیرد.
یک نمونه عکس ارتودنسی ثابت
عکس ارتودنسی ثابت برای افرادی که تمایل دارند از شرایط ظاهری این روش ارتودنسی مطلع شوند بصورت زیر قابل مشاهده است.
همچنین در زیر عکس قبل و بعد از ارتودنسی چند مراجعه کننده و نتیجه درمان آنها را مشاهده می‌کنید.
فیلم نتیجه درمان ارتودنسی ثابت دو فک را در زیر می بینید.
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان و فک را می‌توان در نکات زیر جمع بندی کرد.
مزایای ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی ثابت علاوه بر صاف شدن دندانها، ظاهر دندانها را زیبا کرده و بهداشت دهان و دندان را تامین می‌کند.
- خطر ابتلا به بیماری‌های لثه در ارتودنسی ثابت کاهش می‌یابد.
- در روند درمان ارتودنسی ثابت نیازی به کمک و همراهی بیمار نیست.
- از دیگر مزایایی ارتودنسی ثابت اطمینان کامل از داشتن نتیجه مطلوب در انتهای دوره درمان به دلیل ثابت بودن براکتها روی دندان است. این مزیت در مقایسه با ارتودنسی متحرک و قرار ندادن مرتب براکت متحرک بر روی دندان‌هاست.
- با ارتودنسی ثابت دندانها صد در صد در محل درست خود جای می‌‌گیرند و امکان بازگشت دندانها به حالت اولیه کمتر است.
- ارتودنسی ثابت کمتر به دندانها آسیب وارد می‌کند، زیرا دندانها در جهت‌های کنترل شده حرکت می‌کنند.
- به دلیل کنترل حرکت دندانها در روش ارتودنسی ثابت آسیب کمتری به ساختار دندانها وارد می‌شود.
معایب و مشکلات ارتودنسی ثابت
- طول دوره درمان ارتودنسی ثابت طولانی بوده و در این دوره ممکن است در اثر عدم رعایت بهداشت بطور کامل، دندانها تغییر رنگ داده و اثر براکتها بر روی دندان باقی بماند.
- مشکلات بوجود آمده در هنگام خوردن غذا و جویدن محتویات غذا در ابتدای شروع درمان ارتودنسی ثابت در افراد دیده می‌شود.
- سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی ثابت آسیب پذیر هستند و در هنگام خوردن مواد غذایی سفت ممکن است بشکنند.
- مشکلات در تکلم نیز در افرادی که ارتودنسی ثابت برای رفع مشکلات دندانها استفاده می‌کنند دیده می‌شود.
- شکل و ظاهر ارتودنسی ثابت برای برخی از افراد خوشایند نمی‌باشد.
هزینه ارتودنسی ثابت
هزینه ارتودنسی ثابت با عوامل مختلفی تعیین می‌شود ، این عوامل عبارتند از نوع و طول مدت درمان ، تجربه ارتودنتیست ، محل مطب ، بیمه دندانپزشکی شما و هر کار ترمیمی دیگر که ممکن است قبل و یا در طول درمان لازم باشد. هزینه‌ی محصولاتی مانند ارتودنسی نامرئی و یا شفاف ممکن است بیشتر از براکت های معمولی باشد. هزینه‌ها با توجه به شدت مشکل فکی و دندانی و همچنین اختلاف هزینه‌های منطقه‌ای، متفاوت است.
ارتودنتیست‌های ما برنامه‌های پرداخت انعطاف‌پذیری را تدارک دیده‌اند تا بیمارانی که نیاز به درمان و نصب براکت دارند، پرداخت هزینه‌ها برای آنها امکان‌پذیر باشد.
نکات مهم در ارتودنسی ثابت
چندین نکته مهم در ارتودنسی ثابت دندان، ارتودنسی ثابت دو فک و ارتودنسی ثابت فک بالا وجود داشته که بیشتر رعایت‌های پس از انجام انواع ارتودنسی ثابت را شامل می‌شود.
- پس از نصب براکت و ارتودنسی ثابت بر روی دندان و شروع دوره درمان حتما در موعد‌های مقرر برای ویزیت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- پس از نصب سیم و براکت‌های ثابت در روی دندان چند روز ابتدایی برای خوردن غذا و صحبت کردن با مشکل رو به رو هستید که به مروز زمان عادت می‌کنید.
- چند روز ابتدایی نصب براکت از غذای نرم استفاده کنید. از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، نوشابه، چای، قهوه و غیره خودداری کنید.
- از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده مانند ته دیگ و آدامس به دلیل احتمال شکستن و آسیب دیدن براکتها در دوره درمان ارتودنسی ثابت خودداری کنید.
- برای جلوگیری از تجمع و گیر کردن مواد غذایی در زیر براکتها و سیم‌ها از برس‌های مخصوص تمیز کردن ارتودنسی ثابت دندانها برای جلوگیری از پوسیدگی و زرد شدن دندانها استفاده کنید.
- هنگام انجام ورزش از قرار گرفتن در معرض ضربه و آسیب به صورت و دندانها خودداری کنید. در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
- در صورت افتادن براکتها یا شل شدن ارتودنسی ثابت دندان، سریعاً به مطب مراجعه نمائید.
در این مطلب، بیان کردیم که ارتودنسی ثابت چیست و درباره انواع ارتودنسی ثابت اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار دادیم. همچنین گفتیم که مشکلات ارتودنسی ثابت چیست. تشخیص اینکه کدام روش درمانی ارتودنسی ثابت، برای شما مناسب است کاملاً به تشخیص متخصص بستگی دارد.
ممکن است درمان ناهنجاری شما تنها با ارتودنسی ثابت دو فک امکان پذیر باشد یا اینکه مشکلات به گونه ای باشد که با ارتودنسی ثابت یک فک بر طرف شود.
