ارتودنسی چگونه انجام میشود؟ در این مقاله مراحل ارتودنسی دندان را به ترتیب و به طور کامل برای شما توضیح داده ایم؛ همچنین روند کلی مراحل اجرای ارتودنسی در یک فیلم کوتاه توسط دکتر سعید قریشی ارائه شده است.
دقت کنید که مراحل ارتودنسی در همه شیوههای درمانی (برای دو فک یا فک بالا به روش ثابت یا متحرک) چند مرحله مشخص دارد، اما با توجه به نوع درمان و روش انتخابی، در بعضی بخشها تفاوتهایی با هم دارند.
از آنجایی که بسیاری از افراد نگران شروع این درمان هستند، ما در این محتوا مراحل ارتودنسی دندان با عکس و فیلم را آورده ایم و توضیحات متخصص ارتودنسی “دکتر سعید قریشی” برای هر بخش شرح داده ایم.
فیلم ارتودنسی دندان
قبل از اینکه بطور مفصل به شرح مراحل انجام ارتودنسی بپردازیم، توصیه می کنیم فیلم کوتاه توضیحات دکتر سعید قریشی درباره مرحله اول ارتودنسی و روند درمان ارتودنسی دندان را ببینید.
در ادامه، حین بیان مراحل انجام ارتودنسی، فیلم مرحله گذاشتن براکت ها در ارتودنسی و فیلم مراحل پایانی ارتودنسی، یعنی برداشتن براکت ها، را نیز مشاهده خواهید کرد.
مراحل ارتودنسی به ترتیب
مراحل کلی انجام ارتودنسی را میتوان با در نظر گرفتن خواسته مراجعین به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول مراجعینی که جهت زیبایی اقدام به انجام ارتودنسی میکنند. دسته دوم بیمارانی که به سلامت دندانها و راحتی در رعایت بهداشت دهان و دندان فکر میکنند را شامل میشود.
در این جا، تمام ۸ مرحله ارتودنسی دندان را با عکس و فیلم توضیح دادهایم.
- مشاوره
- عکس برداری
- قالب گیری از دندان
- ترمیم و تمیز کردن دندان ها
- نصب براکت ها
- مراجعات منظم به متخصص
- خارج کردن براکت
- استفاده از ریتینر
۱- مرحله اول ارتودنسی؛ مشاوره، معاینه و ارزیابی دندان
اولین مرحله شروع ارتودنسی جلسه مشاوره است که با متخصص ارتودنسی برگزار میشود. طی این مشاوره معمولا بیمار دغدغههای خود را بیان کرده و در مورد مزایا و معایب روش انتخابی با ارتودنتیست خود بحث و گفتگو میکنند.
معاینه و ارزیابی متخصص جهت بررسی ناهنجاری موجود در ترتیب دندانها و ناهنجاریهای احتمالی فک و صورت انجام خواهد شد. در این مرحله شما درخواست های خود را با ارتودنتیست در میان میگذارید، گاهی اوقات شما تمایلی ندارید که براکتها روی دندانتان دیده شود.
البته نتبجه گیری اصلی درباره نوع درمان و روش انتخابی، باید بعد از عکسبرداری از فک و دندان انجام شود که در مرحله بعد به طو کامل توضیح خواهیم داد.
۲- مرحله دوم ارتودنسی؛ تصویربرداری از دندان
برای اینکه متخصص بتواند طی دوره درمان ارتودنسی به صورت دقیق در مورد نحوه درمان تصمیم گیری نماید با استفاده از عکسهای OPG قرار گیری ریشههای دندان و موقعیت آنها را مورد سنجش قرار میدهد. معاینه شامل عکس برداری از دندانها و ارائه یک طرح درمانی دقیق برای بیمار با توجه به مشکلات وی میباشد.
این مرحله ارتودنسی دندان شامل دو نوع عکس برداری به شرح زیر است:
عکس رادیولوژی
OPG یکی از رادیوگرافیهای ضروری جهت شروع درمان ارتودنسی است. به وسیله عکس OPG، متخصص قادر به دیدن دقیق ریشه دندان است. میتواند کلیه دندانها را از لحاظ سلامت کلی مورد ارزیابی قرار دهد.
فتوگرافی(عکس رنگی)
این تصاویر در مراحل ارتودنسی انجام میشود جهت بررسی وضعیت بافت سخت و نرم داخل دهان و ارزیابی شاخصهای زیبایی صورت در ابتدای درمان ارتودنسی تجویز میشود.
بعد از گرفتن این عکس ها و بررسی متخصص، چنانچه لازم به جراحی فک باشد به متخصص مربوطه ارجاع داده می شود و پس از آن یک برنامه درمانی ارتودنسی دقیق مشخص خواهد شد، هنگامی که این برنامه دقیق ارائه شد، ارتودنتیست هزینه ارتودنسی ثابت را به شما میگوید.
۳- مرحله سوم ارتودنسی؛ قالب گیری از دندان
مرحله بعدی ارتودنسی دندان، مرحله قالب گیری دندان است که در این مرحله متخصص ارتودنسی پس از معاینات دقیق دندان بیمار، قالب گیری دندان را انجام میدهد تا وضعیت دندانها را در ابتدای مراحل ارتودنسی ثبت نماید.
۴- مرحله چهارم ارتودنسی : ترمیم و تمیز کردن دندان ها
در این مرحله از مراحل ارتودنسی دندان، فک بیمار مجدد توسط متخصص مورد بررسی قرار میگیرد. پزشک متخصص با درنظر گرفتن هزینه ارتودنسی به صورت تقریبی و همچنین زمان بندی احتمالی، نوع درمان های قابل اجرا را برای بیمار توضیح میدهد.
سپس با توجه به عکس هایی که گرفته شده است، تمامی دندان هایی که نیاز به ترمیم و درمان ریشه دارند را درست می کند و در آخر پیش از مرحله نصب براکت، دندان ها را تمیز میکند (پالیش زده و خشک میکند).
۵- مرحله پنجم ارتودنسی دندان: نصب براکت انتخابی
در این مرحله، شما با توجه به توضیحات ارتودنتیست و همچنین در نظر گرفتن هزینه درمان، نوع براکت و روش درمان خود را انتخاب کرده اید.
در صورتی که فرد ارتودنسی نامرئی را انتخاب کند، پس از قالب گیری و انجام عکس برداری لازم، علی رغم پرداخت هزینه ارتودنسی میتواند تنها در ۲۰ الی ۳۰ دقیقه حضور در مطب، ارتودنسی دندان را انجام دهد.
در غیر اینصورت جلسه مربوط به چسباندن بریس (بریس به دستگاه ارتودنسی ثابت می گویند) در اصل منظور براکت ها (براکت به تک تک نگین های که روی دندان چسبیده می شوند می گویند) در دهان حدود ۲ ساعت زمان میبرد. متخصص ارتودنسی دقت و زمان زیادی را در این مرحله ارتودنسی دندان، برای قرار دادن براکت روی هر یک از دندانها میگذارد. انواع ارتودنسی شامل
- ارتودنسی ثابت قلزی
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی لینگوال
پس از گذاشتن براکتها، رعایت بهداشت اهمیت بسیار زیادی دارد و باید با مسواک زدن منظم، سلامت دندانهای خود را حفظ کنید. به همین دلیل باید نحوه استفاده از مسواک ارتودنسی را یاد بگیرید تا بتوانید در این مدت به خوبی از دندانهایتان مراقبت کنید.
فیلم ارتودنسی دندان – گذاشتن براکت ها
برای آشنایی با این مرحله ارتودنسی، میتوانید فیلم مرحله نصب براکت ها و اقدامات قبل از آن را در ویدیوی زیر مشاهده کنید.
۶- مرحله ششم ارتودنسی: مراجعات منظم به متخصص
متخصص ارتودنسی پس از قرار دادن براکت بر روی دندان بیمار جلساتی را طبق برنامه زمان بندی برای مراجعه بیمار تنظیم میکند. این جلسات برای مشاهده روند پیشرفت درمان بیمار و تنظیم حرکات دندانی است (که گاها با درد همراه است). در طول هر یک از جلسات متخصص ارتودنسی مجدد نیروی لازم برای حرکت دندانها را تنظیم میکند.
۷- مرحله هفتم: برداشتن براکت ها
یکی از آخرین مراحل ارتودنسی که بعد از گذراندن دوره و اتمام طول درمان باید پشت سر گذاشته شود، خارج کردن براکت ها از دندان است. بعد از اینکه وضعیت دندانها به بهترین حالت خود درآمده و نظم مورد نظر به آنها داده شد، باید براکت از درون دهان فرد خارج شود. برای خارج کردن این براکت باید مراحل زیر را پشت سر گذاشت:
- در ابتدا باید کش ارتودنسی از دهان خارج شود.
- سپس نوبت درآوردن سیم بوده که در شیار براکت ارتودنسی قرار گرفته است. دندانپزشک یا ارتودنتیست با استفاده از ابزاری خاص، اقدام به درآوردن این سیم خواهد کرد.
- سپس با استفاده از انبرهای مخصوص، باید براکت از روی دندان برداشته شود. ارتودنتیست فشار کمی به انتهای هر براکت وارد میکند تا پیوندی که باعث نگه داشتن آن شده، شکسته شده و براکت لق شود.
- در این مرحله ارتودنسی، ممکن است فرد درد کمی احساس کند؛ اما میزان آن به مراتب کمتر از فرایند نصب و جایگذاری براکت ارتودنسی است.
- در آخرین قدم باید چسبهایی که برای نگه داشتن براکت ها بر روی دندان استفاده شدهاند، به صورت کامل پاک شوند. در این مرحله از ارتودنسی هم دندانپزشک با استفاده از ابزار مخصوصی که معمولا در پولیش دندانها هم به کار میبرد، اقدام به پاک کردن چسب میکند.
به خاطر داشته باشید که این مرحله هیچ آسیبی به مینای دندان وارد نکرده و هیچگونه دردی به همراه ندارد.
فیلم ارتودنسی دندان – برداشتن براکت ها
در ادامه، فیلم مرحله پایانی ارتودنسی دندان را می توانید ببینید که شامل برداشتن براکت، پاک کردن چسب و پولیش دندان هاست.
۸- مرحله هشتم: نصب رتینر یا نگهدارنده
برخی از افراد به اشتباه بر این باورند که آخرین مراحل ارتودنسی همان برداشتن براکت ها از روی دندان است. در حالی که آخرین مرحله ارتودنسی نصب ریتینر یا نگهدارنده بوده که بعد از برداشتن براکت باید انجام شود. تمام افرادی که از درمان ارتودنسی برای داشتن دندانهای یک دست استفاده میکنند، باید نصب ریتینر را نیز در برنامه خود قرار دهند تا دندانهایشان به صورت کامل در وضعیت جدید، فیکس شود. ریتینر مانع از حرکت مجدد دندانها شده و یکی از مهمترین مراحل ارتودنسی دندان محسوب میشود. ریتینرها در دو دسته ثابت و متحرک تقسیمبندی میشوند که به تشخیص و تجویز دندانپزشک یا ارتودنتیست، شما باید از آنها استفاده کنید. مدتزمان استفاده از ریتینر هم تا حد زیادی به وضعیت و شرایط دندانهای شما وابسته است.
مراحل ارتودنسی به منظور زیبایی
- بطور معمول متخصص ارتودنسی اولین جلسه را به معاینه و بررسی مشکلات دندان شما اختصاص میدهد.
- رادیوگرافی از تک تک دندانهای شما سبب میشود تا متخصص ارتودنسی بتواند هر گونه مشکل را از دندانها قبل از قرار دادن براکتهای ارتودنسی بر طرف نماید.
- پس از دیدن عکسهای رادیوگرافی متخصص ارتودنسی میتواند نظر قطعی و برنامه درمانی شما را به اطلاعتان برساند.
- متخصص ارتودنسی شما ابتدا از سلامت لثههای شما اطمینان حاصل میکند.
- اگر مورد مشکوکی در لثههای شما پیدا کرد، برای تشخیص بیماری لثه شما را به یک پریودنتیست معرفی میکند.
- سپس به سراغ پر کردن پوسیدگیها و جرم گیری دندانها میرود.
- پس از رفع همه مشکلات در صورتی که نیاز به درمان ارتودنسی متحرک وجود داشته باشد.
- این بار نوبت به قالب گیری از فک بالا، پایین و دندانهای شما میرسد.
مراحل ارتودنسی ثابت
ارتودنسی دندان ثابت اثرات خود را طی مدت یک و نیم تا دو سال و گاهاً حتی سه سال بر روی دندانها میگذارد. هر چه میزان ناهنجاریها بیشتر باشد مسلما زمان بیشتری برای طی کردن مراحل انجام ارتودنسی جهت به وجود آمدن نظم مورد نظر در قرارگیری دندانهای دو فک یا فک بالا سپری میشود.
- استفاده از دستگاه برای درمان ناهنجاری پیچیده و پس از رویش تمام دندانهای دائمی مورد استفاده قرار میگیرد.
- استفاده از ارتودنسی ثابت هیچ محدودیتی ندارد. همچنین کارایی بالایی که دارد باعث شده ارتودنسی ثابت طرفداران زیادی پیدا کند.
- در ارتودنسی ثابت؛ دندانهای شما را به وسیله سیمها و کشهای مخصوص به سمت مورد نظر حرکت داده و دندانها را در سر جای اصلی خود قرار میدهد.
- انجام این کار هیچ آسیبی به دندانها و ریشه آنها وارد نمیآورد.
- پس از برداشتن براکتها در پایان کار بهداشت دهان و دندانها نیز بسیار آسان تر میشوند.
ارتودنسی متحرک دندان چگونه انجام میشود؟
- این نوع ارتودنسی برای سنین پایین و ناهنجاری فکی در سنین قبل از بلوغ استفاده میشود.
- در ارتودنسی متحرک ابتدا از فک بالا و پایین بیمار قالب گیری میشود و پلاک بالا و پلاک پایین ساخته میشود. درباره ارتودنسی فک بالا بیشتر بخوانید.
- پس از آماده شدن قالب ارتودنسی، بیمار باید در همه زمانها حتی در خواب از قالب ارتودنسی متحرک استفاده نماید.
- قالب ارتودنسی متحرک را میتوان فقط در زمان خوردن و آشامیدن از دهان خارج نمود.
- پس از استفاده از مسواک و نخ دندان قالب ارتودنسی را دوباره در دهان قرار دهد.
- استفاده از روش ارتودنسی متحرک برای افرادی که سن کمتری دارند بسیار مفید است. زیرا باعث میشود که علاوه بر مشکلات دندان ناهنجاری کوچک فکی آنها نیز بر طرف شود.
- همچنین استفاده از ارتودنسی متحرک ممکن است سبب محدودیت حرکات دندانی شود.
- برای درمان ارتودنسی به وسیله قالب متحرک متخصص ارتودنسی به همکاری بیمار نیز نیازمند است.
- مدت زمان ارتودنسی و استفاده از دستگاه ارتودنسی متحرک بسته به سن بیمار بین ۶ ماه الی یک سال متغیر است.
آیا مراحل ارتودنسی نوجوان با بزرگسالان متفاوت است؟
به دلیل تفاوتهایی که میان دندانها در سنین نوجوانی و بزرگسالی وجود دارند، ممکن است برخی مراحل انجام ارتودنسی دندان در بزرگسالی وجود داشته باشند که نوجوانان درگیری آنها نخواهند شد. برای مثال بیشتر نوجوانان و کودکان دندانهای سالمی دارند؛ در نتیحه نیازی به مرحله ترمیم دندانهای پوسیده یا شکسته نخواهند داشت. همچنین در صورت وجود مشکلات فکی در سنین کودکی، میتوان آنها را به راحتی برطرف کرد؛ اما در سنین بزرگسالی باید زمان بیشتری را به این کار اختصاص داد. مهمترین تفاوتهای ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان عبارتند از:
- احتمال نبود یک یا چند دندان در بزرگسالی بیشتر است و همین موضوع نیاز به انجام مرحله اضافه را افزایش میدهد.
- احتمال پوسیدگی یا خرابی دندانها در سنین بزرگسالی بیشتر است که میتواند مراحل ارتودنسی را طولانیتر کند.
- احتمال ضعیف بودن لثهها و آسیب دیدن آنها در بزرگسالی بیشتر است که باعث میشود نصب براکت یا کش ارتودنسی سختتر شود.
- ریسک تحلیل ریشه در بزرگسالی بیشتر خواهد بود که میتواند نحوه براکت گذاری یا برداشتن آنها را به طور کامل تغییر دهد.
- با توجه به اینکه احتمال موفقیت ارتودنسی در سنین بزرگسالی نسبت به کودکی کمتر است، باید دندانپزشک دقت بیشتری را برای انجام مراحل مختلف ارتودنسی به خرج دهد.
سوالات متداول
۱. مراحل ارتودنسی چیستند؟
مراحل ارتودنسی معمولاً شامل مشاوره اولیه، بررسیهای تشخیصی، نصب دستگاههای ارتودنسی، مرحله اصلاح دندانها، و نگهداری یا ریتنشن هستند.
۲. چه زمانی باید برای ارتودنسی مراجعه کنم؟
بهترین زمان برای مراجعه به ارتودنتیست برای اولین بررسی، وقتی است که مشکلات بالقوه در حال شکلگیری هستند، که میتواند در کودکان حدود ۷ سالگی باشد. البته بزرگسالان در هر سنی میتوانند برای ارتودنسی مراجعه کنند.
۳. در مرحله مشاوره ارتودنسی دندانپزشک چه کارهایی انجام میدهد؟
در این جلسه مشاوره، ارتودنتیست به صورت کامل تاریخچه و پرونده دندانی شما را موردبررسی قرار داده و ممکن است چند عکس کامل از وضعیت دندانها را برای شما تجویز کند. بر اساس این عکسها ارتودنتیست میتواند مدتزمان موردنیاز ارتودنسی، روند درمان و اطلاعات مختلفی را در اختیار شما قرار دهد. امکان قالبگیری از دندانها هم در این جلسه وجود دارد.
۴. بررسیهای تشخیصی شامل چه مواردی میشوند؟
این بررسیها ممکن است شامل عکسبرداری از صورت و دهان، عکسبرداری پانورامیک و سفالومتریک از دندانها و فک، و قالبگیری برای ساخت مدل دقیق دندانهای شما باشد.
۵. آیا دستگاههای ارتودنسی در مرحله اول نصب میشوند؟
دستگاههای ارتودنسی که ممکن است شامل براکتها، سیمها و گاهی اوقات کشها باشد، در جلسهای جداگانه و بر اساس نیازهای خاص شما نصب میشوند.
۶. مرحله اصلاح دندانها چقدر طول میکشد؟
این مرحله میتواند از ۶ تا ۱۸ ماه متغیر باشد، بسته به پیچیدگی مورد و واکنش بیمار به درمان.
۷. آیا برداشتن براکت مرحله آخر ارتودنسی است؟
خیر. پس از اتمام اصلاح دندانها، مرحله نگهداری شروع میشود که شامل استفاده از رتینرها (نگهدارندهها) برای حفظ موقعیت دندانها در مکان جدیدشان است.
ارتودنسی دندان این روزها به عنوان یکی از بهترین روشهای درمانی برای داشتن دندانهای یکدست و خط لبخند یکنواخت محسوب میشود. اغلب افراد به دلیل وجود ناهنجاری در دندانهای خود، ممکن است اعتماد به نفس کافی برای حضور در موقعیتهای اجتماعی مختلف را نداشته باشند؛ از این رو ارتودنسی میتواند تا حد زیادی کمککننده باشد. در بخشهای قبلی به صورت کامل با ارتودنسی دندان و مراحلی که برای ارتودنسی ثابت در نظر گرفته میشود آشنا شدیم. همچنین به بررسی ارتودنسی متحرک و تفاوتهایی که در میان ارتودنسی کودکان و بزرگسالان وجود دارد نیز پرداختیم. از این رو شما با آگاهی و در اختیار داشتن اطلاعات به مراتب بیشتری، میتوانید اقدام به ارتودنسی دندانهای خود بکنید.
منابع:
