دلایل مختلفی برای کشیدن دندان وجود دارد، گاهی اوقات آسیبدیدگی شدید و گاهی اوقات ضربه یا پوسیدگی سبب میشود تا برای کشیدن دندان اقدام کنیم. کشیدن دندانها معمولا توصیه نمیشود، اما اگر چارهای جز کشیدن دندان نباشد، میتوان از ایمپلنت به جای دندان اصلی استفاده کرد. در این مقاله از سری مقالات سایت دکتر قریشی هر آنچه که باید در مورد کشیدن دندان بدانید را ذکر کردهایم.
کشیدن دندان را یک درمان ساده تصور نکنید، این امر نیازمند دانش و تخصص دندانپزشک است تا علاوه بر انجام کار حرفهای بتواند علل زمینه ای را نیز شناسایی کرده و تا جای ممکن درمان نماید.
علت کشیدن دندان
دندانپزشکان برای حفظ عملکرد و زیبایی دهان و دندان بهترین روش یعنی نگهداری از آنها را در نظر میگیرند. کشیدن دندان معمولا آخرین روش درمان است و در مواقعی توصیه میشود که هیچ روش قابل قبول دیگری برای نجات دندان وجود نداشته باشد. علل کشیدن دندان در زیر ارائه شده است:
ارتودنسی
هدف از ارتودنسی مرتب کردن و تراز کردن دندانها است. در صورتی که دندان برای دهان بزرگ باشد، مانع از حرکت سایر دندانها در لثه میشود. همچنین اگر یک یا چند دندان اضافی در دهان رشد کرده باشند، حذف یک دندان ممکن است برای ایجاد فضای کافی سایر دندانها ضرورت پیدا کند. همچنین کشیدن دندان در ارتودنسی برای ایجاد فضایی برای بریس ارتوندسی ممکن است لازم باشد. البته توجه کنید که ارتودنسی بدون کشیدن دندان نیز انجام میشود و لزوما تمامی موارد ارتودنسی به کشیدن دندان ختم نمیشود.
عفونت از دلایل اصلی کشیدن دندان
در صورتی که پوسیدگی دندان به پالپ دندان برسد، باکتریهای موجود در دهان وارد پالپ شده و منجر به عفونت خواهند شد. در اکثر موارد با عصب کشی میتوان عفونت شدید را درمان کرد. اما اگر آنتی بیوتیکها یا عصبکشی قادر به برطرف کردن عفونت نباشند، باید دندان کشیده شود.
کشیدن دندان به دلیل بیماری لثه
اگر بیماری لثه مانند عفونت بافتها و استخوانهایی که دندانها را احاطه کردهاند، گسترش یابد و برای درمان اقدامی نشود، آنگاه دندان باید کشیده شود.
کشیدن دندان شکسته
اگر دندانی شکسته و این شکستگی تا زیر خط لثه ادامه پیدا کرده یا ریشه در زیر استخوان مخفی باشد، در این موارد کشیدن دندان توصیه میشود.
نبودن فضای رشد دندان دائمی
دندانهای شیری کودکان اگر در زمان مناسبی نیفتند، فضا برای رشد دندانهای دائمی ایجاد نمیشود. یکی از دلایل کشیدن دندان شیری جلوگیری از کشیدن دندان دائمی کودکان در آینده به دلیل نبود فضای کافی است.
کشیدن دندان عقل
دندان عقل انتهائیترین دندان است و به عنوان آسیاب سوم نیز نامیده می شود. در برخی موارد فضای کافی برای رشد و بیرون آمدن از لثه ندارد؛ در نتیجه دندان عقل منجر به ایجاد فشار و عفونت به دندانهای مجاور خواهد شد. برای عدم فشار به دندانهای مجاور نیاز به کشیدن دندان عقل است.
اما در تمامی افراد آیا دندان عقل را باید کشید؟ جواب خیر است. بسته به اینکه دندان عقل سبب فشار به دندانهای اطراف میشود، کشیدن دندان عقل توصیه میشود.
روش خارج کردن دندان
روش خارج کردن دندان یا به صورت ساده یا از طریق جراحی است. جراحان بسته به موقعیت دندان یکی از روشها را برمی گزینند. دندانپزشک قبل از هر گونه اقدامی نیاز است که معاینه برای بررسی وضعیت دندان، موقعیت آن و عوارض احتمالی بعد از کشیدن دندان را انجام دهد.
کشیدن ساده دندان
مراحل کشیدن دندان به صورت زیر است:
- تزریق بیحسی
- تاب دادن دندان و کشیدن آن
- بستن فضای خالی ایجاده شده
دندانپزشک داروی بیحسی به موضع مورد نظر تزریق کرده تا عصب دندان بیحس شود. اینکه چقدر درد سوزن بیحسی را تجربه کنید، بسته به نوع بافت دارد. برای تزریق ابتدا سوزن به داخل بافت نفوذ میکند، در نهایت پس از قرار دادن سوزن، محلول بیحس کننده در بافت رها میشود.
دندانها توسط رباطها در جای خود محکم نگه داشته میشوند، برای کشیدن دندان باید ابتدا آن را از رباطها جدا کرد تا از حفره خارج شود. برای این منظور نیاز است تا استخوان تحت فشار قرار گیرد. استخوان پوشاننده لثه اسفنجی بوده و برای کشیدن دندان باید آن را به سمت جلو و عقب تاب داد تا باعث استخوان فشرده شده و فضای کافی برای جدا شدن از رباط ایجاد شود. دندانپزشک با استفاده از یک ابزار به نام فورسپس دندان را میگیرد و به آرامی به جلو و عقب تکان میدهد تا استخوان فک و رباطهایی که آن را در جای خود نگه داشته است، به آرامی جدا شوند. اگر دندان نهفته باشد، دندانپزشک باید لثه و بافت استخوانی که روی دندان را پوشانده است را جدا کند.
با برداشتن دندان، حفره دندانی خالی میماند. برای پیشگیری از عفونت، دندانپزشک مراحل زیر را طی میکند:
- حفره را با انگشت فشرده کرده تا به اندازه اولیه خود بازگردد.
- سپس شستن حفره دندانی و جدا کردن تکهها یا استخوانهای شل شده را انجام میدهد.
- همچنین ممکن است از گاز برای قطع خونریزی استفاده کند.
- اگر چندین دندان پشت سر هم برداشته شوند، امکان بخیه زدن وجود دارد.
کشیدن دندان به روش جراحی
کشیدن دندان یک روش پیچیده است. معمولا برای دندانهایی که به راحتی قابل دسترسی نیستند جراحی توصیه میشود. اگر دندان با ابزارهای ساده مانند فورسپس کشیده نشود، نیاز به برش بافت لثه و شکستن دندان است. در این صورت باید دندان را شکست و سپس هر قطعه را بیرون کشید.
مراحل کشیدن دندان به روش جراحی به صورت زیر است:
- ابتدا بیهوشی عمومی یا موضعی انجام میشود.
- در صورت لزوم بافت لثه برش داده میشود.
- در برخی موارد ممکن است برای کشیدن دندان نیاز به شکستن آن به قطعات کوچکتر باشد.
- دندانپزشک باید به دقت دندان را بکشد تا به بافتهای اطراف آسیبی وارد نشود.
- در نهایت محل برش باید بخیه شود.
- کشیدن دندان عقل نهفته، دندان پوسیده، شکسته شده و … معمولا به روش جراحی انجام میشود.
دریافت نوبت
"(اجباری)" indicates required fields
توصیهها بعد از کشیدن دندان
مراقبت پس از کشیدن دندان در زیر ارائه شده است:
- به صورت کلی کشیدن دندان بیخطر محسوب میشود، اما گاهی اوقات باکتریهای مضر به جریان خون راه پیدا میکنند و همچنین ممکن است بافت لثه در معرض خطر عفونت قرار گیرد. در این موارد نیاز است که بعد از کشیدن دندان آنتی بیوتیک مصرف شود.
- پس از کشیدن دندان، مراقبت از حفره خالی دندان بسیار اهمیت دارد. رعایت دستورالعملهای جراحی مانند نحوه مراقبت، خودداری از مصرف برخی خوراکیها، مدیریت موثر درد و… بسیار اهمیت دارد.
- داشتن رژیم غذایی، انتخاب غذاهای نرم و عدم استفاده از نوشیدنی گرم مانع تحریک محل دندان کشیده شده میشود.
- رعایت بهداشت دهان با مسواک زدن، شستشوی دقیق برای جلوگیری از عفونت نیز از مراقبتهای بعد از کشیدن دندان محسوب میشود.
برخی از مراقبتهای بعد از کشیدن دندان در زیر ارائه شده است:
به آرامی روی پد گازی فشار دهید تا خونریزی قطع شود.
- داروها را طبق دستور مصرف کنید.
- پس از استخراج باید حداقل ۲۴ ساعت استراحت کنید.
- دهان شویه نکنید، همچنین تف کردن و مکیدن را نیز کنار بگذارید، زیرا سبب از بین رفتن لخته خون در حفره دندانی میشود.
- در ۲۴ ساعت اولیه از نوشیدن با نی خودداری کنید.
- سیگار نکشید.
- از غذای نرم مانند سوپ، ماست، پودینگ یا سس سیب استفاده کنید. غذاهای جامد را به مرور به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
- پس از ۲۴ ساعت نیاز است که دهان با آب نمک شستشو شود.
- از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در ناحیه دندان کشیده شده خودداری کنید.
عوارض کشیدن دندان
کشیدن دندان ممکن است با عوارض و خطرات احتمالی زیر روبه رو باشد:
-
حفره خشک یا (Dry socket)
حفره خشک (استیت آلوئولی) زمانی رخ میدهد که لخته خونی که در حفره دندان ایجاد میشود، از جای خود خارج شود. این وضعیت سبب شده تا استخوان زیرین و اعصاب آن در معرض دید باشند و همین امر درد شدید را در این حفره ایجاد میکند. حفره خشک روی روند بهبودی تاثیر منفی میگذارد. در این مواقع استفاده از دارو یا پانسمان برای کاهش درد ضروری است.
-
عفونت و تورم بعد از کشیدن دندان
عفونت و تورم عوارضی هستند که بعد از کشیدن دندان ممکن است رخ دهند. دلیل عفونت میتواند به دلیل عدم رعایت بهداشت نامناسب دهان، سیگار کشیدن، بیماری لثه و… باشد. از علائم عفونت دندان میتوان به افزایش درد، گرما، قرمزی و ترشح عفونت اشاره کرد. درمان عفونت دندان بسیار مهم است. ممکن است برای پیشگیری از عفونت و تورم نیاز به آنتی بیوتیک باشد. همچنین شستشو با آب نمک نیز سبب کاهش تورم میشود. در صورت مشاهده تورم نیاز است که با کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اولیه آن را کنترل کرد و سپس از کمپرس گرم برای کاهش تورم استفاده کرد. رعایت بهداشت دهان و دندان و رعایت توصیهها بعد از جراحی به کاهش عفونت و تورم کمک میکند.
-
آسیب به عصب بعد از کشیدن دندان
آسیب به عصب بعد از کشیدن دندان نیز عارضه دیگری است که ممکن است رخ دهد. آسیب عصبی زمانی رخ میدهد که اعصاب دندان کشیده شده تحت تاثیر قرار گیرند. بیشترین آسیب عصبی بعد از کشیدن دندان عقل رخ میدهد. این آسیب علائمی مانند گزگز، تغییر حس یا درد در ناحیه آسیب دیده مانند لب، زبان یا فکها را ایجاد میکند.
در برخی موارد عصب به صورت خود به خودی بهبود پیدا میکند. در برخی موارد جهت مدیریت وضعیت اعصاب آسیب دیده ممکن است از لیزر دندانپزشکی استفاده شود. در جلسات منظم لیزر تراپی آسیب عصب به مرور ترمیم میشود.
-
خونریزی بعد از کشیدن دندان
خونریزی بعد از کشیدن دندان معمولا در ساعتهای اولیه رخ میدهد. این عارضه به دلایلی مانند رعایت نکردن مراقبتهای بعد از کشیدن دندان، لخته خونی جابه جا شده، شستشوی شدید، مصرف غذای گرم یا سفت بلافاصله بعد از کشیدن دندان و…. رخ میدهد.
درمان خونریزی به این صورت است که ابتدا باید یک گاز تمیز روی محل خونریزی قرار داده شود. سپس از مکیدن، تف کردن و سایر فعالیتهایی که سبب خونریزی میشود باید جلوگیری نمود. کیسه یخ در روی گونه به کاهش تورم و خونریزی کمک میکند.
-
تورم و کبودی
تورم و کبودی ممکن است در عرض چند روز تا یک هفته بهبود پیدا کند.
-
مشکلات سینوسی
اگر دندانهای آسیاب بالایی برای مثال دندانهای عقل برداشته شوند، خطر ایجاد ارتباط بین دهان و سینوس وجود دارد. همین ارتباط میتواند سبب سینوزیت، ناراحتی یا عفونت سینوس شود.
-
سفتی فک
برخی افراد پس از کشیدن دندان ممکن است محدودیتی در باز شدن فک داشته باشند. این وضعیت موقتی است و با تمرینات محدودیت دامنه حرکتی فک، به مرور برطرف میشود.
-
واکنش آلرژیک
واکنشهای آلرژیک به داروها ممکن است بعد از کشیدن دندان رخ دهد. برای مثال، بثورات پوستی، خارش، تورم یا مشکل در تنفس از جمله واکنشهای آلرژیک است. رعایت دستورالعملهای دندانپزشک و همچنین مداخله زودهنگام موجب کاهش اثرات واکنشهای آلرژیک میشود.
سوالات متداول
- کشیدن دندان بعد از چند روز خوب میشود؟
زمان بهبودی بعد از کشیدن دندان معمولا براساس نوع کشیدن دندان و همچنین میزان بهبودی فرد متفاوت است. به صورت کلی بهبودی اولیه حدود یک الی دو هفته طول میکشد. بهبودی کامل بعد از کشیدن دندان چند هفته تا چند ماه طول میکشد.
- کشیدن دندان چقدر طول میکشد؟
کشیدن دندان اگر نیاز به جراحی داشته باشد، بین ۲۰ الی ۳۰ دقیقه طول میکشد.
- بعد از کشیدن دندان در چه صورت با دندانپزشک تماس بگیریم؟
نشانههای عفونت مانند تب و لرز، تهوع و استفراغ، تورم، خونریزی بیش از حد، سرفه، تنگی نفس، درد در ناحیه سینه، حالت تهوع و استفراغ است. در صورت بروز این علائم نیاز است که با دندانپزشک تماس گرفته شود.
کشیدن دندان یک روش دندانپزشکی برای زمانی است که دندان پوسیده، شکسته یا عفونی شده باشد. همچنین در صورتی که دندانها تراز نباشند و فضای کافی برای رشد هر یک وجود نداشته باشد، کشیدن دندان توصیه شود. تصمیم گیری هوشمندانه برای روش کشیدن دندان یا نگه داشتن آن به زبده بودن دندانپزشک بستگی دارد. دکتر قریشی در ایام هفته در کلینک های تخصصی مختلفی مشغول به فعالیت است. در هر جای تهران که هستید، قادر به دریافت خدمات دندانپزشکی دکتر قریشی خواهید بود.
