دستگاه فانکشنال نام دستگاهی است که در ارتودنسی فانکشنال دندان استفاده می شود. دستگاه فانکشنال انواع مختلفی داشته و بیشتر برای رفع ناهنجاری کلاس ۲ استفاده می شود. در این ناهنجاری فک بالا و پایین هماهنگ نیستند؛ یعنی یا فک بالا جلوست، یا فک پایین عقب است، و یا ترکیبی از این دو حالت وجود دارد. در این مطلب دستگاه فانکشنال و انواع آن را معرفی می کنیم، و در ادامه توضیح می دهیم که ارتودنسی فانکشنال چیست و قیمت دستگاه فانکشنال چگونه است.
دستگاه فانکشنال چیست؟
دستگاه فانکشنال ارتودنسی یکی از دستگاه های ارتودنسی است که به منظور رفع ناهنجاری های استخوان به کار می رود. بیشتر دستگاه های موجود در ارتودنسی برای تصحیح بی نظمی های موجود و عدم تناسب قرار گیری دندان ها به کار می روند؛ اما دستگاه فانکشنال دندان در عین اصلاح بی نظمی های دندان ها، با هدف رفع ناهنجاری های فکی و آرواره ای نیز استفاده می شود.
انواع دستگاه فانکشنال ارتودنسی
دستگاه های فانکشنال دندان را می توان به ۲ دسته ثابت و متحرک تقسیم کرد. استفاده از دستگاه فانکشنال متحرک و یا ثابت به وضعیت بیمار و تشخیص متخصص ارتودنسی بستگی دارد. فانکشنال دندان ثابت اجزایی دارد که روی قوس های دهانی ثابتی می شوند. اما دستگاه فانکشنال متحرک (که رایج تر نیز هستند)، ساختاری پلاستیکی داشته و توسط خود فرد در دهان نصب شده و یا برداشته می شوند. در ادامه انواع دستگاه فانکشنال دندان را بررسی می کنیم:
۱. دستگاه هربست
دستگاه هربست یک دستگاه فانکشنال ارتودنسی ثابت است و توسط متخصصان برای درمان اوربایت شدید که مانع رشد فک پایین فرد می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.
در این نوع دستگاه‌ها، امکان حرکت دادن دستگاه توسط بیمار نیست؛ و به صورت ثابت، بر روی قوس داخلی دهان، دستگاه فانکشنال ثابت، قرار می‌گیرد.
۲. دستگاه فانکشنال متحرک بایونیتور
برخلاف دستگاه هربست، بایونیتور یک دستگاه فانکشنال متحرک است که به منظور تصحیح و اصلاح اوربایت طراحی شده است. این دستگاه فانکشنال متحرک موجب افزایش رشد فک پایین فرد شده و بدین ترتیب مشکل اوربایت او را رفع می کند.
۳. دستگاه فانکشنال اکتیویتور
دستگاه فانکشنال اکتیویتور در ارتودنسی متحرک فانکشنال، زمینه هماهنگی بین فک بالا و پایین را در افراد مبتلا به این ناهنجاری فراهم می کند. این دستگاه در مدل های مختلفی مانند اکتیویتور H، اکتیویتور V، اکتیویتور کینتور و… موجود است.
۴. ارتودنسی متحرک فانکشنال با دستگاه فرانکل
فرانکل نیز مانند بایونیتور و برخلاف دستگاه هربست، یک دستگاه فانکشنال متحرک و از جمله ابزارهای ارتودنسی متحرک برای درمان ناهنجاری های فک است. فانکشنال دندان فرانکل زمینه محدودیت نیروهای عضلانی نامناسب را فراهم کرده و با تحریک رشد فک پایین، فضای خالی را برای رشد دندان های دائمی ایجاد می کند.
نحوه کار دستگاه فانکشنال دندان فرانکل در ارتودنسی متحرک فانکشنال با سایر دستگاه های فانکشنال متحرک مانند بایوناتور و اکتیویتور متفاوت است. این دستگاه فانکشنال متحرک مدل های متفاوتی داشته (فرانکل ۱ تا ۵) که هر یک برای ناهنجاری خاصی کاربرد دارد.
۵. فانکشنال دندان تویین بلاک
دستگاه فانکشنال برای کمک به بهبود روند رشد فک پایین و تصحیح مشکل اورجت دندان های بیماران مبتلا به این ناهنجاری به کار می رود.
۶. دستگاه فانکشنال مارا
مارا یک وسیله ارتوپدی است که برای جلو آوردن فک افرادی است که دندان های جلوی فک بالایی آن ها خیلی جلوتر از دندان های جلویی فک پائین شان قرار دارد.
ارتودنسی فانکشنال چیست و نحوه کار آن
با انواع فانکشنال دندان با هدف درمان ناهنجاری های فکی از جمله دستگاه هربست و… آشنا شدیم. در حالت کلی وظیفه دستگاه فانکشنال ارتودنسی ایجاد تغییر در عملکرد ماهیچه ها و عضلات فک است. هر کدام از این دستگاه ها به گونه ای طراحی شده اند که ناهنجاری های استخوانی را اصلاح کنند.
در ارتودنسی متحرک فانکشنال، دستگاه فانکشنال متحرک هر کدام عضلات فک پایین را مورد اعمال فشار قرار داده و باعث رشد و همچنین حرکت آن به سمت جلو می شوند (در روش ثابت نیز همین طور است). تنها کافیست به نیم رخ افرادی که مدتی از دستگاه فانکشنال ارتودنسی استفاده کرده اند نگاه کنید تا تاثیر دستگاه های فانکشنال دندان را ببینید. تاثیر ارتودنسی متحرک فانکشنال و یا ثابت زمانی چشم گیرتر خواهد شد که دقیقا طبق برنامه ریزی متخصص ارتودنسی از آن استفاده شده و برای مدت طولانی از دهان خارج نشود.
مزایای ارتودنسی متحرک فانکشنال
حال که کاملا می دانیم فانکشنال دندان چیست و با نحوه کار آنها نیز آشنا شدیم، بد نیست به مزایای آن نیز اشاره کنیم. مهمترین مزیت دستگاه فانکشنال ثابت، کاهش نیاز به همکاری بیمار در رابطه با گذاشتن مرتب دستگاه می باشد. اما رعایت بهداشت آن به دقت بیشتری لازم دارد. رعایت بهداشت دستگاه فانکشنال متحرک ساده تر از دستگاه های ثابت استت، اما این دستگاه ها نیاز به همکاری بیشتری از طرف بیمار دارند تا پاسخ درمانی مناسب به دست بیاید.
استفاده از فانکشنال دندان (چه ثابت و چه متحرک) از نظر زیبایی و عملکردی نکات مثبت دیگری نیز دارد:
- درمان با دستگاه فانکشنال شامل اصلاح ساختار صورت، صاف کردن فک، جابه جایی دندان ها، اصلاح وضعیت سر و گردن، و همچنین ماهیچه های همبند است.
- در صورت استفاده از دستگاه فانکشنال متحرک، می توان هنگام ورزش یا نواختن آلات موسیقی آن را به راحتی از دهان خارج کرد.
- در صورت استفاده از ارتودنسی متحرک فانکشنال، با بزرگ تر شدن بیمار صورت تعادل بیشتری پیدا خواهد کرد.
- در ارتودنسی متحرک فانکشنال از ابزارهایی استفاده خواهد شد که کمتر از براکت ها قابل مشاهده هستند.
- ارتودنسی متحرک فانکشنال لبخندی عریض تر خلق می کند و نمای نیمرخ صورت را بهبود می بخشد.
- نیاز به کشیدن دندان را کاهش می دهد و نتیجه ثابت تری نیز دارد.
- می توان آن را در سنین پایین آغاز کرد(۳ تا ۸ سالگی).
- اختلالات فکی و گیجگاهی را کاهش می دهد.
قیمت دستگاه فانکشنال
مانند سایر درمان‌های ارتودنسی، فانکشنال دندان ثابت و ارتودنسی متحرک فانکشنال نیز به فاکتورهایی از جمله محیط درمانی (مطب شخصی، یا کلینیک دندانپزشکی)، وضعیت بیمار (شدت مشکل که نوع و طول درمان را تحت تاثیر قرار می دهد، درمان تک فک یا دو فک، نوع دستگاه فانکشنال مورد نیاز)، و متخصص (مدرک تخصصی، سابقه و مدارج علمی) بستگی دارد.
با این وجود، با تماس با پزشک مورد نظر خود، می توانید قیمت دستگاه فانکشنال و هزینه ارتودنسی متحرک فانکشنال را به خوبی تخمین بزنید.
