گفته می‌شود که بهترین سن برای ارتودنسی (یعنی آغاز جدی درمان و قرار دادن بریس‌ها) حدودا بین ۱۲ تا ۱۴ سال است. یعنی زمانی که کودک دندان‌های آسیای شیری خود را از دست می‌دهد. اما برای معاینات اولیه، سن ارتودنسی دندان معمولا کمتر است و به ۷ سال می‌رسد.
در ادامه توضیح خواهیم داد سن مناسب ارتودنسی بزرگسالان و کودکان کی است؛ در ادامه با ما همراه باشید.
سن ارتودنسی دندان از زبان دکتر سعید قریشی
در این ویدئوی کوتاه، دکتر قریشی متخصص ارتودنسی توضیح داده‌اند که بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است:
سن مناسب برای معاینه اولیه ارتودنسی
برای ارتودنسی کودکان، توصیه می‌شود که کودک تا ۷ سالگی برای ارزیابی به متخصص (ارتودنتیست) مراجعه کند. طی این معاینه وضعیت دندان‌های کودک بررسی شده، و مشکلاتی که به اصلاح احتیاج دارند مشخص می‌شوند.
تاکید روی این ارزیابی زودهنگام یا ارتودنسی پیشگیری بسیار بالاست، چون به شناسایی مشکلاتی که باید پیش از قرار دادن بریس‌ها اصلاح شوند، کمک می‌کند. همچنین، سن ارتودنسی دندان دقیق‌تر تخمین زده می‌شود و طول درمان با بریس‌ها کاهش پیدا می‌کند.
برخی ارتودنتیست‌ها متد دو مرحلهای را توصیه می‌کنند، و بدون آنکه منتظر افتادن تمام دندان‌های شیری بمانند، یکسری درمان‌ها را با دستگاه‌های خاص انجام می‌دهند.
آنها باور دارند که با اینکار مدت زمان ارتودنسی کوتاه‌تر می‌شود؛ اما همکاران دیگر موافق نیستند و می‌گویند درمان وقتی شروع می‌شود که بریس در دهان می‌گیرد.
انواع درمان زودرس در ارتودنسی
ارتودنسی اولیه یا زودرس شامل استفاده از وسایل ارتودنسی ثابت یا متحرک، وسیع‌کننده کام، فضا نگهدارنده و غیره می‌شود.
فاز اول درمان ارتودنسی برای خردسالان
مرحله اول درمان ارتودنسی زمانی انجام می‌شود که کودک هنوز تمام دندان‌های دائمی خود را در نیاورده باشد. در برخی موارد، وقتی این مرحله آغاز می‌شود، کودکان هنوز بیشتر دندان‌های شیری‌شان را دارند.
مراقبت‌های پیشگیرانه در فاز اول به اصلاح بسیاری از ناهنجاری‌های رایج کمک می‌کند، از جمله:
- آندربایت
- اوربایت
- کراس‌بایت
- دندان‌های شلوغ
- فواصل بین دندانی
- تعداد غیر طبیعی دندان‌ها
عاداتی مثل مکیدن انگشت یا پستانک می‌تواند به مرور روی رشد دندان‌ها و فک کودک تاثیر منفی بگذارد. ارتودنسی پیشگیری این مسائل را برای بهبود عملکرد دهان برطرف می‌کند.
گسترش قوس فک بالا و پایین (به منظور ایجاد فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی) و بهبود ارتباط بین فک‌ها هم از اهداف این درمان است.
فاز دوم درمان در ارتودنسی دندان کودک
مرحله دوم زمانی انجام می‌شود که کودک تمام دندان‌های دائمی‌اش را داشته باشد. این مرحله که درمان کامل ارتودنسی هم نامیده می‌شود؛ می‌تواند شامل بریس‌های سنتی یا ترازکننده‌های شفاف باشد.
اگر کودک در سن مناسب برای ارتودنسی به درمان فاز اول احتیاج نداشته باشد، باز هم بهتر است معاینات منظم داشته باشد تا رشد دندان‌های دائمی تحت نظر متخصص قرار بگیرد.
درمان ارتودنسی در سال‌های نوجوانی و بعد از آن روی بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌ها تمرکز می‌کند. اما حتی اگر کودک پیش از رشد دندان‌های دائمی‌اش معاینه نشده باشد، باز هم هیچوقت برای بهره‌مندی از ارتودنسی دیر نیست.
سیم کشی دندان در چه سنی مناسب است؟
ما نمی‌توانیم دقیقا و با قطعیت بگوییم سیم کشی دندان در چه سنی مناسب است، چون دندان‌های هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. ولی دو فاکتور تعیین‌کننده وجود دارد: دندان‌های دائمی رشد کرده و دندان‌های آسیاب از لثه بیرون آمده باشند.
این اتفاق معمولا بین ۱۰ تا ۱۴ سالگی اتفاق می‌افتد، و زمان دقیق آن به وضعیت دندان‌ها بستگی دارد. البته اگر در سن مناسب ارتودنسی و در دوران کودکی، از این بریس استفاده نکرده‌اید، می‌توانید در بزرگسالی سراغ آنها بروید.
بهترین سن ارتودنسی کودکان (۱۰ – ۱۴ سالگی)
میتوان گفت سن ارتودنسی دندان در کودکان بین ۱۰ الی ۱۴ سالگی است؛ چراکه بیشتر درمان‌های ارتودنسی وقتی انجام می‌شود که تمام دندان‌های شیری افتاده باشد. چون صرف زمان و هزینه برای مرتب کردن دندان‌هایی که دیر یا زود می‌افتند، حداقل در درازمدت منطقی نیست.
علاوه بر این، درمان با بریس شامل توجه به بهداشت مناسب دهان و دندان و حتی عادات غذایی هم می‌شود. اگر کودک هنوز به این موارد توجه کافی ندارد (مثلا دندان‌هایش را به خوبی تمیز نمی‌کند)، باید کمی صبر کرد تا واقعا به بهترین سن برای ارتودنسی برسد.
بهترین سن ارتودنسی نوجوانان (۱۴ – ۲۰ سالگی)
میتوان گفت ارتودنسی نوجوانان معمولا در سنین ۱۴ تا ۲۰ سالگی انجام می‌شود که همچنان بازه‌ای عالی برای اصلاح ناهنجاری‌هاست. در این دوره، بیشترین بیماران از بریس‌ها استفاده می‌کنند.
در این سنین همه دندان‌های دائمی کاملا از فک بیرون آمده، اما بافت‌ها و استخوان‌ها هنوز در مرحله بلوغ هستند. بنابراین، حرکت دادن دندان‌ها به سمت موقعیت مناسب در یک بازه زمانی مشخص ساده‌تر است.
با این حال، برخی از این بیماران از دستگاه‌های ارتودنسی فلزی چندان استقبال نمی‌کنند؛ مخصوصا که دوره درمان اکثرشان یک سال یا بیشتر طول می‌کشد. خوشبختانه این مشکل با ارتودنسی نامرئی برطرف می‌شود.
سن ارتودنسی دندان بزرگسالان
ارتودنسی در بزرگسالی محدودیت سنی ندارد و در صورتی که استخوان‌های فک، لثه ها و دندان ها در حالت سلامت باشند، میتوان این درمان را پیگیری کرد.
اگرچه سال‌های نوجوانی و اوایل بزرگسالی کم و بیش سن مناسب ارتودنسی دندان محسوب می‌شوند؛ اما بزرگسالان زیادی هم هستند که یا استفاده از بریس‌ها را انتخاب می‌کنند یا به تجویز متخصص سراغ آن می‌روند.
برخی از بزرگسالان برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی که با گذر زمان و افزایش سن بروز می‌کنند، به روش‌های اصلاح طرح لبخند روی می‌آورند. این روش‌ها می‌توانند شامل استفاده از بریس‌های ارتودنسی باشند که به بهبود ظاهر دندان‌ها کمک می‌کنند.
ارتودنسی در بزرگسالی با نوجوانی چه تفاوتی دارد؟
بزرگترین تفاوت ارتودنسی بزرگسالان با کودکان و نوجوانان شامل موارد زیر است:
- رشد فک در بزرگسالان به پایان رسیده؛ این امر روی مدت زمان درمان تاثیر دارد و آن را بیشتر می‌کند. (به دلیل تراکم بافت استخوان)
- برخی از داروها و عادات مانند سیگار کشیدن، فشردن دندان‌ها و غیره، که در بزرگسالان رایج است می‌تواند بر نتیجه و سرعت درمان تاثیر بگذارند.
- ممکن است سلامت لثه‌ها، دندان‌ها و استخوان‌ها به دلیل افزایش سن (در کنار عوامل دیگر) متزلزل شده باشد.
نکات مهم در تشخیص بهترین سن ارتونسی
برا اینکه کاملا به موقع برای درمان اقدام کنید، فراتر از آشنایی با سن ارتودنسی دندان، باید بدانید فرزندتان چه موقع به درمان زودهنگام یا اولیه ارتودنسی احتیاج دارد.
اگر هریک از این ویژگی‌ها یا رفتارها را در کودک خود مشاهده کردید، باید برای ارزیابی دقیق‌تر نزد متخصص اقدام کنید:
- زود از دست دادن دندان‌های شیری، یعنی پیش از پنج سالگی
- نرسیدن دندان‌های کودک به هم هنگام گاز زدن
- تنفس دهانی و یا خروپف
- شلوغی دندان‌های جلویی (معمولا تا حدودا ۷ یا ۸ سالگی این مشکل مشاهده نمی‌شود.)
- بیرون‌زدگی دندان‌های جلویی
- مشکلات گاز گرفتن یا جویدن
- نقص(های) گفتاری
- جابه‌جا شدن فک کودک هنگام باز یا بسته کردن دهان
- مکیدن شست یا انگشتان پس از ۵ سالگی
مزایای درمان ارتودنسی در سن مناسب
تا اینجا متوجه شدیم که سن ارتودنسی دندان در افراد مختلف چطور تعیین می‌شود. علاوه بر آن، می‌دانیم که این درمان عملا محدودیت سنی ندارد.
بنابراین، چرا توصیه می‌شود که حتما در زمان ایده‌آل برای معاینه و درمان اقدام شود؟ به خاطر چنین مزایایی:
- کاهش خطر پوسیدگی دندان‌ها، و به طور کلی بهبود بهداشت دهان و دندان
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود گفتار
- بهبود سلامتی عمومی و کاهش ریسک بیماری‌هایی که به سلامت دهان و دندان مرتبط هستند
- جلوگیری از آسیب و تروما، به ویژه در مورد دندان‌ها بیرون‌زده
- جلوگیری و اصلاح عادات ناسالم مانند مکیدن انگشت‌ها
- بهبود عملکرد دندان‌ها به ویژه هنگام گاز زدن و غذا خوردن
- کاهش چشمگیر طول درمان و هزینه ارتودنسی
سوالات متداول
در ادامه به پرتکرارترین پرسش های شما در مورد سن ارتودنسی دندان پاسخ خواهیم داد.
حداکثر سن برای ارتودنسی چه موقع است؟
در راستای توضیحات بخش قبل، عدد خاصی برای حداکثر سن برای ارتودنسی وجود ندارد و شما هیچوقت برای درمان ارتودنسی خیلی پیر نیستید.
از ۸ تا ۸۰ سالگی، فرآیند فیزیولوژیک حرکت دندان‌ها در استخوان یکسان است. بنابراین دندان‌ها در پاسخ به نیروهایی که به مرور به آنها وارد می‌شوند، بدون توجه به سن حرکت می‌کنند.
آیا ارتودنسی دندان در سنین کم بهتر جواب می‌دهد؟
در صورتی که ناهنجاری های فکی و دندانی کودک شدید باشد، بهتر است از سن پایین برای ارتودنسی اقدام کنید. در غیر این صورت به دلیل همکاری پایین کودکان در نگهداری و نظافت بریس‌ها، بهترین سن برای ارتودنسی، دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی است.
آیا در درمان ناهنجاری های فکی، توجه به سن اهمیت دارد؟
بله؛ به دلیل اینکه ناهنجاری های فک، در سنین خردسالی قابل تشخیص هستند و بافت استخوان‌ها در حال رشد است، ایجاد تغییر در آنها با درمان های ساده امکان پذیر است.
هزینه های درمان ناهنجاری های فک در بزرگسالی بیشتر و روش های درمانی آن نیز پیچیده‌تر است.
بهترین سن برای ارتودنسی دندان کی است؟
بهترین سن برای انجام ارتودنسی تا حد زیادی به نوع مشکل بیمار نیز مرتبط است. در صورتی که بیمار مشلات فکی داشته باشد بهتر است دختران از ۸ سالگی و پسران از ۹ سالگی درمان را شروع کنند.
اگر مشکل ناهنجاری فکی نباشد، سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی برای شروع درمان مناسب هستند.
در اولین فرصت برای ارتودنسی اقدام کنید
امیدواریم حالا روی موضوع بهترین سن برای ارتودنسی اشراف بهتری داشته باشید، و بدانید که حتی اگر از زمان طلایی برای این درمان گذشته باشد، هنوز می‌توانید لبخندی سالم و زیبا داشته باشید.
اما با تشخیص سن ارتودنسی دندان در زمان مطلوب و برنامه‌ریزی مناسب، روند درمان آسان‌تر، کم‌هزینه‌تر و کوتاه‌تر خواهد بود. اگر سوالی در رابطه با حداکثر سن ارتودنسی دندان دارید، آن را از طریق ثبت دیدگاه‌تان با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما باشیم.
همچنین، برای رزرو نوبت معاینه در نزدیک‌ترین مطب دکتر قریشی، رتبه اول بورد تخصصی ارتودنسی ایران و بورد تخصصی از کانادا، کافی‌ست روی «دریافت رایگان نوبت» بزنید.
