دهانشویه کلرهگزیدین یکی از قوی‌ترین محلول‌های ضدعفونی‌کننده دهان است که برای مبارزه با باکتری‌ها و جلوگیری از عفونت‌های لثه‌ای استفاده می‌شود. اگر دندانپزشک شما این دهانشویه را تجویز کرده یا قصد استفاده از آن را دارید، باید بدانید که مصرف نادرست آن عوارضی مثل تغییر رنگ دندان یا تحریک لثه به همراه دارد.
دهانشویه کلرهگزیدین برای چیست؟ چطور می‌توان از این دهانشویه به درستی استفاده کرد؟ آیا برای همه مناسب است؟ در این مقاله، تمام نکاتی را که باید درباره کاربردها، نحوه مصرف و عوارض دهانشویه کلرهگزیدین بدانید، بررسی می‌کنیم. پس اگر به سلامت دهان و دندان خود اهمیت می‌دهید، تا انتها مقاله همراه ما باشید.
کاربرد دهانشویه کلرهگزیدین
دهان هر روز در معرض میلیون‌ها باکتری قرار دارد؛ بعضی مفیدند، اما برخی دیگر باعث بیماری‌هایی مثل عفونت دندان و التهاب لثه می‌شوند. این محلول ضدعفونی‌کننده قوی، با از بین بردن باکتری‌های مضر، به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند و حتی در برخی شرایط، جایگزین خوب و موقتی برای مسواک و نخ دندان محسوب می‌شود.
برخی از کاربردهای دهانشویه کلرهگزیدین به شرح زیر است:
- پیشگیری از عفونت دندان کشیده شده و سایر جراحی‌های دندانپزشکی
- درمان التهاب لثه (ژنژیویت) و بیماری‌های پیشرفته‌تر لثه (پریودنتیت)
- کاهش تجمع پلاک‌های باکتریایی که عامل پوسیدگی و بوی بد دهان هستند
- کمک به حفظ بهداشت دهان در افرادی که قادر به مسواک زدن مؤثر نیستند (مانند کسانی که ارتودنسی کردند یا افراد سالمند)
- کاهش خطر عفونت‌های دهانی در بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثلاً افراد تحت شیمی‌درمانی)
اگر دندانپزشک‌تان این دهانشویه را تجویز کرده، احتمالاً دهان و لثه‌هایتان به مراقبت ویژه‌ای نیاز دارند. پس آن را جدی بگیرید و طبق دستور مصرف کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
مشخصات دارویی کلرهگزیدین
کلرهگزیدین گلوکونات از خانواده داروهای ضدمیکروبی است که به شکل دهانشویه عرضه می‌شود. این دارو همراه با مسواک و نخ دندان، محلول موثری برای مبارزه با بیماری ژنژیویت (التهاب لثه) است.
ژنژیویت دشمن پنهان سلامت دهان است که با خونریزی، تورم و قرمزی لثه‌ها خود را نشان می‌دهد. دهانشویه کلرهگزیدین نیز با هدف قرار دادن باکتری‌های مضر دهان، این علائم آزاردهنده را کاهش می‌دهد و به بهبود سلامت لثه کمک می‌کند.
یادتان باشد که این دارو آنتی بیوتیک برای گلودرد نیست. یعنی در درمان عفونت‌های ویروسی و قارچی مانند برفک دهانی تأثیری ندارد. پس قبل از مصرف این دهانشویه، با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید.
نحوه مصرف صحیح دهانشویه کلرهگزیدین
طریقه مصرف دهان شویه کلرهگزیدین اهمیت خیلی زیادی دارد. زیرا استفاده نادرست از آن نه‌تنها اثر مطلوبی نخواهد داشت، بلکه ممکن است باعث عوارضی مانند تغییر رنگ دندان‌ها و حساسیت لثه‌ها شود. پس اگر می‌خواهید از خواص کلرهگزیدین بهره‌مند شوید، باید نحوه مصرف دهانشویه کلرهگزیدین را بدانید و رعایت کنید:
- ابتدا دندان‌های خود را به‌خوبی مسواک بزنید تا پلاک‌ها و ذرات غذایی پاک شوند.
- حدود ۱۰ تا ۱۵ میلی‌لیتر (یا مقداری که پزشک‌تان تجویز کرده) از دهانشویه را بردارید.
- محلول را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید تا به تمام نواحی دهان و لثه‌ها برسد.
- پس از شستشو، محلول را از دهان خارج کنید و به هیچ وجه آن را قورت ندهید.
- حداقل تا ۳۰ دقیقه پس از استفاده، از خوردن، آشامیدن و حتی شستشوی دهان خودداری کنید تا خواص مفید دهانشویه به‌طور کامل جذب شوند.
- دو بار در روز، صبح و شب، بعد از مسواک زدن استفاده شود.
- دوره مصرف معمولاً یک تا دو هفته است؛ مصرف طولانی‌تر تنها با تجویز دندانپزشک انجام شود.
شرایط منع مصرف کلرهگزیدین
مصرف طولانی‌مدت و بدون نظارت پزشک از این دهانشویه مشکلاتی برای دندان و لثه ایجاد می‌کند. بنابراین اگر شرایط زیر را دارید، حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید:
- اگر به کلرهگزیدین یا ترکیبات آن حساسیت دارید، از مصرف این دهانشویه خودداری کنید.
- دهانشویه کلرهگزیدین برای کودکان زیر ۶ سال مناسب نیست و ممکن است برای آن‌ها خطرناک باشد.
- در دوران بارداری و شیردهی، استفاده از کلرهگزیدین فقط باید با مشورت پزشک انجام شود.
- اگر دچار آفت، زخم‌های دهانی یا مشکلات خاص دیگری هستید، بدون تجویز پزشک از این دهانشویه استفاده نکنید.
- اگر ارتودنسی دارید یا از پروتز دندانی استفاده می‌کنید، تنها با در صورت تجویز دندانپزشک از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده کنید.
تداخلات دارویی دهانشویه کلرهگزیدین
دهانشویه کلرهگزیدین تداخلی با سایر داروها ندارد، اما هنگام استفاده از آن، جوانب احتیاط را رعایت کنید. برای مثال بهتر است همزمان از دهانشویه‌های دیگری که حاوی مواد ضدباکتریایی یا آنتی‌سپتیک هستند، استفاده نکنید. زیرا این کار اثر هر دوی آن‌ها را کاهش می‌دهد یا موجب واکنش‌های ناخواسته در دهان می‌شود.
در کل، اگرچه تداخل دارویی خاصی برای دهانشویه کلرهگزیدین گزارش نشده است، اما همیشه توصیه می‌شود قبل از استفاده همزمان با سایر داروها با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید.
عوارض دهانشویه کلرهگزیدین
دوره مصرف این دهانشویه کوتاه است و در صورت استفاده طولانی‌مدت یا نادرست، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد.
رایج ترین عوارض دهانشویه کلرهگزیدین به شرح زیر است:
- تغییر رنگ دندان‌ها و زبان
- احساس سوزش یا خشکی دهان
- تغییر در حس چشایی
- التهاب یا حساسیت
- ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی دندان‌ها
- تشکیل جرم دندانی
- تحریک مخاط دهان
- تورم غدد بزاقی
- واکنش آلرژیک
شرایط نگهداری
دهانشویه کلرهگزیدین باید در دمای اتاق و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. نور مستقیم خورشید می‌تواند خواص دارویی آن را کاهش دهد و اثر بخشی‌اش را کم کند. برای همین بهتر است دهانشویه را در یک مکان تاریک و خنک نگه دارید، مثلاً داخل کابینت. همچنین، اگر درب بطری دهانشویه باز باشد، هوا و رطوبت وارد آن می‌شود که این هم باعث کاهش کیفیت و اثر بخشی آن می‌شود. پس همیشه سعی کنید درب آن را محکم ببندید.
اگر رنگ یا قوام دهانشویه تغییر کرده است، بهتر است از استفاده از آن خودداری کنید. چنین تغییراتی معمولا نشان‌دهنده این است که از محصول به درستی نگهداری نشده است.
سوالات متداول
در ادامه به پرتکرارترین سوالات شما پاسخ می‌دهیم.
عوارض استفاده بی رویه از دهانشویه کلرهگزیدین چیست؟
اگر از دهانشویه کلرهگزیدین بیش از حد استفاده کنید، ممکن است با مشکلاتی مثل خشکی دهان، تغییر طعم یا حساسیت لثه‌ها روبه‌رو شوید. همچنین، استفاده نادرست از آن می‌تواند باعث لکه‌دار شدن دندان‌ها و تحریک مخاط دهان شود.
چندبار در روز می‌توان از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده کرد؟
معمولاً توصیه می‌شود که از دهانشویه کلرهگزیدین دو بار در روز و بعد از مسواک زدن استفاده کنید. استفاده بیشتر از این مقدار برای دهان و لثه‌ها زیان‌آور است.
بهترین موقع استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین کی است؟
بهترین زمان برای استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین بعد از مسواک زدن هست. اینطور می‌توانید از خاصیت ضدعفونی‌کنندگیش بیشترین بهره رو ببرید و دهانتان را تمیز و سالم نگه دارید.
آیا کلرهگزیدین یک نوع آنتی‌بیوتیک است؟
خیر، کلرهگزیدین آنتی‌بیوتیک نیست. این دهانشویی یک نوع ضدعفونی‌کننده است که برای از بین بردن باکتری‌های موجود در دهان و جلوگیری از عفونت‌ها استفاده می‌شود، ولی تاثیری در درمان عفونت‌های باکتریایی ندارد.
به طور کلی دهانشویه کلرهگزیدین محلول خیلی خوبی برای سلامت دهان و دندان‌هاست. این دهانشویه با خاصیت ضدعفونی‌کننده‌اش می‌تواند از عفونت و التهاب لثه جلوگیری کند و بوی بد دهان را از بین ببرد. اما مثل هر محصول دیگری، باید در استفاده از آن دقت کنید تا به عوارضی مثل خشکی دهان یا لکه‌دار شدن دندان‌ها مبتلا نشوید.
اگر برای معاینه دهان و دندان و اطمینان از سلامت آن‌ها به دنبال دندانپزشک متخصص هستید با مطب دکتر سعید قریشی تماس بگیرید.
