در دنیای ارتودنسی، کش‌های ارتودنسی، ابزاری کلیدی برای بهبود وضعیت دندان‌ها و فک هستند. اما کش ارتودنسی چیست و چه زمانی باید از آن استفاده شود؟ در این مقاله، به تعریف کش یا الاستیک ارتودنسی می‌پردازیم، زمان مناسب استفاده از آنها را شرح می‌دهیم و نقش آنها در فرآیند ارتودنسی را بیان میکنیم.
کش ارتودنسی چیست؟
کش ارتودنسی، که گاهی اوقات به آن الاستیک ارتودنسی نیز گفته میشود، یک عنصر مهم در ارتودنسی دندان است. این کش‌ها از مواد الاستیک ساخته شده‌اند و برای اعمال فشار مستقیم به دندان‌ها و فک به منظور اصلاح موقعیت دندان‌ها و بهبود عملکرد گاز گرفتن و جویدن و همچنین به منظور درمان انواع مختلف مال اکلوژن استفاده می‌شوند.
کش‌های ارتودنسی در اندازه‌ها و قدرت‌های مختلفی تولید می‌شوند. این تنوع در انواع، به همراه تفاوت‌ها در شیوه‌ی اتصال آنها به قلاب‌ها، باعث میشود تا استفاده از کش در ارتودنسی تاثیرات متفاوتی داشته باشد.
چه زمانی از کش ارتودنسی باید استفاده شود؟
معمولاً به هم ریختگی خفیف دندان‌ها با دستگاه‌های اصلی ارتودنسی ثابت رفع میشود. اما گاهی اوقات ناهنجاری‌هایی وجود دارد که باید دندان‌ها در جهت خاصی و بیشتر از حد معمول حرکت کنند. بنابراین باید نیروی بیشتری در جهت خاصی به آنها وارد شود. اینجاست که الاستیک‌های دندانی به کمک می‌آیند.
بطور کلی، از کش‌ها برای کمک به تنظیم فاصله بین دندان‌ها، هدایت دندان‌ها به موقعیت صحیح، یا اصلاح ناهنجاری‌های فک استفاده میشود و ممکن است در مراحل اولیه، میانی یا پایانی درمان ارتودنسی به کار روند:
- مرحله اولیه: در ابتدای درمان، کش‌ها ممکن است برای آماده‌سازی فضای لازم برای حرکت دندان‌ها استفاده شوند.
- مرحله میانی: برای اصلاح جایگاه دندان‌ها و فک، کش‌ها به طور گسترده‌تری به کار گرفته می‌شوند.
- مرحله پایانی: در این مرحله، کش‌ها ممکن است برای دقیق‌سازی موقعیت دندان‌ها و اطمینان از عملکرد صحیح گاز گرفتن و جویدن استفاده شوند.
اهمیت استفاده صحیح و مداوم از کش‌های ارتودنسی نباید دست‌کم گرفته شود. پیروی از دستورالعمل‌های ارائه شده توسط متخصص ارتودنسی، نه تنها به بهبود سرعت درمان کمک میکند، بلکه نتایج نهایی را نیز بهبود می‌بخشد.
زمان تعویض کش دندان ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی باید به طور منظم تعویض شوند تا اطمینان حاصل شود که نیروی کافی و مداوم به دندان‌ها وارد میشود. ارتودنتیست شما به شما خواهد گفت که چقدر اغلب باید کش‌ها را تعویض کنید، اما دستورالعمل‌های کلی به شرح زیر است:
- تعویض روزانه: بسیاری از کش‌ها نیاز به تعویض روزانه دارند، به ویژه پس از وعده‌های غذایی یا مسواک زدن.
- در صورت شل شدن: اگر متوجه شدید کش‌ها شل شده‌اند یا از جای خود خارج شده‌اند، باید آنها را فوراً تعویض کنید.
- بر اساس توصیه متخصص ارتودنسی: همیشه دستورالعمل‌های خاص ارتودنتیست خود را دنبال کنید.
مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی
خیلی از مراجعین می‌پرسند که مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چقدر است؟ در پاسخ باید بگوییم که مدت زمان استفاده را نوع، شدت ناهنجاری و در نهایت تصمیم متخصص مشخص میکند.
- به هیچ وجه فکر نکنید که با بیشتر کردن تعداد آنها، مدت زمان درمان کمتر میشود.
- همچنین به هیچ وجه سرخود دندان‌ها را با کش به هم وصل نکنید، چون نیروی وارد شده به دندان‌ها باعث تغییر موقعیت آنها میشود.
- طبق نظر ارتودنتیست، کش ها را تا مراجعه بعدی به مطب استفاده کنید.
نحوه انداختن کش ارتودنسی
نحوه صحیح کش انداختن در ارتودنسی برای اطمینان از کارآمدی بسیار مهم است. متخصص دستورالعمل‌های دقیقی را برای گذاشتن کش در ارتودنسی و استفاده از آنها ارائه خواهد داد، اما در اینجا چند نکته عمومی آورده شده است:
- شستن دست‌ها: قبل از قرار دادن یا تعویض کش‌ها، دستان خود را به خوبی بشویید تا از ورود میکروب‌ها به دهان جلوگیری کنید.
- استفاده از آینه: برای دیدن بهتر و دقیق‌تر موقعیت براکت‌ها و حلقه‌ها، از آینه استفاده کنید.
- به کارگیری ابزار: در صورت لزوم، از ابزار مخصوص مانند قلاب‌های کش ارتودنسی برای قرار دادن راحت‌تر کش‌ها استفاده کنید.
- دنبال کردن الگو: اطمینان حاصل کنید که کش‌ها را طبق الگوی توصیه شده توسط ارتودنتیست خود قرار می‌دهید. الگوهای مختلف، نیروهای متفاوتی را اعمال میکنند.
- رعایت دقت: اطمینان حاصل کنید که کش‌ها به درستی در جای خود قرار گرفته‌اند تا از آسیب دیدن لثه‌ها یا دندان‌ها جلوگیری شود.
عملکرد کش دندان در ارتودنسی
بسیاری از مراجعین میخواهند بدانند که کش ارتودنسی برای چیست؟ طبق گفته های سایت aaoinfo در واقع نوع عملکرد الاستیک ارتودنسی کاملا بستگی به نوع آن و هدف نهایی متخصص در استفاده از آن‌هاست.
- رایج‌ترین کش‌ها برای ثابت کردن سیم ارتودنسی در براکت متصل به دندان است و جزء اصلی ترین تجهیزات ارتودنسی است.
- کش‌هایی که دندان‌های مقابل هم در فک بالا و پایین را به هم وصل میکنند، برای افزایش ارتفاع دندان‌ها هستند.
- الاستیکی که از دندان نیش به دندان آسیایی همان فک و همان سمت متصل میشود برای حرکت دندان نیش به سمت عقب است.
- کشی که از قلاب یکی از دندان‌های جلو به قلاب آخرین دندان فک مقابل وصل میشود، برای اصلاح اورجت و یا آندربایت است.
در بخش بعدی انواع الاستیک های مورد استفاده در درمان‌های ارتودنسی را معرفی میکنیم.
انواع کش ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی در انواع مختلفی با کاربردهای گوناگون وجود دارند. درک این تنوع و کاربرد هر نوع کش می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر با فرآیند ارتودنسی تطبیق پیدا کنید.
انواع کش ارتودنسی، براساس معیارهای مختلفی دسته بندی میشود:
- دسته بندی براساس کاربرد
- دسته بندی براساس نوع اتصال
- دسته بندی براساس توان و نیروی کشش
انواع کش‌های ارتودنسی بر اساس کاربرد
کش ارتودنسی براساس کاربرد به ۳ کلاس تقسیم می‌شوند که در ادامه آنها را میشناسیم.
کلاس یک
کش‌های کلاس یک برای کاهش فاصله‌ی بین دندان‌هاست. این کش‌ها به طور معمول برای رفع اختلالات جزئی در جایگاه دندان‌ها به کار می‌روند و می‌توانند به بهبود تراز دندان‌ها کمک کنند.
کلاس دو
کش‌های کلاس دو برای اصلاح ناهنجاری‌هایی استفاده می‌شوند که در آنها فک بالا بیش از حد جلوتر از فک پایین قرار دارد (اوربایت). این نوع کش از اولین قلاب فک بالا به آخرین قلاب فک پایین متصل میشود.
کلاس سه
کش‌های کلاس سه برای درمان ناهنجاری‌هایی که در آنها فک پایین بیش از حد جلوتر از فک بالا قرار گرفته است (اندربایت)، استفاده می‌شوند. این کش‌ها به تنظیم موقعیت فک پایین و بهبود رابطه بین دو فک کمک میکنند.
این نوع کش از آخرین قلاب فک بالا به اولین قلاب فک پایین متصل میشود.
کش ارتودنسی عمودی
کش دندان ارتودنسی عمودی، برای اصلاح مشکلات عمودی بین دندان‌های بالا و پایین به کار می‌روند، مانند افزایش یا کاهش ارتفاع دندان‌ها. این کش‌ها به بهبود تماس بین دندان‌ها و تنظیم ارتفاع آنها کمک میکنند.
کش ارتودنسی کراس
کش الاستیک ارتودنسی کراس برای اصلاح دندان‌هایی که به صورت متقاطع قرار گرفته‌اند، استفاده می‌شوند. این کش‌ها به اصلاح جهت‌گیری دندان‌ها و هدایت آنها به سمت موقعیت صحیح کمک میکنند.
کش لیگاچور
کش‌های لیگاچور به صورت حلقه‌های کوچکی هستند که برای نگه داشتن سیم‌های ارتودنسی به براکت‌ها استفاده می‌شوند.
اگرچه این کش‌ها مستقیماً در اصلاح موقعیت دندان‌ها نقش ندارند، اما بخش مهمی از سیستم نگهدارنده ارتودنسی را تشکیل می‌دهند و به اطمینان از عملکرد صحیح سیستم کمک میکنند.
زمانی که از ارتودنسی رنگی صحبت میشود منظور این نوع کش ها هستند. این نوع کش ها می توانند در ارتودنسی بزرگسالان هم استفاده شوند اما معمولا ترجیح به کش های بی رنگ است.
انواع کش الاستیک ارتودنسی از نظر نوع اتصال
کش‌های ارتودنسی همچنین بر اساس نوع اتصال‌شان به براکت ارتودنسی و سیم‌های ارتودنسی تقسیم‌بندی می‌شوند:
الاستیک ارتودنسی مثلثی
این نوع کش با ایجاد یک مثلث به سه نقطه مختلف اتصال می‌یابد. این ساختار به اصلاح انحرافات دندانی کمک میکند و می‌تواند به تنظیم نیروی کششی در سه جهت مختلف کمک کند.
کش ارتودنسی جعبه ای
کش‌های جعبه‌ای شکلی شبیه به یک مستطیل یا جعبه دارند و برای ایجاد فشار یکنواخت در جهات مختلف استفاده می‌شوند. این کش‌ها معمولاً برای اصلاح انحرافات عرضی بین دندان‌ها به کار می‌روند.
انواع کش‌های ارتودنسی بر اساس نیرو و توان کشش
نیرو و توان کشش کش‌های ارتودنسی بسته به مقاومت و ضخامت آنها متفاوت است. کش‌های ضخیم‌تر نیروی بیشتری اعمال میکنند و برای جابجایی‌های بزرگتر دندان‌ها مناسب هستند، در حالی که کش‌های نازک‌تر برای تنظیمات ظریف‌تر استفاده می‌شوند.
اندازه و سایز کش
اندازه و سایز کش‌های ارتودنسی متفاوت است و بر اساس نیازهای خاص درمانی انتخاب می‌شوند. اندازه کش تعیین‌کننده میزان فشاری است که بر دندان‌ها اعمال میشود.
مواد سازنده کش
کش‌های ارتودنسی از مواد الاستیک ساخته می‌شوند که می‌توانند به خوبی کش آیند و نیروی مورد نیاز برای جابجایی دندان‌ها را فراهم کنند. برخی از کش‌ها از مواد ضد حساسیت ساخته شده‌اند تا از واکنش‌های آلرژیک جلوگیری کنند.
مزیت‌ها و معایب استفاده از کش ارتودنسی
مانند هر روش درمانی دیگری، استفاده از این الاستیک‌ها هم مزایا و هم معایبی دارد. اطلاع از این جنبه‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم آگاهانه‌ای در مورد درمان خود بگیرید.
مزایا
- اصلاح موقعیت دندان و فک: کش‌ها به اصلاح جایگاه دندان‌ها و فک کمک میکنند، این امر به بهبود عملکرد جویدن و زیبایی لبخند کمک شایانی میکند.
- قابلیت انعطاف و سازگاری: کش‌های ارتودنسی به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، قابل تنظیم برای انواع مختلف نیازهای درمانی هستند.
- کنترل بیشتر بر فرآیند درمان: استفاده از کش‌ها به بیماران امکان می‌دهد تا در فرآیند درمانی خود نقش فعال‌تری داشته باشند، به ویژه زمانی که نیاز به تعویض مرتب کش‌ها باشد.
- کاهش زمان درمان: در برخی موارد، استفاده صحیح و مستمر از کش‌ها می‌تواند به کاهش زمان کلی درمان کمک کند. پس به شکلی ارتودنسی سریع می تواند اتفاق افتد.
- هزینه‌های نسبتاً پایین: نسبت به سایر اجزای ارتودنسی، کش‌ها نسبتاً ارزان قیمت هستند.
معایب
- نیاز به مراقبت و تعهد: استفاده از کش‌های ارتودنسی نیاز به تعهد روزانه و دقت در استفاده دارد. بیماران باید آموزش ببینند که چگونه کش‌ها را به درستی قرار دهند و آنها را مرتب تعویض کنند.
- احتمال ایجاد ناراحتی یا درد: به خصوص در ابتدای استفاده، کش‌ها ممکن است باعث ایجاد ناراحتی یا درد شوند تا زمانی که بیمار به آنها عادت کند.
- رعایت دقیق دستورالعمل‌ها: برای رسیدن به نتایج مطلوب، بیماران باید دقیقاً دستورالعمل‌های ارائه شده توسط ارتودنتیست خود را دنبال کنند. عدم پیروی از این دستورالعمل‌ها می‌تواند به نتایج نامطلوب منجر شود.
- ریسک آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها: اگر کش‌ها به درستی استفاده نشوند، می‌توانند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برسانند.
- محدودیت‌های غذایی: در زمان استفاده از کش‌ها، ممکن است لازم باشد بیماران از خوردن غذاهای سفت یا چسبناک خودداری کنند تا از آسیب دیدن کش‌ها جلوگیری شود.
قیمت کش ارتودنسی
قیمت کش‌های ارتودنسی می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی متغیر باشد. برخی از عوامل موثر عبارتند از:
- جنس و کیفیت: کش‌های ساخته شده از مواد با کیفیت بالاتر ممکن است گران‌تر باشند.
- برند: برخی برندهای معتبر ممکن است برای محصولات خود قیمت بالاتری تعیین کنند.
- خرید از کجا: قیمت‌ها ممکن است بر اساس اینکه کش‌ها از کجا خریداری می‌شوند (مستقیماً از مطب متخصص ارتودنسی یا فروشگاه های آنلاین) متفاوت باشد.
- میزان نیاز: بسته به مدت زمان ارتودنسی و تعداد کش‌های مورد نیاز برای درمان، هزینه‌ها می‌توانند متغیر باشند.
در بیشتر موارد، هزینه کش‌های ارتودنسی جزئی از بسته کلی هزینه ارتودنسی است و به طور مستقیم توسط بیمار پرداخت نمی‌شود. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد هزینه‌ها، با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
دکتر سعید قریشی، رتبه اول بورد تخصصی ارتودنسی کشور.
دارای سه کلینیک در تهران (شرق – غرب – مرکز).
و دارای دیپلم فلوشیپ و بورد تخصصی ارتودنسی کانادا
و همچنین عضو انجمن ارتودنسی آمریکا
نکات مهم در نگهداری از الاستیک ارتودنسی
برای اطمینان از اثربخشی و بهداشت کش‌های ارتودنسی، رعایت چند نکته مهم در نگهداری آنها ضروری است:
- تعویض منظم: کش‌ها باید طبق توصیه متخصص ارتودنسی و به طور منظم تعویض شوند تا نیروی مورد نیاز برای اصلاح دندان‌ها حفظ شود.
- نگهداری بهداشتی: همیشه قبل از دست زدن به کش‌ها یا قرار دادن آنها در دهان، دستان خود را بشویید.
- ذخیره‌سازی مناسب: کش‌های اضافی را در جای خشک و خنک نگهداری کنید تا از خراب شدن آنها جلوگیری شود.
- جلوگیری از قرار گرفتن در معرض حرارت: حرارت می‌تواند به الاستیسیته کش‌ها آسیب برساند، بنابراین از قرار دادن آنها نزدیک به منابع حرارتی خودداری کنید.
توجه توجه : در مطب و کلینک های دکتر سعید قریشی، شما تمام هزینه را در ابتدا پرداخت نمی کنید.
بلکه در ابتدا تنها ۲۵% تا ۳۰% مبلغ را پرداخت می کنید و مابقی هزینه به صورت اقساط ۱۰ الی ۱۲ ماهه است.
سوالات متداول
در ادامه به مهم‌ترین پرسش های شما در مورد کش دندان ارتودنسی پاسخ می‌دهیم.
۱. کش دندان ارتودنسی چیست؟
کش‌های ارتودنسی نوعی لاستیک کوچک و انعطاف‌پذیر هستند که در درمان‌های ارتودنسی برای ایجاد فشار مورد نیاز به منظور حرکت دادن دندان‌ها و تنظیم ارتباط بین فک بالا و پایین استفاده می‌شوند.
۲. کش‌های ارتودنسی چطور کار میکنند؟
کش‌ها به براکت‌ها یا سایر سازه‌های ارتودنسی متصل شده و فشار ملایم و مداومی را به دندان‌ها وارد میکنند تا موقعیت آنها را تغییر دهند یا ارتباط بین دو فک را تنظیم کنند.
۳. چه زمانی کش‌ها استفاده می‌شوند؟
ارتودنتیست بسته به نیازهای خاص درمانی هر بیمار تصمیم می‌گیرد که چه زمانی و چگونه از کش‌ها استفاده شود. این کش‌ها می‌توانند در مراحل مختلف درمان ارتودنسی استفاده شوند.
۴. چگونه باید از کش‌های ارتودنسی مراقبت کرد؟
باید روزانه کش‌ها را تعویض کرد، زیرا آنها می‌توانند با گذشت زمان شل شوند. همچنین، باید بهداشت دهان و دندان خود را حفظ کرده و مطابق دستورالعمل‌های ارتودنتیست عمل کنید.
۵. آیا استفاده از کش باعث درد میشود؟
استفاده از کش‌ها ممکن است در ابتدا کمی ناراحتی ایجاد کند، اما این حس معمولاً پس از چند روز کاهش می‌یابد.
۶. آیا می‌توان در حین خوردن یا خواب کش‌ها را در دهان نگه داشت؟
این به دستورالعمل‌های ارتودنتیست بستگی دارد. برخی از کش‌ها باید تقریباً همیشه در دهان باشند، به جز هنگام خوردن یا مسواک زدن. دیگران ممکن است فقط در طول شب مورد استفاده قرار گیرند.
۷. مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چقدر است؟
کش های ارتونسی در زمان های مختلف استفاده می شوند و برای هر بیمار می تواند متفاوت است. عموما مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی برای مراجعین در پایان درمان به مدت ۱ الی ۳ ماه است.
۸. چگونه کش الاستیک ارتودنسی را تمیز کنیم؟
کش‌های ارتودنسی معمولاً یکبار مصرف هستند و نیازی به تمیز کردن ندارند. آنها باید به طور منظم تعویض شوند و پس از هر بار استفاده دور انداخته شوند.
۹. در صورت در آمدن کش ارتودنسی چکار کنیم؟
اگر کش لیگاچور (یا همان متصل کننده سیم به براکت) درآمده یا پاره شده است، باید بلافاصله با متخصص خود تماس بگیرید و برای اتصال مجدد به مطب بروید. اگر کش‌های عمودی و کراس درآمد، طبق الگویی که به شما یاد داده شده و با رعایت نکات بهداشتی، یک کش جدید را به قلاب‌ها وصل کنید.
۱۰. آیا همه ی افرادی که ارتودنسی میکنند به کش دندان نیاز دارند؟
خیر. این کش‌ها برای رفع ناهنجاری‌های خاصی هستند. بنابراین اگر فردی این ناهنجاری را نداشته باشد، طبق تصمیم متخصص، از کش استفاده نخواهد کرد. (دقت کنید که کش لیگاچور ارتودنسی ثابت، در تمام درمان‌های با این نوع ارتودنسی وجود دارند و در پاسخ این سوال در مورد این‌ها صحبت نمی‌کنیم)
امیدواریم مطالبی که در مورد کش ارتودنسی و انواع و عملکرد آنها بیان کردیم، برایتان مفید باشد. همانطور که بیان شد، اگر الاستیک ارتودنسی دربیاید، لازم است تا طبق دستورالعملی که در مطب به شما آموزش داده شده، مجددا آن را نصب کنید.
البته اگر کش های ارتودنسی فیکس کننده سیم به براکت کنده شود، باید حتما به مطب مراجعه کنید.
هر چی هست خیلی درد داره🥲
خیییلی
دردش در حد قابل تحمل و برای چند روز اول هست
سلام من سه هفته که کش داده میندازم حتا اویلاش دردش کمتر بود الان درد داره کش میندازم دکترم بی خیال اصلا درست جوابم نمیده دردش عادی ؟ دردش چیکار کنم