شاید هنگام نگاه کردن به لبخند خود در آینه یا بررسی دندانهای کودکتان متوجه شده باشید که دندان‌هایتان بیش از حد جلو آمده یا به طور طبیعی روی هم قرار نمی‌گیرند. این وضعیت می‌تواند به دلیل دو ناهنجاری رایج دندانی به نام‌های اورجت و اوربایت باشد. گرچه این دو اصطلاح گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های قابل توجهی با هم دارند و اثرات متفاوتی بر سلامت دهان و زیبایی لبخند می‌گذارند.
لذا آشنایی با تفاوت اورجت و اوربایت برای کسانی که با این ناهنجاری درگیر هستند ضروری است و به تشخیص بهتر و درمان موثرتر آن‌ها کمک میکند. در این مقاله قصد داریم به بیان ساده فرق اورجت و اوربایت بپردازیم و به شما بگوییم چرا این ناهنجاری‌ها اهمیت دارند و چگونه درمان می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر تا پایان با ما همراه باشید.
تفاوت ظاهری اورجت و اوربایت
اصلی ترین تفاوت ظاهری اوربایت و اورجت مربوط به زاویه و جهت قرار گیری دندانها است. در اورجت، دندانهای جلویی فک بالا به‌طور افقی جلوتر از دندانهای پایین قرار می‌گیرند و فاصله‌ای افقی بین دو فک دیده می‌شود. اما در اوربایت، مشاهده می‌شود که دندانهای جلویی فک بالا به‌صورت عمودی، دندانهای جلویی فک پایین را می‌پوشانند.
در تصویر زیر، فرق اورجت و اوربایت به‌روشنی قابل مشاهده است و به درک بهتر تفاوت ظاهری این دو ناهنجاری از انواع فک صورت کمک میکند.
اورجت چیست؟
اورجت (Overjet) یکی از انواع مال اکلوژن است که در آن دندانهای جلویی فک بالا به‌طور افقی جلوتر از دندانهای جلویی فک پایین قرار می‌گیرند. در حالت طبیعی، این فاصله باید حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر باشد، اما اگر بیشتر از حد نرمال باشد، به آن اورجت گفته می‌شود.
دلایل ایجاد اورجت
- عادات دهانی نادرست: مکیدن انگشت یا پستانک در دوران کودکی، سایش دندانها و جویدن ناخن.
- ژنتیک: تاثیر وراثت بر ساختار فک و دندانها می‌تواند منجر به اورجت شود.
- عدم تعادل در رشد فک‌ها: رشد بیش از حد فک بالا یا رشد ناکافی فک پایین.
- کج بودن یا ازدحام دندانها: موقعیت نادرست دندانها می‌تواند باعث جلو زدگی دندانهای پیشین بالایی شود.
- فشار زبان: بلع معکوس یا یش آمدگی بیش از حد زبان یکی دیگر از دلایل ایجاد اورجت است.
- رشد دیرهنگام دندانهای دائمی: از دست دادن زودتر از موعد دندانهای شیری یا رشد به تعویق افتاده دندانهای دائمی می‌تواند نظم دندانها و وضعیت قرارگیری فک‌ها نسبت به هم را تحت تاثیر قرار دهد.
اورجت چه مشکلاتی ایجاد میکند؟
- مشکل در جویدن: قرارگیری نادرست دندانها باعث اختلال در گاز زدن و جویدن می‌شود.
- آسیب‌پذیری دندانهای جلو: دندانهای جلویی بیشتر در معرض شکستگی یا لب‌پریدگی هستند.
- تاثیر منفی بر گفتار: تلفظ برخی حروف ممکن است دشوار شود.
- کاهش اعتمادبه‌نفس: ظاهر غیرطبیعی دندانها می‌تواند روی زیبایی لبخند و اعتماد به‌نفس فرد تاثیر منفی بگذارد.
- احتمال بروز مشکلات فکی: اورجت شدید ممکن است به درد یا اختلال در عملکرد مفصل فک منجر شود.
اوربایت چیست؟
اوربایت (Overbite) به حالتی گفته می‌شود که هنگام بسته شدن دهان، فک بالا و پایین همپوشانی عمودی شدیدی داشته باشند. به طوری که دندانهای جلویی فک بالا، بیش از حالت نرمال دندانهای فک پایین را پوشش دهند. در وضعیت طبیعی، دندانهای بالایی حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر دندانهای پایین را می‌پوشانند. اگر همپوشانی دندانها بیش از این مقدار باشد فرد دچار اوربایت است. در موارد شدید، ممکن است دندانهای پایین اصلا دیده نشوند یا حتی با لثه پشت دندانهای بالا برخورد داشته باشند.
مشکلات ناشی از اوربایت چیست؟ این ناهنجاری می‌تواند هم از نظر عملکردی و هم زیبایی مشکل‌ساز باشد.
عواملی که سبب اوربایت می‌شوند
- ژنتیک: شکل و اندازه فک‌ها به‌صورت ارثی می‌تواند موجب اوربایت شود.
- عادات دوران کودکی: مکیدن انگشت یا استفاده طولانی‌مدت از پستانک و شیشه شیر.
- فشار زبان یا لب‌ها: فشار مداوم به دندانها می‌تواند موقعیت و نحوه قرارگیری آن‌ها را تغییر دهد.
- عدم درمان به‌موقع مشکلات ارتودنسی: بی‌توجهی به کج بودن دندانها در کودکی.
- رشد نامتقارن فک‌ها: عدم هماهنگی بین فک بالا و پایین و رشد ناکافی یا بیش از حد یکی از فک‌ها در کودکی.
اوربایت چه مشکلاتی را ایجاد میکند
- سایش دندانها: تماس زیاد بین دندانها باعث فرسایش مینای دندان می‌شود.
- درد فک و صورت: فشار زیاد روی مفاصل گیجگاهی-فک ممکن است منجر به صدا دادن، درد یا خستگی عضلات فک شود.
- مشکلات گفتار: تلفظ برخی صداها دچار اختلال می‌شود و فرد اصطلاحت نوک زبانی حرف می‌زند.
- ظاهر ناخوشایند لبخند: پوشانده شدن دندانهای پایین بر زیبایی لبخند تاثیر منفی می‌گذارد.
- احتمال آسیب لثه یا سقف دهان: تماس شدید دندانها با بافت نرم می‌تواند آسیب‌زا باشد.
- مشکلات تنفسی: در اوربایت شدید انسداد مسیر تنفسی و خرخر کردن دیده می‌شود.
مشکلاتی مانند جلو بودن فک بالا یا اورجت و اوربایت به هر دلیلی که ایجاد شده باشند توسط متخصص ارتودنسی قابل تشخیص و درمان هستند.
مقایسه اوربایت و اورجت
| معیارهای مقایسه | اورجت | اوربایت |
| تعریف | جلو آمدن افقی دندانهای جلویی فک بالا نسبت به دندانهای فک پایین | پوشش عمودی بیش از حد دندانهای پایینی توسط دندانهای جلویی فک بالا |
| جهت حرکت دندانها | جلو زدگی دندانهای پیشین فک بالا | پوشش عمودی و رو به پایین دندانهای بالایی نسبت به دندانهای پایین |
| مشکلات | آسیب‌پذیری دندانهای جلو، اختلال در گفتار و جویدن، کاهش زیبایی لبخند | سایش دندانها، فشار به لثه یا سقف دهان، درد فک، مشکلات گفتاری و تنفسی |
| درمان | درمان به کمک ابزارهای مختلف ارتودنسی | اصلاح موقعیت دندانها با ارتودنسی و در موارد شدید جراحی فک |
درمان اورجت
- ارتودنسی ثابت: با استفاده از براکت‌ها و بریس‌های ارتودنسی ثابت، دندانهای جلویی به‌تدریج به سمت عقب حرکت داده می‌شوند تا در موقعیت صحیح قرار گیرند و زاویه افقی آن‌ها نسبت به دندانهای فک پایین اصلاح شود. این روش برای موارد خفیف تا متوسط کاربرد دارد و رایج‌ترین درمان اورجت برای نوجوانان و بزرگسالان است.
- هدگیر ارتودنسی: وسیله‌ای خارجی است که معمولا برای کودکان و نوجوانان در سنین رشد استفاده می‌شود. این دستگاه رشد فک بالا را کنترل، فک‌ها را هماهنگ و دندانها را به موقعیت مناسب هدایت میکند.
- اینویزیلاین (ارتودنسی شفاف): مجموعه‌ای از پلاک‌های شفاف و متحرک است که به تدریج موقعیت دندانها را اصلاح میکند. این روش برای اورجت خفیف در بزرگسالانی که دیده نشدن بریس‌های ارتودنسی برایشان مهم است، گزینه‌ای محبوب به شمار می‌رود.
درمان اوربایت
- انواع بریس‌های ارتودنسی: رایج‌ترین روش درمان اوربایت است که با استفاده از براکت‌ها، همپوشانی عمودی دندانها و موقعیت فک‌ها را اصلاح می‌شود. این روش معمولا در سنین نوجوانی بهترین نتایج را دارد، اما در بزرگسالان هم موثر است.
- جراحی فک: در موارد شدید که اوربایت ناشی از ناهماهنگی ساختار فک‌ها باشد، جراحی فک به همراه ارتودنسی برای اصلاح موقعیت فک بالا یا پایین انجام می‌شود. این روش بیشتر برای بزرگسالان با ناهنجاری اسکلتی به کار می‌رود.
- کش‌های ارتودنسی: نوارهای کوچکی هستند که بین بریس‌های بالا و پایین بسته می‌شوند تا دندانها و فک را به تدریج به سمت موقعیت درست هدایت کنند. استفاده منظم از کش‌ها نقش مهمی در اصلاح اوربایت دارد.
- پالاتال اکسپندر (وسیع کننده کام): وسیله‌ای است که برای گسترش عرض فک بالا در کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود. با افزایش فضای فک، دندانها بهتر در موقعیت طبیعی خود قرار می‌گیرند و از شدت اوربایت کاسته می‌شود.
- مینی اسکرو: پیچ‌های کوچکی هستند که در استخوان فک قرار داده می‌شوند و به‌عنوان تکیه‌گاه برای حرکت دقیق‌تر دندانها عمل می‌کنند. این روش معمولا در ترکیب با بریس‌ها برای کنترل بهتر نیروها در اصلاح اوربایت پیچیده استفاده می‌شود.
برای آگاهی از قیمت سیم کشی دندان به صفحه هزینه‌های ارتودنسی مراجعه کنید.
درمان اورجت و اوربایت چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان درمان اورجت و اوربایت به شدت ناهنجاری، سن بیمار و روش درمان بستگی دارد. در بیشتر موارد، درمان با ارتودنسی بین ۱۲ تا ۲۴ ماه طول می‌کشد. اگر نیاز به جراحی فک یا استفاده از ابزارهای خاص مانند هدگیر یا مینی اسکرو باشد، ممکن است این زمان بیشتر شود. معاینات منظم و همکاری بیمار نقش مهمی در کوتاه‌تر شدن طول دوره درمان دارند.
درمان اورجت و اوربایت در مطب دکتر قریشی
اورجت و اوربایت تنها مشکلات ظاهری نیستند، بلکه در صورت بی‌توجهی می‌توانند عملکرد طبیعی فک، گفتار و حتی سلامت دندانها را به خطر بیندازند. آگاهی از تفاوت اورجت و اوربایت و اقدام به‌موقع برای درمان، گامی مهم در حفظ سلامت دهان و زیبایی لبخند است. اگر با این ناهنجاری‌ها مواجه هستید، تأخیر در درمان می‌تواند مشکلات را پیچیده‌تر و زمان درمان را طولانی‌تر کند.
مشاوره با یک متخصص ارتودنسی با تجربه، نقطه آغاز مسیر درمان شما است. در کلینیک تخصصی دکتر سعید قریشی، درمان انواع ناهنجاری‌های فک و دندان با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌ها و تکنولوژی‌ها به‌صورت کاملا حرفه‌ای و شخصی‌سازی‌شده قابل انجام است. اگر به دنبال لبخندی سالم، زیبا و ماندگار هستید، همین امروز برای مشاوره تخصصی وقت بگیرید.
