اوربایت دندان یکی از مشکلات رایج دهان و فک است که در آن، دندان‌ها و فک بالا نسبت به دندان‌ها و فک پایین جلوتر هستند. عوامل مختلفی وجود دارند که این مشکل را ایجاد می‌کنند.
مشکل اوربایت در حالت شدید می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات زیادی برای افراد مبتلا شود؛ اگر چه امروزه درمان اوربایت به سادگی امکان پذیر است و میتوان با روش‌هایی مانند ارتودنسی، این مشکل را حل کرد. در ادامه ضمن پاسخ به پرسش اوربایت چیست، به بررسی روش و هزینه درمان اوربایت دندان میپردازیم.
اوربایت چیست؟
برای بسیاری از افراد این سوال وجود دارد که اوربایت چیست؟ در واقع اوربایت (Overbite) به معنای وجود نوعی ناهمترازی بین دندان‌های بالا و پایین است. در واقع وقتی دندان‌ها یا فک بالا، جلوتر از دندان‌ها و فک پایین باشند، مشکل اوربایت ایجاد می‌شود.
این مشکل معمولا به علت ناهمترازی دندان‌ها، ناهمسانی فک‌ها، دندان قروچه یا عوامل دیگری که در تراکم و ترتیب دندان‌ها تاثیر می‌گذارند، رخ می‌دهد. اوربایت می‌تواند مشکلات مختلفی را برای افراد ایجاد کند، اما با درمان آن میتوان اثرات این مشکل را به طور کامل بهبود بخشید.
انواع مشکل اوربایت دندان
تا اینجا توضیح دادیم که اوربایت چیست و تا حدی با مفهوم آن آشنا شدیم. مشکلات اوربایت دندان به شکل‌های مختلفی رخ می‌دهند، اما دو نوع رایج از این مشکل، اوربایت افقی و اوربایت عمودی هستند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
اوربایت افقی
در اوربایت افقی، دندان‌های بالا جلوتر از دندان‌های پایین قرار دارند. این مشکل ممکن است به علت عدم هماهنگی بین فک‌ها، بزرگ‌تر بودن فک بالا یا پیشروی آن نسبت به فک پایین ایجاد شود.
این وضعیت می‌تواند باعث مشکلاتی مانند دشواری در جویدن غذا، فشار زیاد بر دندان‌های پایین و افزایش خطر آسیب به دندان‌ها شود. روند درمان اوربایت افقی شامل استفاده از براکت‌ها و تجهیزات ارتودنسی است.
اوربایت عمودی
در اوربایت عمودی، فک بالا بیشتر از حد معمول به سمت پایین می‌رود، به طوری که دندان‌های بالا بخش جلویی دندان‌های پایین را می‌پوشانند. این مشکل ممکن است به علت ابعاد بزرگ‌تر فک بالا، کوتاهی فک پایین یا ترکیبی از این دو رخ دهد.
اوربایت عمودی می‌تواند باعث مشکلاتی مانند ایجاد فشار زیاد بر دندان‌های پایین، عدم تماس صحیح بین دندان‌ها، مشکلات جویدن غذا و ناهنجاری‌های فکی شود.
برای تشخیص نوع اوربایت دندان و تعیین روش درمان مناسب، بهتر است با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید. متخصص ارتودنسی با ارزیابی دقیق و بررسی موقعیت دندان‌ها و فک‌ها، نوع اوربایت و نیازهای خاص شما به درمان را تعیین خواهد کرد و برنامه درمانی مناسب را به شما ارائه خواهد داد.
اوربایت اسکلتی
اوربایت اسکلتی به نحوه رشد و قرار گیری استخوان فک مربوط است.
در این نوع اختلال فکی، رشد فک بالا و پایین نامنظم و ناهماهنگ است به طوری که فک پایین نسبت به فک بالا اندازه کوچکتری داشته و بین دو فک توازن و انطباق لازم برقرار نیست.
این نوع ناهنماهنگی و اختلال در رشد فک‌ها منجر به جلوتر قرار گرفتن دندان‌های فک بالا نسبت به دندان‌های فک پایین شده و با بستن دهان، دندان‌های پایینی بیش از حد معمول پوشانده می‌شوند.
درمان اوربایت اسکلتی در بزرگسالان معمولا تنها با جراحی فک امکان پذیر است.
اوربایت دندانی
اوربایت دندانی به حالتی اشاره دارد که رویش نامناسب دندان‌ها باعث ایجاد عدم توازن دندان‌های فک بالا و پایین می‌شود. به عبارت دیگر استخوان فک رشد مناسبی دارد و در موقعیت صحیح خود قرا گرفته اما نحوه رشد و قرارگیری دندان‌ها حالتی را ایجاد کرده که دندان‌ها فک پایین تا حدی عقب رفته و توسط دندان‌های بالایی پوشانده شده‌اند.
عادات بد دهانی، نبود فضای کافی در قوس فک برای رویش صحیح دندان‌ها و از دست دادن دندان‌های عقبی از جمله دلایل ایجاد اوربایت دندانی به شما می‌آیند.
مشکل اوربایت دندانی با روش‌های ارتودنسی ثابت و متحرک درمان می‌شود.
اوربایت برخوردی
اوربایت برخوردی شدیدترین نوع ناهنجاری اوربایت است. در این نوع ناهنجاری هنگامی که فرد دهانش را می‌بندد، دندان‌های پایینی از پشت دندان‌های بالایی با سقف دهان (کام) برخورد می‌کنند.
بی توجهی و عدم اقدام به موقع برای درمان اوربایت برخوردی باعث آسیب‌های جدی به دندان‌های جلویی فک بالا و استخوان فک اطراف این دندان‌ها خواهد شد. در موارد شدید حتی ممکن است دندان‌های بالا از دست بروند.
ارتودنسی و جراحی فک روش‌هایی هستند که برای درمان این اختلال به کار می‌روند.
اوربایت دندان به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
مهم‌‌‌ترین علت ایجاد مشکل اوربایت دندان، وراثت و ژنتیک است و این مشکل می‌تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.
اما دلایل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند سبب ایجاد مشکل اوربایت دندان شوند. در ادامه مهم‌‌‌ترین علل ایجاد این مشکل را بررسی می‌کنیم.
۱. فروبردن انگشت در دهان
فروبردن انگشت در دهان برای نوزادان و کودکان امری معمولی است، اما اگر این عادت تا سه یا چهار سالگی و در حالی که دندان‌های دائمی کودک در حال رشد هستند ادامه پیدا کند، فشاری که به وسیله انگشت به دندان‌ها وارد شود، می‌تواند زمینه ساز مشکل اوربایت دندان شود.
۲. استفاده از پستانک
استفاده از پستانک برای نوزاد ممکن است به همان شکلی که فروبردن انگشت در دهان مشکل اوربایت را ایجاد می‌کند، در بروز این مشکل نقش داشته باشد. بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکا منتشر شده است، استفاده از پستانک خطر بروز ناهمسانی دندان‌ها را افزایش می‌دهد.
۳. دندان قروچه
بسیاری از افراد از وجود مشکل دندان قروچه در خود بی‌اطلاع هستند. این افراد در حالی که خواب هستند دندان‌های خود را با شدت روی یکدیگر فشار می‌دهند.
گاهی این حالت به شکل باز و بسته شدن نوسانی دهان و برخورد سریع دندان‌ها به یکدیگر رخ می‌دهد.
مشکل اوربایت دندان میتوان در اثر دندان قروچه در درازمدت نیز ایجاد شود. این مشکل همچنین می‌تواند منجر به سایش زودرس مینای دندان شود که در زمان بزرگسالی به خرابی سریعتر دندان منجر می‌شود.
۴. تراکم کم یا زیاد دندان‌ها
وقتی تراکم دندان‌ها بیش از حد زیاد یا کم باشد، دندان‌های جلویی ممکن است به جایگاه نادرستی هدایت شوند و از حالت همترازی خارج شوند.
اگر یک یا دو دندان را بکشید، ممکن است تعداد زیادی از دندان‌های شما در طور زمان شروع به جابه‌جایی کنند. بنابراین وجود فاصله زیاد بین دندان‌ها ممکن است مشکل اوربایت دندان را تشدید کند.
۵. ژنتیک و وراثت
مهم‌‌‌ترین عامل در بروز این مشکل، وراثت است. بعضی افراد با فک‌های ناهمتراز یا مشکل فک بالا یا پایین کوچک به دنیا می‌آیند. بنابراین اگر پدر و مادر، برادران و خواهران یا خویشاوندان شما چنین مشکلی داشته باشند، شما و فرزندانتان نیز ممکن است به این مشکل دچار شوید.
۶. تومورها و کیست‌های دهان
تومورها و کیست‌های دهان می‌توانند باعث ایجاد مشکل ناهمترازی دندان و فک شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در ناحیه نرم یا سخت بخش بالایی دهان، تورم مزمن یا رشد تومور وجود داشته باشد که باعث جلو رفتن فک بالا می‌شود.
اوربایت دندان سبب ایجاد چه مشکلاتی می‌شود؟
اگرچه بسیاری از افراد اوربایت را به عنوان یک مشکل مهم می‌شناسند، اما اوربایت و مشکلات مربوط به جلو بودن فک بالا می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات دیگری نیز باشند.
در ادامه مهم‌‌‌ترین مشکلاتی که در اثر اوربایت برای افراد ایجاد می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
مشکلات ظاهری
مهم‌‌‌ترین تاثیر اوربایت دندان در ظاهر افراد دیده می‌شود. وجود مشکل اوربایت سبب می‌شود تا دندان‌های بالا و پایین در راستای نامناسبی قرار بگیرند و حالت نامطلوبی به چهره افراد بدهند. مشکل ممکن است باعث افتادگی لب‌ها یا تغییر در موقعیت دهان و لب‌ها در زمان خندیدن شود.
مشکلات خوردن و جویدن غذا
اوربایت دندان می‌تواند مشکلاتی در خوردن و جویدن غذا ایجاد کنند. افرادی که دارای مشکل اوربایت دندان هستند، به دلیل ناهمترازی فک‌ها، نمی‌توانند به خوبی غذا را بجوند. به این ترتیب، مشکلاتی در غذاخوردن این افراد ایجاد می‌شود که خود می‌توانند مشکلات دیگری نیز برای افراد ایجاد کند.
خراشیدگی زودرس دندان‌ها در اثر اوربایت
وقتی دندان‌های بالا از دندان‌های پایین جلوتر باشند و به بخش جلویی آن‌ها برخورد کنند، باعث خراشیدگی و فرسایش زودرس مینای دندان‌ها می‌شوند. این مشکل می‌تواند در طولانی مدت به سایر مشکلات دندانی منجر شود.
عفونت‌های دهانی
اوربایت سبب می‌شود تا دندان‌ها در موقعیت درست خود قرار نگیرند و به همین دلیل، فضایی برای رشد عوامل بیماری‌زا فراهم شود. همچنین این مشکل دسترسی به این قسمت‌ها برای پاکسازی را نیز دشوار می‌کند. تجمع باقی مانده غذا و باکتری‌ها در فضای بین دندان‌ها سبب افزایش آسیب به دندان‌ها و عفونت‌های دهانی می‌شود.
مشکلات گفتاری
اوربایت دندان می‌تواند باعث تغییر در تلفظ برخی صداها شود و گفتار افراد را با مشکل مواجه کند. این افراد معمولا در تلفظ صداهای “س” و “ز” خوب عمل نمی‌کنند. به این ترتیب ممکن است درک و فهم صحبت‌های افراد دارای اوربایت برای اطرافیان کمی دشوار باشد.
چطور اوربایت دندان را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص اوربایت دندان کافی است جلو آینه بایستید و لبخند بزنید.
اگر هنگام لبخند زدن (با فک بسته) دندان‌های فک بالا بیش از حد روی دندان‌های فک پایین قرار گرفته و آن‌ها را می‌پوشانند احتمالا شما دچار اوبایت دندانی هستید و برای بررسی بیشتر باید به ارتودنتیست مراجعه نمایید.
علاوه‌براین، موارد زیر را نیز میتوان به عنوان علائم اوربایت دندان در نظر گرفت:
- بیرون زدگی دندان‌های بالا از لب
- لق بودن و ساییدگی دندان‌های بالایی
- دندان قروچه
- مشکل در گفتار و تلفظ کلمات
- دشواری در جویدن و احساس درد هنگام غذا خوردن
- تنفس دهانی یا اختلال در تنفس
- سردرد و درد در مفصل گیجگاهی فکی
روش های درمان اوربایت
روش‌هایی که به طور معمول برای درمان اوربایت دندان به کار برده می‌شود شامل جراحی فک و ارتودنسی است.
بهترین روش درمان اوربایت به نوع اوربایت، شدت ناهنجاری، سایر مشکلات دهانی و دندانی، شرایط و سن بیمار بستگی دارد.
ارتودنتیست بعد از معاینه دقیق و بررسی وضعیت فرد می‌تواند روش درمانی مناسب را برای او انتخاب کرده و اقدامات لازم را انجام دهد.
روش درمان اوربایت با ارتودنسی
بسته به شرایط دندان‌ها و فک‌ها روش‌های مختلفی برای درمان اوربایت تعیین می‌شود. اما یکی از مهم‌‌‌ترین روش‌ها، درمان اوربایت با ارتودنسی است. در روش درمان اوربایت با ارتودنسی، میتوان موقعیت نامناسب دندان‌ها و فک‌ها را بهبود داد. در این روش از براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی برای بازگرداندن دندان‌های بالا به موقعیت مناسب استفاده می‌شود.
در روش درمان اوربایت با ارتودنسی، ابتدا براکت‌ها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند. سپس سیم‌هایی از بین آن‌ها عبور داده می‌شوند و به آن‌ها نیرو اعمال می‌کنند تا دندان‌ها به موقعیت صحیح منتقل شوند. این فرآیند به مرور زمان با تنظیم سیم‌ها و یا تعویض براکت ها، تغییرات لازم را در موقعیت دندان‌ها ایجاد می‌کند.
در برخی موارد، تجهیزات ارتودنسی متحرک نیز در روند درمان اوربایت یا پس از اتمام درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسایل می‌توانند شامل اسپیسرها و ریتنرها باشند که به دندان‌ها و فک‌ها اعمال نیرو می‌کنند و دندان‌ها را در موقعیت مناسب حفظ می‌کنند.
جراحی فک برای درمان اوربایت
در صورتی که مشکل اوربایت شدید باشد یا فرد در سن مناسب برای درمان اقدام نکرده باشد، درمان ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند مشکل را رفع کند. در این حالت نیاز به عمل جراحی فک وجود دارد.
جراحی فک همراه با ارتودنسی برای درمان ارتودنسی شدید اسکلتی در بزرگسالان به کار می‌رود. زیرا هنگامی که رشد استخوان فک کامل شده و ریشه دندان‌های دائمی شکل مستحکمی به خود گرفته، حرکت دادن و تغییر شکل آن‌ها را ارتودنسی بسیار سخت و زمان‌بر و تقریبا ناممکن است.
درمان اوربایت در کودکان قبل از سن بلوغ و زمانی که هنوز استخوان‌ها در حال رشد هستند، معمولا نیازی به جراحی ندارد و با دستگاه‌های ارتودنسی قابل اصلاح است.
در صورتی که ارتودنتیست تشخیص دهد بیمار به جراحی فک نیاز دارد او را به جراح فک و صورت ارجاع می‌دهد.
در این عمل جراحی که در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل صورت می‌گیرد، استخوان فک برش خورده و بعد از جابجایی و قرار گرفتن در موقعیت مناسب با صفحات و پیچ‌های کوچک تیتانیومی در جای خود محکم می‌شود.
در نهایت مشکل اوربایت شدید اسکلتی با ترکیب ارتودنسی و جراحی به طور موفق و دائمی درمان می‌شود. در واقع درمان اوربایت بدون ارتودنسی وجود ندارد و حتی در صورت جراحی فک باز هم استفاده از بریس‌های ارتودنسی ضروری است.
مدت زمان و هزینه ارتودنسی اوربایت
یکی از سوالات رایج در زمینه اوربایت دندان، این است که برای حل مشکل اوربایت دندان، انجام ارتودنسی چقدر طول می‌کشد و چقدر هزینه دارد؟
به طور کلی مدت زمان و هزینه ارتودنسی مقدار ثابتی نیست. مثلا هزینه ارتودنسی فک پایین نسبت به فک بالا می‌تواند تفاوت داشته باشد. معمولا درمان اوربایت با ارتودنسی مدت زمانی طولانی‌تر نسبت به برخی مشکلات دندانی دیگر می‌طلبد که بین چند ماه تا چند سال متغیر است.
در مورد هزینه ارتودنسی اوربایت نیز باید گفت که این هزینه بستگی به عواملی مانند شدت مشکل، مکان جغرافیایی، تجربه متخصص ارتودنسی، نوع روش درمانی، مراحل ارتودنسی، نیاز به عمل جراحی و… دارد. بنابراین بهترین راه برای اطلاع از هزینه ارتودنسی اوربایت این است که با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا مدت زمان و هزینه درمان اوربایت را بر اساس شرایط شما بررسی و ارائه کند.
تفاوت اوربایت و اورجت و کراس بایت
اوربایت دندان، اورجت و کراس بایت همگی از جمله ناهنجاری‌های فکی و دندانی هستند که به شکل جلوزدگی دندان‌های بالایی نسبت به دندان‌های پایینی دیده می‌شوند.
این اختلالات بر خلاف شباهت ظاهری، اختلاف‌های مهمی با هم دارند که نحوه درمان آن‌ها را متفاوت می‌کند. همچین علت بروز و علائم اوربایت با اورجت و کراس بایت فرق دارد.
اگر احساس می‌کنید دندان‌های بالایی خود یا فرزندتان حالتی جلو زده دارد و می‌خواهید نوع ناهنجاری را تشخیص دهید، بهتر است با تعریف و ویژگی‌های اورجت و کراس بایت و تفاوت آن‌ها با اوربایت آشنا شوید.
اورجت
اورجت دندان (Overjet) به حالتی گفته می‌شود که هنگام بسته شدن دهان، بین دندان‌های جلویی فک بالا و پایین فاصله افقی مشهودی وجود دارد.
این جلوزدگی دندان‌ها بالایی با همپوشانی دندان‌ها در اوربایت فک بالا کاملا متفاوت است.
استفاده طولانی مدت از شیشه شیر یا پستانک، مکیدن انگشت، بلع معکوس، روی هم رفتن دندان‌ها به دلیل کمبود فضا در قوس فک و رویش دیر هنگام دندان‌های دائمی از جمله دلایل بروز اورجت دندان به حساب می‌آیند.
اورجت معمولا با روش‌های ارتودنسی ثابت و متحرک قابل درمان است و در موارد نادر نیاز به جراحی فک وجود دارد.
کراس بایت
کراس بایت دندان به عدم انطباق و توازم بین دندان‌های فک بالا و پایین اشاره دارد. این اختلا زمانی شکل می‌گیرد که تعدادی از دندان‌های ردیف بالا وارد ردیف دندان‌های فک پایین شوند.
کراس بایت دارای سه نوع خلفی، قدامی و گونه‌ای است و در افراد مختلف با شدت‌های متفاوت رخ می‌دهد.
علت اصلی بروز این نوع اختلال دهانی، ژنتیک و وراثت است اما عادات غلط کودکی نیز در ایجاد آن نقش دارند.
کراس بایت با استفاده از دستگاه‌های مختلف ارتودنسی درمان می‌شود و اما در موارد شدید در بزرگسالان جراحی فک لازم است.
بهترین زمان درمان اوربایت دندان
حال که متوجه شدیدoverbite چیست و چگونه درمان می‌شود شاید بپرسید زمان مناسب برای درمان اوربایت چه سنی است؟
براساس مطالعات انجام شده و تجربه متخصصان ارتودنسی، بهترین سن برای درمان اوربایت زمانی است که فرد در سنین کودکی و پیش از بلوغ قرار دارد.
این سن برای پسرها تا ۱۲ سالگی و برای دخترها تا ۱۰ سالگی است.
در این زمان رشد فک و دندان‌های متوقف نشده و ارتودنتیست با کمک دستگاه‌های ارتودنسی می‌تواند رشد فک و دندان‌ها را کنترل کرده و آن‌ها را به سمت موقعیت قرارگیری صحیح هدایت کند.
هرچه سن فرد کمتر باشد درمان سریعتر و ساده‌تر خواهد بود. در مقابل هرچه درمان اوربایت با به تعوبق بیندازید به روش‌های پیچیده‌تر، طولانی مدت‌تر و پرهزینه‌تر نیاز پیدا می‌کنید.
بنابراین بهتر است در سنین ۶ تا ۸ سالگی اولین مراجعه به ارتودنتیست برای تشخیص به موقع هر نوع ناهنجاری فکی و دندانی و شروع به موقع درمان انجام شود.
سوالات متداول اوربایت دندان
در ادامه به سولات پرتکرار شما در مورد اوربایت دندان میپردازیم.
چه حدی از اوربایت نرمال است؟
به طور طبیعی پوشش دندان‌های پایین توسط دندان‌های بالایی در حدود ۱ تا ۳ میلی متر نرمال و طبیعی است و جز در موارد خاص نیاز به اقدام درمانی ندارد.
اما اگر همپوشانی دندان‌های دو فک بیش از این مقدار باشد باید هرچه سریعتر برای درمان آن اقدام کرد.
آیا میتوان اوربایت دندان را بدون عمل جراحی درمان کرد؟
چنانچه اوربایت شدید نباشد، معمولا نیازی به عمل جراحی فک نیست و ارتودنتیست با استفاده از بریس‌های ارتودنسی اوربایت را درمان می‌کند.
آیا اوربایت در طول زمان تشدید می‌شود؟
مشکل اوربایت دندان به مرور زمان و با افزایش سن نه تنها تشدید می‌شود بلکه می‌تواند زمینه ساز سایر مشکلات دهانی و دندانی مانند ساییدگی و پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه شود.
در این مقاله به پرسش اوربایت چیست پاسخ دادیم و روش درمان اوربایت دندان را از جنبه‌های مختلف بررسی کردیم.
اگر از مشکل اوربایت رنج می‌برید و نیاز به انجام درمان اوربایت با استفاده از ارتودنسی را دارید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک دکتر قریشی، پس از بررسی شرایط دندان‌های خود، بهترین درمان را دریافت کنید.
با پیگیری درمان اوربایت دندان، ظاهری زیبا و عملکردی عالی را برای دندان‌های خود به ارمغان بیاورید.
