ورزش بخش مهمی از یک سبک زندگی سالم است، اما زمانی که فرد تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرد، پرسش‌هایی درباره امکان ادامه فعالیت‌های ورزشی و رعایت نکات ایمنی ورزش با ارتودنسی مطرح می‌شود. آیا ورزش با ارتودنسی خطرناک است؟ کدام ورزش‌ها با ارتودنسی سازگارند و از چه فعالیت‌هایی باید پرهیز کرد؟ در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و راهکارهایی کاربردی برای محافظت از بریس‌ها و دندان‌ها حین ورزش ارائه دهیم.
اگر شما یا فرزندتان در حال استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی هستید، باید بدانید ورزش های مجاز و غیر مجاز با ارتودنسی کدامند؟ مطالعه این مطلب به شما کمک خواهد کرد با خیالی آسوده فعالیت‌های بدنی را ادامه دهید و در عین حال روند درمان ارتودنسی را به خوبی سپری کنید.
آیا ورزش کردن در طول درمان ارتودنسی ممنوع است؟
به‌طور کلی، ورزش کردن در دوره درمان ارتودنسی دندان ممنوع نیست و افراد می‌توانند در طول این مدت همچنان به فعالیت‌های بدنی خود ادامه دهند. با این حال، برخی از ورزش‌ها که در آن‌ها احتمال برخورد فیزیکی، زمین خوردن یا آسیب به ناحیه صورت و دهان وجود دارد، می‌توانند برای افراد تحت درمان ارتونسی خطرناک باشند. در چنین مواردی، این ورزش‌ها را باید با احتیاط بیشتری انجام داد یا در صورت تشخیص دکتر ارتودنسی، به‌طور موقت آن‌ها را کنار گذاشت. انتخاب آگاهانه نوع ورزش با ارتودنسی، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و موفقیت روند درمان ایفا می‌کند. زیرا ورزش نه‌تنها به حفظ سلامت عمومی بدن کمک می‌کند، بلکه در مدیریت استرس دوران درمان نیز موثر است.
ورزش های مجاز با ارتودنسی
اگر تحت درمان ارتودنسی دندان هستید، همچنان می‌توانید در بسیاری از فعالیت‌های ورزشی شرکت کنید. به شرطی که در حین انجام ورزش مورد نظر احتمال تماس فیزیکی شدید، برخورد مستقیم یا اصابت ضربه به ناحیه صورت و دهان بسیار پایین باشد. انجام این نوع ورزش‌ها نه‌تنها آسیبی به دستگاه ارتودنسی وارد نمی‌کند، بلکه به حفظ سلامت جسمانی فرد نیز کمک می‌کند. در ادامه، فهرستی از ورزش‌های مجاز برای ارتودنسی آورده شده است تا بتوانید با آگاهی کامل فعالیت ورزشی مناسب خود را انتخاب کنید.
| نوع فعالیت بدنی | مثال |
| ورزش‌های هوازی با شدت کم تا متوسط | یوگا
پیلاتس تای چی حرکات مربوط به ریلکسیشن و آرامش ذهن |
| فعالیت‌های بدون تجهیزات و ابزارهای خاص | شنا
پیاده روی حرکات کششی دویدن آهسته |
| رشته‌های ورزشی معمولی با تجهیزات | بدمینتون
پینگ پونگ تنیس انفرادی فریزبی دوچرخه سواری |
| ورزش‌های مقاومتی با وزن بدن یا دستگاه‌های ورزشی | اسکوات
لانچ پلانک بارفیکس تمرین با دمبل، هالتر یا کش مقاومتی تمرین با دستگاه‌های بدنسازی تمرین با کتل بل یا توپ پزشکی (مدیسن بال) |
| ورزش‌های تیمی در سطح آماتور | فوتبال
والیبال |
ورزش های غیر مجاز در ارتودنسی
اگرچه در زمان استفاده از بریس‌ها، شما می‌توانید با رعایت اصول ایمنی و مراقبت های ارتودنسی اغلب فعالیت‌های بدنی خود را ادامه دهید، اما اما برخی ورزش‌ها به دلیل ریسک بالای ضربه به صورت یا تماس فیزیکی شدید، برای بیماران ارتودنسی مناسب نیستند یا باید با احتیاط بسیار زیادی انجام شوند.
این ورزش‌ها می‌توانند باعث آسیب‌دیدگی لب، دهان، دندان‌ها و حتی شکستگی دستگاه ارتودنسی شوند. در ادامه با برخی از ورزش‌هایی که در دوران ارتودنسی باید از آن‌ها پرهیز کرد، آشنا می‌شوید:
- ورزش‌های رزمی و مبارزه‌ای مانند کاراته، تکواندو، جودو و …
- کشتی
- بوکس و ورزش‌های مشابه
- بسکتبال
- هندبال
- والیبال و فوتبال با سطوح رقابتی حرفه‌ای
- سوارکاری
- راگبی
- فوتبال آمریکایی
- هاکی روی یخ یا چمن
- اسکی روی آب، برف یا چمن
محافظ ارتودنسی برای ورزش
چنانچه در طول درمان ارتودنسی ملزم به انجام ورزش سنگین یا فعالیت‌های بدنی هستید که احتمال برخورد و ضربه فیزیکی به صورت وجود دارد، استفاده از محافظ ارتودنسی یک اقدام ضروری برای حفظ سلامت دهان و دستگاه ارتودنسی است.
محافظ ارتودنسی برای ورزش، که به آن گارد دهانی مخصوص ارتودنسی نیز گفته می‌شود، به‌گونه‌ای طراحی شده است که به‌خوبی روی براکت‌ها و سیم‌ها قرار می‌گیرد و مانع از وارد آمدن فشار مستقیم به دندان‌ها و لثه‌ها در زمان برخورد می‌شود. برخلاف محافظ معمولی، نوع ارتودنسی این ابزار نرم‌تر، انعطاف‌پذیرتر و با در نظر گرفتن فضای اضافی دستگاه ارتودنسی ساخته می‌شود. متخصص ارتودنسی با بررسی نوع فعالیت ورزشی و شرایط دندان‌ها، می‌تواند نوع مناسب گارد را برای شما تجویز کند تا علاوه بر حفظ ایمنی، روند درمان نیز بدون اختلال ادامه یابد.
از کجا می‌توان محافظ ارتودنسی تهیه کرد؟
بهترین و مطمئن‌ترین راه برای تهیه محافظ ارتودنسی برای ورزش، مراجعه به ارتودنتیست است. اغلب متخصصان ارتودنسی با توجه به فرم دهان و نوع دستگاه مورد استفاده، گارد دهانی اختصاصی برای هر بیمار را تجویز یا سفارش می‌دهند. همچنین برخی کلینیک‌های دندانپزشکی معتبر، این محافظ‌ها را به‌صورت سفارشی و با قالب‌گیری دقیق تهیه می‌کنند. شما می‌توانید از از گاردهای آماده موجود در داروخانه یا فروشگاه‌های ورزشی نیز استفاده کنید، اما محافظ‌های سفارشی معمولا کارایی و راحتی بیشتری دارند.
نکات مراقبت از ارتودنسی در حین ورزش کردن
ورزش کردن در دوران ارتودنسی با رعایت نکات مراقبتی، نه‌تنها مجاز است بلکه برای حفظ سلامت عمومی بدن و مدیریت استرس توصیه می‌شود. با این حال، آشنا نبودن با ورزش های مجاز و غیر مجاز با ارتودنسی و بی‌توجهی به محافظت از دهان می‌تواند باعث آسیب به دستگاه ارتودنسی، ایجاد درد، نیاز به پرداخت هزینه‌های اضافی و حتی اختلال در روند درمان شود.
مهم‌ترین نکاتی که هنگام ورزش با ارتودنسی باید رعایت کنید:
- استفاده از کلاه و تجهیزات ایمنی: در ورزش‌هایی مثل دوچرخه‌سواری، اسکیت یا ورزش‌های گروهی، استفاده از کلاه ایمنی، گارد صورت یا پدهای محافظ می‌تواند خطر ضربه به سر و صورت را به حداقل برساند.
- مراقبت از صورت در برابر ضربه: در ورزش‌هایی که تماس فیزیکی اجتناب‌ناپذیر است، استفاده از محافظ ارتودنسی و حتی گارد صورت، ضروری است. این تجهیزات از لب‌ها، گونه‌ها و براکت‌ها در برابر آسیب محافظت می‌کنند.
- در دسترس بودن جعبه کمک های اولیه: هنگام شرکت در تمرین یا مسابقه، وجود یک جعبه کمک‌های اولیه حاوی گاز استریل، آینه، موم ارتودنسی و شماره تماس دکتر ارتودنسی می‌تواند در مواقع اضطراری بسیار مفید باشد.
- تماس و مراجعه فوری به متخصص در صورت آسیب: در صورت وارد شدن ضربه به دهان یا تغییر در موقعیت براکت‌ها و سیم‌ها، باید در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. نادیده گرفتن آسیب‌ها ممکن است روند درمان را به تعویق بیندازد یا منجر به هزینه‌های اضافی شود.
درمان ارتودنسی مانعی برای ادامه فعالیت‌های ورزشی نیست، بلکه با انتخاب آگاهانه نوع ورزش و رعایت نکات ایمنی، می‌توان سلامت دهان و روند درمان را به خوبی مدیریت کرد. استفاده از گاردهای محافظ، پرهیز از ورزش‌های پرخطر و آگاهی از نحوه برخورد با آسیب‌ها، از مهم‌ترین اقداماتی هستند که باید جدی گرفته شوند.
اگر به‌دنبال راهنمایی تخصصی برای حفظ ایمنی دهان در ورزش با ارتودنسی هستید، دکتر قریشی به عنوان یکی از متخصص ارتودنسی مجرب می‌تواند بهترین مشاوره و خدمات متناسب با نیازتان را به شما ارائه دهد.
