زمانی که براکتهای ارتودنسی روی دندانها نصب میشوند، معمولاً اولین سؤال بیماران این است که « درارتودنسی چه نخوریم؟ و چه موادی را جایگزین خوراکی های ممنوعه کنیم؟
رعایت رژیم غذایی مناسب در این دوران اهمیت زیادی دارد؛ زیرا مصرف غذاهای ممنوعه در ارتودنسی میتواند باعث آسیب به براکتها، سیمها و حتی تأخیر در روند درمان ارتودنسی شود.
در این مقاله، به بررسی دقیق غذاهای ممنوع در ارتودنسی میپردازیم، دلایل علمی این محدودیتها را توضیح میدهیم و در نهایت، لیستی از غذاهای نرم و جایگزینهای مناسب را معرفی میکنیم تا بتوانید دوران درمان را بدون دردسر سپری کنید.
اهمیت رعایت رژیم غذایی در دوران ارتودنسی
با شروع درمان ارتودنسی، رعایت رژیم غذایی مناسب نقشی کلیدی در موفقیت و سرعت پیشرفت درمان دارد. در این دوران، براکتها و سیمهای ارتودنسی بسیار حساس هستند و فشار یا چسبندگی زیاد مواد غذایی میتواند موجب شل شدن براکت، خم شدن سیمها یا تجمع پلاک و پوسیدگی دندانها شود.
به همین دلیل، استفاده نکردن از غذاهای ممنوعه حین ارتودنسی در کنار رعایت بهداشت دهان و دندان، از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و کمک میکند تا نتیجه درمان ارتودنسی دقیقتر، سریعتر و با درد کمتر حاصل شود.
در حین ارتودنسی چه نخوریم؟
بهطور کلی، در دوران ارتودنسی باید از خوردن غذاهای سفت، چسبناک و ترد خودداری کنید. این گروه از مواد غذایی به براکتها فشار وارد کرده و روند درمان را کند میکنند. در ادامه، چند نمونه از خوراکیهایی که نباید در زمان ارتودنسی مصرف شوند آورده شده است:
خوراکیهای سفت
وقتی خوراکیهای سفت مثل تهدیگ، بیسکویت خشک یا حتی تکههای یخ میخورید، فشار ناگهانی به براکتها وارد میشود و ممکن است باعث شل شدن یا شکستگی براکت شود.
حتی اگر براکت نشکند، ممکن است سیم خم شود و دندانها در مسیر اشتباهی حرکت کنند.
مقاله مرتبط: بعد ارتودنسی چه بخوریم؟
خوراکیهای چسبناک
مواد غذایی چسبناک مثل آدامس، تافی، کارامل یا شکلاتهای نرم، دشمن بزرگ براکتها هستند. این خوراکیها به راحتی به اطراف براکت میچسبند و حتی با مسواک هم به سختی تمیز میشوند.
باقیماندن این مواد قندی در اطراف براکت، باعث تجمع باکتری و پوسیدگی دندان میشود.
اگر هوس شیرینی کردید، از دسرهای نرم مثل پودینگ، کرم کارامل یا ژله استفاده کنید که هم نرماند و هم خطر کمتری دارند.
میوهها و سبزیجات خام و سفت
خوردن میوههایی مثل سیب یا سبزیجاتی مانند هویج خام و بلال ممکن است بیضرر به نظر برسد، اما گاز زدن مستقیم به آنها فشار زیادی به براکتها وارد میکند. در بسیاری از موارد، همین عادت ساده باعث جدا شدن براکتها میشود.
شما میتوانید میوهها را خرد کرده، پوست بگیرید یا بخارپز کنید.
نانهای برشته و خشک
نانهای برشته مانند سنگک، تست خشک یا نانهای سوخاری هنگام جویدن به براکتها فشار زیادی میآورند و حتی ممکن است خردههای آنها بین سیمها گیر کند.
از نانهای نرم تر مثل نان لواش یا نان تست تازه استفاده کنید. اگر نان کمی سفت است، آن را کمی آب بزنید که نرم شو و بعدا استفاده کنید.
گوشتهای استخواندار
گوشتهای استخواندار مانند بال و کتف مرغ، یکی از شایعترین دلایل شکستن براکتها هستند. هنگام گاز زدن به استخوان، احتمال جدا شدن براکتها از دندان بسیار زیاد است. همچنین الیاف گوشت ممکن است بین سیمها گیر کند و باعث بوی بد دهان یا التهاب لثه شود.
توصیه می شود از گوشتهای نرم و بدون استخوان استفاده کنید، مثلاً مرغ ریشریش، گوشت چرخکرده یا خوراکهای پختهشده که جویدنشان آسان است.
چند روز بعد از ارتودنسی میشه غذا خورد؟
معمولاً طی ۳ تا ۵ روز اول بعد از نصب براکتها، دندانها کمی دردناک و حساس هستند. در این مدت بهتر است غذاهای نرم و آبکی مانند سوپ، پوره سیبزمینی، ماست یا اسموتی مصرف شود.
پس از کاهش درد (حدود یک هفته بعد)، میتوانید به تدریج غذاهای معمولیتر بخورید، اما همچنان باید از خوردن غذاهای ممنوعه حین ارتودنسی خودداری کنید.
در ۵ روز اول ارتودنسی چی بخوریم؟
همانطور که در بالا گفتیم در چند روز اول ارتودنسی، دندانها حساس میشوند. برای کاهش درد، بهتر است غذاهایی مصرف کنید که نیازی به جویدن ندارند مثل:
- سوپ گرم (نه داغ)
- پوره سیبزمینی یا عدسی
- ماست و بستنی نرم
- فرنی، اوتمیل و اسموتیهای میوهای
غذاهای سرد میتوانند التهاب لثه را کاهش دهند و درد را تسکین دهند.
۱۰ نکته ضروری برای غذا خوردن
- با لقمههای کوچک شروع کنید: در ابتدا، غذای خود را به قطعات کوچک تقسیم کنید. این کار نیاز به گاز زدن مستقیم با دندانهای جلویی را به حداقل میرساند، که ممکن است حساس باشند یا با بریسهای جدید، این کار ریسکآور باشد.
- از غذاهای چسبناک دوری کنید: غذاهای چسبناک میتوانند به بریسهای شما بچسبند و تمیز کردن آنها را دشوار کنند.
- با احتیاط بجوید: آرام غذا بخورید و غذای خود را به آرامی بجوید. بریسها میتوانند ظریف باشند و جویدن تهاجمی ممکن است باعث کنده شدن براکت یا تغییر شکل سیم شود.
- مراقب غذاهای ترد و سفت باشید: غذاهای سفت ممکن است به براکتها یا سیمها آسیب برسانند. بهتر است این مواد غذایی را بپزید، بخارپز کنید یا در فر نرم کنید یا آنها را به برشهای قابل مدیریت تقسیم کنید.
- دهان خود را بشویید: پس از غذا خوردن، چرخاندن آب در دهان برای خارج کردن ذرات غذایی گیر کرده در داخل یا اطراف بریسها مفید است. این کار از تجمع پلاک و ایجاد لکه جلوگیری میکند.
- وسایل مناسب تهیه کنید: یک مسواک مسافرتی همراه داشته باشید یا یک واترجت (واتر فلاسر) تهیه کنید. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن میتواند خیلی کاربردی و کمک کننده باشد و تمیز ماندن بریسهای شما را بهخصوص بعد از غذا تضمین کند.
- هیدراته بمانید: نوشیدن آب در طول روز به هیدراته ماندن بدن و تمیز نگه داشتن دهان کمک میکند. آب به شستشوی باقیماندههای غذا و رسوبات اسیدی کمک میکند.
- به متخصص ارتودنسی خود گوش دهید: متخصص ارتودنسی شما دستورالعملهای خاصی در مورد غذاهای ممنوعه در ارتودنسی و راههای مراقبت از بریسهایتان ارائه خواهد داد. توصیههای آنها بر اساس سالها تجربه و دانش است، بنابراین پیروی از آنها ضروری است.
سوالات متداول
آیا میتوان بعد از ارتودنسی غذاهای معمولی خورد؟
بله، اما نه بلافاصله. بعد از گذشت حدود ۷ تا ۱۰ روز از شروع درمان، زمانی که فشار اولیه بریسها کمتر شد، میتوانید غذاهای معمولیتر را در رژیم خود قرار دهید.
اگر براکت موقع غذا خوردن کنده شد، چه کار کنم؟
در چنین حالتی وحشت نکنید. غذا خوردن را متوقف کنید، دهانتان را با آب بشویید و قطعه جدا شده را نگه دارید. سپس در اولین فرصت با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید تا براکت مجدداً نصب شود.
آیا میتوان با بریسها نوشیدنی سرد یا گرم خورد؟
بله، اما با احتیاط. نوشیدنیهای خیلی داغ ممکن است به چسب براکتها آسیب بزنند و نوشیدنیهای بسیار سرد ممکن است باعث حساسیت موقت دندانها شوند. بهترین گزینه، نوشیدنیهای ولرم یا خنک هستند. همچنین از نوشابهها و نوشیدنیهای قندی باید دوری کنید، چون به مرور باعث پوسیدگی دندان و تغییر رنگ اطراف براکتها میشوند.
چه مدت باید رژیم غذایی مخصوص ارتودنسی را رعایت کنم؟
تا زمانی که طول درمان ارتودنسی شما تمام شود !
معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماه، باید رژیم غذایی مخصوص را رعایت کنید. در واقع، حتی در ماههای پایانی هم ممکن است یک غذای سفت باعث شکستن براکت و تأخیر در نتیجه شود. بنابراین بهتر است تا زمانی گه ارتودنسی را باز میکنید، مراقب کنید.
خلاصه اگر ارتودنسی کردید، مراقب باشید! حیف است وقت و هزینهای که صرف کردهاید به دلیل سهلانگاری دوباره به خطر بیفتد. با انتخاب صحیح غذاها و جایگزینهای نرم و سالم، میتوانید دوران ارتودنسی خود را با آرامش و موفقیت پشت سر بگذارید.
