پس از مدت‌ها جست‌وجو ارتودنتیست ایده‌آل‌تان را پیدا، و بریس‌ها را روی دندان‌ها نصب کرده‌اید؛ حالا می‌خواهید بدانید بعد از ارتودنسی چه بخوریم. انواع بریس‌ها روز به روز از نظر استحکام پیشرفت می‌کنند، اما تغذیه در مدت زمان ارتودنسی همچنان احتیاط‌هایی دارد.
تشخیص اینکه بعد ارتودنسی چی بخوریم بسیار ساده است؛ غذاهای سفت، بسیار ترد، بسیار جویدنی و چسبناک توصیه نمی‌شوند و باید سراغ غذاهای نرم‌تر بروید، به ویژه در روزهای ابتدایی. برای اینکه بتوانید توصیه‌های این دوره را کاملا رعایت کنید، بهتر است لیست غذاهای نرم برای ارتودنسی را داشته باشید.
در ادامه ضمن معرفی غذاهای مناسب برای ارتودنسی (در روزهای ابتدایی تا اواخر درمان)، با بایدها و نبایدهای تغذیه دوران ارتودنسی آشنا خواهیم شد.
بعد از ارتودنسی چه بخوریم؟
لازم نیست در مدت ارتودنسی از تمام غذاهای موردعلاقه‌تان دست بکشید. با این حال، باید پس از نصب دستگاه ارتودنسی غذاهایی را میل کنید که به براکت‌ها و سیم‌های نگهدارنده بریس‌ها آسیب نزند. بنابراین مواد غذایی نرم بهترین انتخاب، به ویژه در روزهای اول هستند.
توجه به غذاهای مناسب برای ارتودنسی، به خوبی مانع از آسیب دیدن هرکدام از اجزای دستگاه ارتودنسی می‌شود و طول دوره درمان را ناخواسته طولانی نمی‌کند.
در ادامه فهرستی از غذاها و کارهایی را بررسی می‌کنیم که باید بعد از ارتودنسی از آنها اجتناب شود:
- از خوردن مواد غذایی چسبناک خودداری کنید.
- مواد غذایی سفت یا ترد را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- از گاز زدن به هر خوراکی دارای هسته، پر کردنی سفت یا در کل مرکز سخت خودداری کنید. برای مثال دنده یا پای مرغ را به دندان نکشید؛ اول گوشت را از استخوان جدا کنید.
- خوراکی را با دندان جدا نکنید؛ برای مثال سیب را با چاقو به تکه‌های کوچک ببرید و این تکه‌ها را با دندان‌های عقب بجوید.
- از جویدن خودکار، مداد و ناخن اجتناب کنید؛ این عادت‌ها بیش از هر چیز دیگر به بریس آسیب می‌زند.
روز اول ارتودنسی چه باید خورد؟
روزهای ابتداییِ درمان با ماه‌های آتی که به دستگاه عادت کرده‌اید، اندکی متفاوت است. تا یک هفته‌ی اول، به طور خاص توصیه می‌شود که سراغ غذاهای نرم که کمترین نیاز را به جویدن داشته باشند بروید، از جمله:
- تخم مرغ
- اوتمیل برای صبحانه ارتودنسی
- انواع اسموتی
- ماست
- نودل و پاستا
- سوپ
- پوره سیب زمینی
- میوه‌های نرم
- ژله
نوشیدنی‌های خنک هم توصیه می‌شوند، اما تا یک مدت از غذاها و نوشیدنی‌های بسیار سرد یا بسیار داغ پرهیز کنید.
بعد از ارتودنسی چه غذایی نخوریم؟
همانطور که می‌دانید هنگام ارتودنسی و به خصوص روز اول ارتودنسی چه باید خورد، باید درباره غذاهایی که نباید بخورید هم اطلاعات کافی را داشته باشید.
نکته اصلی این است که از خوردن غذاهای سفت که باعث آسیب رساندن به بریس‌ها می‌شود مخصوصا در ارتودنسی کودکان، اجتناب کنید. در ادامه لیستی از غذاهایی که بهتر است بعد از ارتودنسی نخوریم را می‌بینید:
- ذرت بو داده یا همان پاپ کورن. همانطور که می‌دانید، هسته پاپ کورن و پوسته آن اکثرا در دندان گیر می‌کند. زمانی که ارتودنسی دارید، گیر کردن هسته پاپ کرن دردناک‌تر و خارج کردن آن سخت‌تر هم می‌شود؛ و حتی ممکن است باعث تورم و درد در لثه و اطراف سیم‌کشی دندان شود.
- آجیل و خشکبار. برای مصرف آجیل حتما با دست پوست آنها را جدا کنید، آنها را به صورت قطعات کوچک مصرف کنید و به کمک دندان‌های عقب بجوید.
- از خوردن آدامس، آب نبات و شکلات سفت و چسبناک خودداری کنید.
- یخ یکی دیگر از چیزهایی‌ست که نباید در طول دوره درمان ارتودنسی مصرف کنید.
- چیپس، پفک و سایر تنقلات خشک و چسبناک هم برای صبحانه ارتودنسی و سایر وعده‌ها مناسب نیستند.
- بلال جزء غذاهایی است که باید از خوردن آن اجتناب کرد؛ زیرا در دندان گیر می‌کند و باعث درد در لثه می‌شود.
- پیتزا و ساندویچ‌های خشک و سفت را دندان نزنید.
- کلوچه و شیرینی‌های سفت را نخورید.
شما باید تا جای ممکن از جویدن و گاز زدن غذاهای سفت (مخصوصا با دندان‌های پیشین) جلوگیری کنید. همچنین، بهتر است مواد غذایی زیر را ابتدا خرد و بعد میل کنید:
- سبزیجات خام
- نان تست و نان‌های برشته
- نان‌های سفت مانند سنگک و بربری
- میوه‌های هسته دار: ابتدا هسته میوه را جدا کنید. آن را به قطعات کوچک تقسیم و سپس میل کنید.
- میوه‌های دیگر مثل سیب و خیار که سفت هستند را به برش‌های کوچک تقسیم کنید، و با دندان‌های عقب بجوید.
- گوشت
- انواع برگر
- پیتزا با پنیر زیاد
لیست غذاهای نرم برای ارتودنسی
رعایت رژیم غذایی سالم و مغذی برای حفظ سلامت دندان و تمام بدن ضروری است. هرچه سالم‌تر باشید، نتیجه بهتری از ارتودنسی خواهید گرفت؛ چون با شناخت غذاهای مناسب برای ارتودنسی و بایدها و نبایدهای آن، تمام مواد غذایی لازم برای استخوان‌ها و بافت‌های در حال تغییر فراهم می‌شود.
در ادامه لیست غذاهای نرم برای ارتودنسی را می‌بینید که بسیار مغذی نیز هستند:
- غذاهای نرم مانند انواع سوپ‌ها
- نان: برش‌های کوچک نان، بیسکوییت، مافین، نان مکزیکی (تورتیلا)
- لبنیات: پودینگ، ماست، بستنی، پنیر نرم
- گوشت سفید و قرمز: مرغ نرم، برش‌های نازک گوشت قرمز
- غلات: برنج و پاستا
- غذاهای دریایی: ماهی تون و سایر ماهی‌ها (دقت کنید که تیغ تمام ماهی‌ها باید به طور کامل گرفته شود)
- سبزیجات: سیب زمینی شیرین، نخود سبز، پوره سیب زمینی، انواع سبزیجات بخارپز
- میوه: موز، گلابی، پوره سیب، پرتقال، انگور، هندوانه و طالبی
- شیرینی‌ها یا تنقلات نرم و غیرچسبنده
- ژله و کره بادام زمینی
- انواع پاستا و ماکارونی و سایر غذاهای تهیه شده با رشته
توجه به اینکه بعد از ارتودنسی چه غذایی بخورید، شاید در ابتدا چالش‌برانگیز به نظر برسد. ولی می‌توان با انجام چند راهکار ساده مانند یافتن جایگزین مناسب برای غذاهای پرهیزدار، از دسترس خارج کردن آنها، آرام غذا خوردن و … تغذیه دوران ارتودنسی را به بهترین نحو انجام داد.
بعد از ارتودنسی متحرک چه غذایی بخوریم؟
اگر از دستگاه‌های خاص و ارتودنسی متحرک استفاده می‌کنید، و (طبق توصیه ارتودنتیست) نباید آنها را حین غذا خوردن از دهان‌تان خارج کنید، طبق نکاتی که تا اینجا گفته شد عمل کنید. رعایت رژیم غذایی محتاطانه برای جلوگیری از آسیب دیدگی دندان‌ها، لثه‌ها و بریس ضروری است.
مواد غذایی چسبناک و سخت و نیازمند جویدن زیاد را مدتی کنار بگذارید و از آشامیدن نوشیدنی‌های گازدار و قندی، از جمله نوشابه‌های رژیمی و آب میوه‌های تازه اجتناب کنید.
اما اگر از ارتودنسی‌های متحرکِ نامرئی استفاده می‌کنید، معمولا نسبت به اینکه بعد از ارتودنسی چه غذایی بخوریم، دغدغه کمتری دارید؛ چون یکی از ویژگی‌های مهم این دستگاه‌ها، امکان خارج کردن آنها از دهان هنگان غذا خوردن و مسواک زدن است.
اما هنگامی که پلاک‌ها را در هان دارید، نباید نوشیدنی‌های داغ و شیرین را بنوشید. غذاهای سفت و ترد هم می‌تواند به آنها آسیب برساند. واقعیت این است که حتی خوردن غذاهای نرم هم هنگام داشتن پلاک‌ها در دهان توصیه نمی‌شود، چون می‌تواند به آنها بچسبد و مشکل ایجاد کند.
در این بین، حتما پلاک‌ها را در جعبه مخصوص‌شان قرار دهید تا آسیبی نبیند، و آن را بلافاصله پس از صرف غذا و مسواک زدن (و نخ دندان کشیدن) در دهان بگذارید. دو یا سه‌بار در روز تمیز کردن و مسواک زدن دندان‌ها با خمیردندان حاوی فلوراید بسیار مهم است.
سوالات متداول
- آیا غذا خوردن با هایرکس اشکالی ندارد؟
خیر، اما همچنان باید از غذاهای چسبناک و جویدنی (مانند آدامس، آبنبات، تافی‌ها و …)، یخ، آجیل و ذرت بوداده خودداری کنید. همچنین، غذاهایی مثل هویج خام، کرفس خام و سیب را ابتدا باید به قطعات کوچک تقسیم کنید و آنها را گاز نزنید.
- روز اول ارتودنسی چه باید خورد؟
تا یک هفته‌ی اول، سراغ غذاهای نرم که کمترین نیاز را به جویدن داشته باشند بروید، از جمله تخم مرغ، اوتمیل ، انواع اسموتی، ماست، نودل و پاستا، سوپ، پوره‌ها، میوه‌های نرم و ژله.
- چند ساعت بعد از ارتودنسی غذا بخوریم؟
چسبی که برای محکم کردن براکت‌ها روی دندان‌ها استفاده می‌شود، بسیار سریع خشک می‌شود. اما می‌تواند ۲۴ ساعت زمان ببرد تا کاملا محکم شود. شما می‌تواند بلافاصله پس از ترک مطب غذا بخورید، اما در روزهای اولیه از غذاهای نرم‌تر استفاده کنید.
- ارتودنسی کردم نمیتونم غذا بخورم، آیا این طبیعیه؟
نصب بریس درد ندارد، اما احتمال دارد دهان‌تان در روزهای بعد از نصب حساس شود. بنابراین، خوردن غذاهایی که بافت سفت‌تری دارند می‌توانند باعث درد شوند. همچنین، چون باید یاد بگیرید که حالا چطور غذاها را بجوید، در چند روز اول فقط خوردن غذاهای نرم توصیه می‌شود. اگر پس از گذشت چندروز همچنان نمی‌توانید هیچ غذایی بخورید، این موضوع را با ارتودنتیست‌تان در میان بگذارید.
- بهترین غذا برای صبحانه در اوایل ارتودنسی چیست؟
اوتمیل، تخم مرغ، پنکیک و انواع اسموتی بسیار مناسب هستند.
- آیا با داشتن بریس ارتودنسی ثابت میتوانم آجیل بخورم؟
در طول درمان ارتودنسی ثابت، بهتر است از مصرف انواع آجیل پرهیز کنید. آجیل‌ها هرچند بسیار سالم و منبع مواد مغذی هستند، اما می‌توانند سیم‌ها را خم کنند و بریس‌ها را بشکنند. به جای آن، می‌توانید کره مغزها را مصرف کنید.
کلام پایانی
امیدواریم حالا دقیقا بدانید که باید بعد ارتودنسی چی بخوریم، و چه نکاتی را باید هنگام استفاده از این دستگاه‌ها در ذهن داشته باشید. هر نکته و توصیه‌ای که باید در این‌باره بدانید، توسط ارتودنتیست‌تان دقیقا به شما گفته خواهد شد؛ پس نگران نباشید.
استفاده از غذاها، سبزیجات و میوه‌های نرم و خورد کردن آنها به قطعات کوچک، از جمله نکاتی‌ست که باید مد نظر داشته باشید. اصول تغذیه در دوران ارتودنسی، شامل پرهیز از مواد غذایی سفت و چسبنده هم می‌شود.
متخصصان کلینیک دکتر سعید قریشی فهرستی از مواد غذایی مناسب را در اختیارتان می‌گذارند تا در این مدت از نظر تغذیه مشکلی نداشته باشید و بریس‌ها آسیب نبیند. با متخصص ارتودنسی ما مشورت کنید تا بهترین تغذیه در حین درمان ارتودنسی را داشته باشید.
