بسیاری از افراد تصور می‌کنند که تمیز کردن دندان‌ها با استفاده از مسواک معمولی برای حفظ بهداشت و سلامت دهان و دندان‌ها کافی است. اما این مسواک‌ها دسترسی مناسبی به فضای بین دندان‌ها ندارند. همین مسئله موجب باقی ماندن ذرات مواد غذایی و باکتری‌ها در این قسمت از دهان می‌شود. برای جلوگیری از تجمع پلاک در فواصل بین دندانی و کاهش خطر بیماری‌های لثه به ویژه زمانی که شما تحت درمان ارتودنسی هستید، استفاده از مسواک بین دندانی ضروری است.
در این مقاله، به بررسی نحوه استفاده از این ابزار مفید و نکات کلیدی هنگام انتخاب و استفاده از آن می‌پردازیم. برای آشنایی با طرز استفاده از مسواک بین دندانی و کمک به بهبود سلامت دهان و دندان‌های خود تا پایان با ما همراه باشید.
کاربرد مسواک های بین دندانی
استفاده از مسواک بین دندانی یا مسواک ارتودنسی محدودیت خاصی ندارد و تقریبا همه افرادی که به سلامت و بهداشت دهان و دندان‌های خود اهمیت می‌دهند، می‌توانند از این نوع مسواک‌ها استفاده کنند.
این مسواک‌های کوچک، بهترین ابزار برای تمیزکردن نواحی از دهان هستند که دسترسی به آنها با مسواک معمولی دشوار است. به این ترتیب مهمترین کاربرد مسواک های بین دندانی شامل موارد زیر است:
- تمیز کردن فواصل بین دندانی در افرادی که شکاف بین دندانی یا دندان‌های نامرتب دارند
- تمیز کردن فضای بین دندان‌ها در طول درمان ارتودنسی دندان
- تمیز کردن سیم‌ها و بریس‌ها در انواع ارتودنسی ثابت
- پاک کردن و شستن دندان‌های زیر سیم ارتودنسی
- تمیز کردن پیچ‌های ایمپلنت و روکش دندان
- نظافت لثه‌ها و کاهش التهاب آنها
طرز استفاده از مسواک بین دندانی
بقایای مواد غذایی که بین دندان‌ها گیر کرده و با مسواک زدن عادی تمیز نمی‌شوند نقش مهمی در تجمع جرم و پلاک، پوسیدگی دندان‌ها و بروز بیماری‌های لثه دارند. این مشکل با کمک مسواک‌های بین دندانی به راحتی رفع می‌شود.
طرز استفاده مسواک بین دندانی برای ایمپلنت، روکش یا دندان معمولی تفاوتی با هم ندارد و شامل مراحل زیر است:
- با توجه به وضعیت دندان‌های خود یک مسواک بین دندانی مناسب تهیه کنید.
- هر روز حداقل یک بار و قبل از هر بار مسواک زدن عادی، لابه‌لای دندان‌هایتان را با مسواک بین دندانی تمیز کنید.
- بهتر است این کار را جلو آینه انجام دهید.
- فرچه مسواک را به آرامی وارد فضای بین دندانی کنید.
- مسواک را به آرامی چند بار به سمت جلو و عقب حرکت دهید تا مواد غذایی، پلاک و باکتری‌های انباشه در این ناحیه از بین بروند.
- این کار را برای تمام فاصل بین دندانی تکرار کنید.
- برای وارد کردن فرچه به فضای بین دندان‌ها از اعمال زور و فشار بیش از حد خودداری کنید. در صورت نیاز از سری کوچکتری استفاده نمایید.
- در طرز استفاده مسواک بین دندانی برای ایمپلنت، کافی است برس مسواک را به فضای بین ایمپلنت دندان‌های مجاور هدایت کرده و به آرامی حرکت دهید تا باقی‌مانده غذا یا پلاک‌ها از بین بروند.
- در طرز زدن مسواک بین دندانی ارتودنسی نیازی به خمیر دندان ندارید مگر اینکه به توصیه پزشکتان باشد.
- پس از تمیز کردن لابلای همه دندان‌ها، با مسواک معمولی دندان‌های خود را به خوبی مسواک بزنید.
استفاده از مسواک بین دندانی برای دندان های جلویی
برای تمیز کردن فضای بین دندان‌های جلویی، شما باید یک مسواک بین دندانی صاف و مستقیم به شکل I انتخاب نمایید. آنگاه به روشی که گفته شد مسواک را وارد فواصل بین دندانی کرده و با حرکت به جلو و عقب این قسمت‌ها را تمیز کنید.
مسواک بین دندانی برای دندان های عقبی
برای تمیز کردن دندان‌های عقبی از مسواک بین دندانی به شکل L که گردن خمی دارد، استفاده کنید یا اینکه هنگام استفاده کمی گردن نرم مسواک را خم کنید. برای دسترسی به فضای بین دندان‌های عقبی لازم است اندکی با انگشت به مسواک فشار وارد نمایید.
انتخاب سایز مناسب در میان مسواک های بین دندانی
شما باید استفاده از مسواک بین دندانی را در روتین روزانه بهداشت دهان و دندان خود قرار دهید. برای اینکار ابتدا لازم است یک مسواک با سایز مناسب خریداری کنید. انتخاب سایز نامناسب این نوع مسواک می‌تواند به لثه و دندان‌های شما آسیب برساند.
سایز مناسب مسواک بین دندانی به اندازه فضای بین دندان‌ها بستگی دارد و برای افراد مختلف یکسان نیست. بهترین راه برای انتخاب سایز مناسب مشورت با دندانپزشک با متخصص ارتودنسی است. با این حال نکات زیر را هنگام خرید مسواک مناسب در نظر داشته باشید:
- مسواک دندانی با اندازه مناسب باید به راحتی بین دندان‌ها قرار بگیرد و بدون نیاز به اعمال فشار زیاد حرکت کند.
- اگر مسواک به سختی در لابلای دندان‌ها جای می‌گیرد، حرکت دادن آن دشوار است یا موجب خونریزی لثه می‌شود شما باید سایز کوچکتری را انتخاب کنید.
- چنانچه فرچه مسواک در بین دندان‌ها خیلی شل و آزاد باشد، نمی‌تواند پلاک‌ها را خوبی از بین ببرد و شما به مسواک بزرگتری نیاز دارد.
نکات مهم هنگام استفاده از مسواک بین دندانی
مسواک بین دندانی بهتر از نخ دندان فاصله بین دندان‌ها را تمیز می‌کند اما کسب نتایج مطلوب و بهره‌مندی از مزایای این ابزار به نکات و تکنیک‌های استفاده صحیح از آن بستگی دارد. استفاده نادرست از این مسواک‌ها نه تنها تاثیری بر بهداشت دهان شما ندارد بلکه ممکن است موجب آسیب به لثه و دندان‌ها شود.
لذا در طرز استفاده از مسواک بین دندانی به نکات کلیدی زیر توجه داشته باشید:
- در انتخاب سایز مسواک بین دندانی دقت کنید. اگر مسواک با اندازه فاصله بین دندان‌های شما تناسب نداشته باشد کارآیی لازم را ندارد و به لثه آسیب می‌زند.
- برای وارد کردن و حرکت دندان مسواک در فضای بین دندان‌ها نیازی به فشار نیست.
- از فشار دادن بیش از حد و حرکات خشن هنگام مسواک زدن دندان‌ها اجتناب کنید. این کار موجب خراشیدگی دندان ها و خونریزی لثه خواهد شد.
- بعد از هر بار استفاده، مسواک بین دندانی را با آب کاملا بشویید و تمیز کنید و اجازه دهید که خشک شود.
- برای مراقبت از لثه و دندان‌ها، به طور منظم و حداقل یکبار در روز (ترجیحا شب‌ها قبل از خواب) از مسواک بین دندانی استفاده کنید.
- برای جلوگیری از آسیب دیدن بریس‌ها در تمیز کردن ارتودنسی کودک با مسواک بین دندانی و افزایش قیمت ارتودنسی، این کار باید با نظارت و کمک والدین انجام شود.
- بر خلاف انواع ارتودنسی متحرک، استفاده از مسواک بین دندانی در ارتودنسی پنهان ضرورت دارد.
- استفاده از مسواک بین دندانی بعد از جراحی لثه می‌تواند به ارتقا بهداشت دهان و دندان و تسریع روند بهبودی کمک کند، اما باید با احتیاط انجام شود. برای این مورد حتما با پزشک خود مشورت کنید.
مسواک بین دندانی چند بار مصرف است؟
برخی مسواک‌های بین دندانی یکبار مصرف هستند اما اغلب آنها قابلیت چندین بار استفاده را دارند. البته عمر مسواک بین دندانی از مسواک‌های عادی کمتر است. به طور معمول شما می‌توانید از هر مسواک بین ۲ تا ۴ هفته استفاده کنید. در صورت مشاهده هر گونه تغییر شکل، ساییدگی یا فرسودگی در موهای مسواک باید آن را تعویض کنید.
آیا مسواک های بین دندانی برای تمیز کردن اطراف پروتز دندان مناسب هستند؟
اطراف ایمپلنت، بریج، روکش و پروتز دندان فضای مناسبی برای گیر کردن ذرات مواد غذایی و تجمع و جرم و پلاک است. این مسئله مشکلاتی مانند التهاب و عفونت لثه را در پی دارد. از این رو تمیز کردن فضای بین دندانی در افراد دارای ایمپلنت و پروتز دندان امری ضروری است.
این افراد می‌توانند با کمک مسواک بین دندانی اطراف پروتز دندان را به خوبی تمیز کرده و از تجمع باکتری‌ها و بروز التهاب و بیماری‌های پریودنتال جلوگیری کنند. طراحی مسواک بین دندانی به گونه‌ای است که بدون آسیب رساندن به پروتزها و بافت لثه، امکان تمیز کردن دقیق اطراف پروتز را فراهم کرده و موجب افزایش دوام و ماندگاری پروتز دندانی می‌شود.
آیا استفاده از مسواک بین دندانی سبب خونریزی لثه می‌شود؟
در صورت کاربرد صحیح و رعایت نکات گفته شده در طرز استفاده مسواک بین دندانی این مسواک هیچ گونه آسیبی به لثه وارد نمی‌کند. به علاوه این مسواک توانایی تمیز کردن زیر خط لثه را دارد و با کمک به بهبود سلامت آن از بروز عفونت و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند.
اگر سایز و نوع مسواک خود را به درستی انتخاب کرده‌اید اما لثه شما خونریزی دارد، این می‌تواند نشان دهنده وجود التهاب و بیماری لثه باشد که به علت تجمع پلاک رخ داده است.
در واقع، خونریزی خفیف لثه در هفته‌های اول استفاده از مسواک بین دندانی طبیعی است و با ادامه استفاده صحیح و از بین رفتن پلاک‌ها، لثه‌ها و ترمیم شده و خونریزی به تدریج کاهش می‌یابد. در صورت ادامه خونریزی یا بروز خونریزی شدید بهتر است به دندانپزشک یا یک متخصص ارتودنسی در تهران مراجعه کنید.
مسواک بین دندانی یکی از موثرترین روش‌ها برای کمک به حفظ بهداشت و سلامت دهان و دندان است. چرا که این ابزار کوچک دسترسی به نواحی که با مسواک معمولی تمیز نمی‌شوند را ممکن می‌سازد. با این حال تهیه مسواک مناسب و توجه به نکات مهم در طرز استفاده مسواک بین دندانی بسیار مهم است. توصیه می‌شود برای جلوگیری از آسیب به لثه و دندان‌ها قبل از انتخاب و خرید مسواک بین دندانی با دندانپزشک خود مشورت نمایید.
