صدا دادن فک هنگام غذا خوردن و یا صحبت کردن همواره افراد بسیاری را راهی مطب‌های دندانپزشکی می‌کند. اما صدا دادن فک نشانه چیست؟ آیا نشان دهنده مشکلات جدی‌ای مانند جابجایی فک و تنبلی فک است و باید هر چه سریع‌تر به فکر و درمان آن باشیم؟ رابطه دندان عقل و صدای فک چیست؟
اگر صدا دادن فک هنگام جویدن غذا و صحبت کردن شما را هم کلافه کرده است و از خود می‌پرسید برای صدای فک باید به چه دکتری مراجعه کنیم، تا انتهای این مطلب از وبسایت دکتر سعید قریشی، با ما همراه باشید.
آیا صدا دادن فک خطرناک است؟
صدا دادن فک یک اتفاق رایج بوده و به خودی خود نمی‌تواند مشکل خطرناکی باشد. به نقل از منابع معتبری مثل HealthLine، «صدای کلیک، تق گفتن یا صدای ترک خوردن در فک شما معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست، اما گاهی اوقات می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای مانند آرتریت یا سندرم درد میوفاسیال باشد».
اکثر مردم در زمان غذا خوردن یا باز و بسته کردن دهان خود، صدایی از فکشان می‌شنوند و این اصلا خطرناک نیست. اما اگر این مشکل با یکی از علائم زیر همراه باشد، می‌تواند برایتان دردسر ساز شود:
- ورم کردن صورت
- درد فک
- حساس شدن فک
- باز شدن دهان به سختی
- مشکل در جوییدن غذا
- دندان درد، سردرد و گوش درد
پس اگر می‌پرسید آیا صدا دادن فک خطرناک است یا نه، باید بگوییم در صورت مشاهده مشکلات نامبرده به همراه صدای فک، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
علت صدا دادن فک
هنگام صدا دادن فک، صدای مفصل فک با باز کردن دهان از مفصل فک تحتانی (مفصل طرفین فک که دهان را باز و بسته می‌کند) شنیده می‌شود. علت صدا دادن فک هنگام جویدن غذا این است که عضلات و تاندون‌های سفت شده فک شما را به یک سمت می‌کشند، یا آن را از جای خود خارج می‌کنند.
این اتفاق علاوه بر هنگام غذا خوردن، موقع خمیازه کشیدن و حتی گاهی زمان صحبت کردن نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. بنابراین، با اینکه صدا دادن فک هنگام غذا خوردن و در سایر شرایط می‌تواند به دلیل مجموعه‌ای از مشکلات ایجاد شود، اما دلیل کلی جابجایی فک و صدا دادن آن به طور خلاصه سفت شدن عضلات و تاندون‌ها، و یا حتی سست شدن آنها و غضروف‌هاییست که به عملکرد درست فک کمک می‌کنند.
این فشار و در ادامه صدا دادن فک هنگام جویدن غذا می‌تواند دلایل زیر را داشته باشد:
- اختلالات مفصل فک (از جمله آسیب به دلیل اسپاسم عضلات، رماتیسم مفصل و تومورهای مفصل فک)
- استفاده زیاد از فک (برای مثال جویدن مداوم آدامس)
- قرارگیری نادرست دندان‌ها
- آسیب‌های قدیمی
- قفل شدن فک
- دندان قروچه
علائم صدای مفصل فک
در رابطه با مشکل صدا دادن فک بدون درد و صدا دادن فک هنگام غذا خوردن، صدایی که فرد می‌شنود ممکن است تنها نشانه آن نباشد. در ادامه علائم صدای استخوان فک را می‌بینید:
- قفل شدن و اسپاسم عضلات صورت (در این حالت فرد ممکن است در باز کردن دهان با مشکل مواجه شود، یا احساس کند دندان‌ها به طور عادی روی هم قرار نمی‌گیرند).
- دردناک بودن یا حساس شدن جلوی گوش هنگام جویدن غذا، صحبت کردن و یا باز کردن زیاد دهان.
- احساس درد در ناحیه فک و استخوان فک، هنگام باز کردن دهان، و یا احساس درد در دندان و لثه.
- شنیدن صدای کلیک یا ترک خوردگی یا احساس سایش در فک در زمان باز یا بسته کردن دهان.
- احساس درد در جلوی ناحیه گوش که به سمت سایر نقاط سر یا گردن گسترش پیدا می‌کند.
- چسبنده شدن فک هنگام باز کردن یا بستن دهان یا وجود احساس چسبندگی.
بیماری‌های مرتبط با صدا دادن فک
گاهی اوقات دلیل صدا دادن فک، وجود برخی بیماری‌های زمینه‌ای است که باید آنها را با کمک پزشک، تشخیص داده و درمان کرد. برای مثال برخی از بیماری‌هایی که می‌توانند علت صدا دادن فک باشند، شامل موارد زیر هستند:
- آرتریت یا همان التهاب و تورم مفاصل
- شکستگی استخوان فک
- آپنه خواب که یک مشکل نسبتاً شایع است
- عفونت کردن استخوان فک
- مال اکلوژن
- سندرم درد میوفاشیال
- آملوبلاستوما یا تومور (در موارد بسیار نادر)
برای صدای فک به چه دکتری مراجعه کنیم؟
اکنون که می دانید علت صدا دادن فک و صدا دادن فک نشانه چیست، نکته مهم این است که چه زمانی و برای صدای فک به چه دکتری مراجعه کنیم. در صورت مشاهده علائم زیر (همراه با جابجایی فک و صدا دادن)، با دندانپزشک ی ارتودنتیست خود تماس بگیرید یا به او مراجعه کنید:
- ایجاد آسیب در ناحیه فک و مصرف مسکن در حالتی که درد برای چند روز ادامه داشته باشد.
- درد فک که باعث بیدار شدن شما در خواب یا مشکل هنگام غذا خوردن شود.
- داشتن محدودیت در حرکت دادن فک.
- داشتن ورم در ناحیه مفصل فک.
- سردردهای متناوب.
دکتر سعید قریشی متخصص ارتودنسی؛ همراه شما در درمان صدا دادن فک شما هستند.
روش‌های درمان صدا دادن فک
در بخش‌های قبلی به این سوال پاسخ دادیم که آیا صدا دادن فک خطرناک است یا خیر. در صورتی که متوجه شدید علت صدا دادن فک هنگام غذا خوردن یا باز و بسته کردن دهانتان به یک بیماری زمینه ای برمی‌گردد یا علائم نگران کننده‌ای داشتید، باید روش‌های درمانی لازم برای رفع این مشکل را به کار ببرید.
روش‌های درمان این مشکل شامل چند تکنیک خانگی، پزشکی و حتی تمرینات ورزشی هستند که در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم:
درمان خانگی
در صورتی که پزشک تایید کند مشکل فک شما جدی نیست، می‌توانید این la;g را در منزل با روش‌های ساده حل کنید. از جمله بهترین روش‌های درمان خانگی صدا دادن فک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از کمپرس سرد و گرم: این روش باعث شل شدن و رفع گرفتگی عضلات مفصل گیجگاهی فک شده و درد شما را هم کمتر می‌کند.
- استفاده از داروهای بدون نسخه: مصرف داروهای بدون نسخه و ضد التهاب مثل آسپرین یا ایبوپرفون هم در صورتی که درد و التهاب فک داشته باشید، به شما کمک خواهد کرد.
- قرار دادن محافظ دندان: اگر علت صدا دادن فک شما دندان قروچه باشد، می‌توانید با استفاده از محافظ دندان، این مشکل را حل کنید.
- خوردن غذاهای نرم: غذاهای نرم و لقمه های کوچک، فشار روی فک را کمتر کرده و مانع از صدا دادن آن می‌شوند.
- مدیریت استرس: با انجام تمرینات آرامش بخش و کاهش استرس خود می‌توانید از انقباض ماهیچه‌های فک خود جلوگیری کنید.
نکته مهم: به هیچ عنوان روش‌هایی مثل شکستن قولنج فک را امتحان نکنید.
درمان پزشکی
در صورتی که پزشک تشخیص دهد مشکل فک شما جدی است و نیاز به درمان دارد، احتمالا روش‌های پزشکی را به شما پیشنهاد دهد. برای مثال وجود مشکلاتی مثل جلو بودن فک بالا، مال اکلوژن و… از جمله مواردی هستند که حتما باید توسط دندان پزشک متخصص برطرف شوند تا به دنبال آن، صدا دادن فک شما هم درمان شود.
برخی از روش‌های پزشکی برای رفع این مشکل، عبارتند از:
- تزیق استروئید: این روش زمانی تجویز می‌شود که بیمار با مشکلاتی مثل سندرم درد میوفاسیال یا آرتروز فک مواجه باشد.
- استفاده از تجهیزات دهانی: تجهیزاتی مثل نایت گارد، از به هم ساییدگی دندان‌ها و صدای فک جلوگیری می‌کند.
- تجویز دارو: گاهی اوقات پزشک ناچار است از داروهای ضدالتهابی یا مسکن با دوز بالا برای تسکین درد یا درمان التهاب و عفونت فک استفاده کند.
- ارتودنسی: اگر صدای فک به دلیل نامرتب بودن دندان یا همتراز نبودن دو فک باشد، با ارتودنسی می‌توان مشکل را حل کرد.
- جراحی فک: در نهایت اگر هیچ روشی جوابگو نبوده و مشکل حاد باشد، چاره‌ای جز جراحی فک باقی نمی‌ماند.
درمان با ورزش
جدا از روش‌های بالا برای درمان صدا دادن فک بدون درد و صدا دادن فک هنگام غذا خوردن، ورزش برای صدای فک نیز از روش‌های محبوب است. اگر صدا دادن فک بدون درد است، در امتحان این روش‌ها تردید نکنید:
- ورزش‌های تقویتی برای صدا دادن فک: برای انجام این ورزش برای صدای فک، انگشت شست خود را زیر چانه قرار، و به آرامی فشار دهید. همان طور که انگشت خود را فشار می دهید، به آرامی دهان خود را باز کنید و پیش از بستن را چند ثانیه باز نگه دارید.
- ورزش‌های کششی برای صدای استخوان فک: برای انجام این ورزش برای صدای فک (در صورت صدا دادن فک بدون درد)، نوک زبان خود را به سقف دهان فشار دهید. سپس دهان خود را به آرامی تا جایی که درد نداشته باشید، باز کنید.
- ورزش‌های آرامش بخش برای صدای مفصل فک: این ورزش برای صدای فک درصورتی که صدا دادن فک شما و سفت شدن آن دلایل روانی مانند استرس داشته باشد، بسیار مفید خواهد بود. برای انجام این ورزش برای صدای فک، تا شماره ۵ یا ۱۰ نفس خود را به داخل بکشید و بعد به آرامی نفس را بیرون بدهید. این تمرین دقیقا یک ورزش برای صدای فک نیست، اما با کاهش استرس می تواند درد و حاصل از جابجایی فک و صدا دادن آن را کاهش دهد.
سوالات متداول
- آیا صدا دادن فک خطرناک است؟
در صورتی که این مشکل به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد نشده باشد، کاملا طبیعی بوده و جای نگرانی چندانی ندارد. با این حال بهتر است برای بررسی دقیق‌تر وضعیت سلامتی خود از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
- علت صدا دادن فک چیست؟
این مشکل ممکن است به دلایل زیادی مثل دندان قروچه، قفل شدن فک، قرارگیری نادرست دندان‌ها، اختلالات فک و … رخ دهد.
- روش درمان خانگی برای درمان صدا دادن فک چیست؟
شما می‌توانید با مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن، کیسه آب گرم یا آب سرد، خوردن غذاهای نرم و کاهش استرس، این مشکل را تا حدودی برطرف کنید.
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم در مورد علت صدا دادن فک و نحوه درمان آن با شما صحبت کنیم. همچنین به این سوال که آیا صدا دادن فک خطرناک است یا خیر، جواب دادیم.
همانطور که متوجه شدید، این مشکل در اکثر مواقع هیچ خطری به همراه ندارد. با این حال لازم است که از یک پزشک متخصص مشورت بخواهید تا مطمئن شوید به بیماری خاصی دچار نیستید.
با سلام
فک پایین من حدوداً ده سال هست که به دلیل خمیازه بلند در رفته، اما من حدوداً دو سال هست که به دلیل گرفتگی گوش و صدای تق تق در گوش موقع صحبت و خوردن غذا و مراجعه به دکتر دندانپزشک و انجام عکس رادیولوژی و اسکن فک از این مشکل مطمئن شدم. اما هنوز درمان مناسبی و سریعتری برای رفع آن پیدا نکردم. پیشنهاد شما به اینجانب چیست؟
سلام ،من مدتی هست ،که وقتی غدا می خورم یا فکم رو چپ و راست میکنم یه صدایی مثل چریک زیر گوش سمت چپم میفهمم ،لطفا اگه میشه راهی برای درمانش یا علتش رو بگید
سلام . من حدود چند ماهه بعد کشیدن دندان عقلم دچار این مشکل شدم ، رفتم جراح و متخصص فک و دهان گفته باید تا یک سال فکم رو بانداژ کنم ولی من شاغلم و شرایطش ندارم ، وقتی غذا میخورم شدید صدا میده ، میشه راهنماییم کنید
سلام من هم همین مشکل بعد از کشیدن دندان را دارم، آیا مشکل شما حل شد؟
سلام
به متخصص ارتودنسی مراجعه کنیم یا ارتوپدی؟
با عرض سلام و ادب
ممنون از راهنماییتون.
مدتیه همسر من دچار این مشگل شده ونمیدونستیم به چه دکتری مراجعه کنیم.
سلام داکتر صاحب ، فک من در هنگام جویدن غذا و باز بسته کردن صدا دارد، اما کدام درد را احساس نمیکنم، چطور میتوانم این صدا را ازبین بیبرم، با ورزش یا دواخاص؟ امیدوارم دراین زمینه بامن مشوره لازم را دهید
سلام.خسته نباشید.من یه دوسالی میشه ک فکم صدا میده.موقع غذا خوردن.خمیازه کشیدن و…و الان ۶.۷ماهه ک‌دیگه صدا نمیده ولی درد میکنه.از وقتی صداش قطع شده درد داره فکم.و موقع غذا و خوردن و ای چیزا نمیتونم زیاد دهنم رو باز کنم.یا چیز سف بخورم.باید چیکار کنم؟؟؟؟
خوب بود ممنون.
سلام وقتبخیر من دنددن عقل سمت راستم رو جراحی کردم دکتر گفت دوهفته دیگه برای کشسدن بقیه مراجعه کنم ولی در ششمین روزوقتی داشتم ابنمک قرقره میکردم نخ بخیه باز شد اومد بیرون مشکل نداره؟
بااینکه دندون عقل راستم رو کشیدم ولی فک سمت چپم موقع جویدن صدا میده
سلام خسته نباشید
ببخشید من یک سال و چندماهه که عمل جراحی فک انجام دادم بعد از اون سمت چپ فکم موقع خمیازه و یا باز کردن دهنم صدا میکنه و صداش بلنده جوری که اطرافیانم متوجه اون صدا میشن چندین بار به جراحم مراجعه کردم و هردفعه میگن مشکلی نیست و صداها تا یه مدتی عادی هستن ولی من از این صدا خیلی اذیت میشم و میخوام زودتر از بین بره میشه یه راهکار بگین که انجام بدم؟ آیا این صدا از بین میره؟ راهی هست برای از بین رفتن این صدا؟ و اینکه از روزی که عمل کردم این صدا هیچ تغییری نکرده درد هم نداره فقط یه صدای محکم سمت چپ فکمه ممنون میشم پاسخ بدین🙏🏻
با تشکر فراوان از اطلاعات بسیار مفیدتان