خروپف و آپنه خواب یک اختلال جدی در خواب است. آپنه خواب چیست؟ اتفاقی که در آپنه خواب می افتد این است که فرد به صورت مکرر دچار وقفه تنفسی در خواب می شود. این مسئله می تواند به نوبه خود آپنه در کودکان و بزرگسالان را تبدیل به مسئله ای نگران کننده کند.
به همین دلیل اکثرا می خواهند بدانند که علت آپنه خواب چیست و آیا آپنه خواب خطرناک است؟ در ادامه این مطلب با دلایل، راه های درمان، و خود اختلال آپنه بیشتر آشنا خواهیم شد.
انواع آپنه خواب و خروپف
قبل از آنکه بررسی کنیم علت آپنه خواب چیست و درمان آن چگونه انجام می شود، انواع آپنه در خواب و خروپف را معرفی می کنیم. اگر شما نیز در خواب با صدای بلند خروپف و بعد از خواب همچنان احساس خستگی می کنید، ممکن است شما هم به اختلال آپنه در خواب مبتلا باشید.
۱. آپنه خواب انسدادی
آپنه خواب انسدادی در میان انواع آپنهها بسیار رایج بوده و زمانی اتفاق می افتد که عضلات گلو شل شده باشند. این نوع از اختلال آپنه ناشی از انسداد راه تنفسی است.
۲. آپنه مرکزی
در آپنه خواب مرکزی راه تنفسی بسته نمی شود. اما مغز به علت بی ثباتی در مرکز کنترل تنفسی نمی تواند به ماهیچه ها سیگنال صحیح برای تنفس را ارسال کند و موجب آپنه می شود.
۳. آپنه مختلط
این نوع از آپنه زمانی ایجاد می شود که فرد هم به آپنه انسدادی و هم به آپنه مرکزی مبتلا باشد.
نشانه های آپنه خواب و خروپف
نشانه های این اختلال به متخصص در تشخیص این مسئله که علت آپنه خواب چیست و تعیین درمان آن کمک می کند. با این وجود، گاهی علائم و آپنه انسدادی و مرکزی با هم ترکیب می شود و تشخیص نوع آپنه برای دکتر مشکل خواهد بود.
رایج ترین نشانه های آپنه (انسدادی و مرکزی) به عبارت اند از:
- پریدن از خواب همراه با تنگی نفس که به احتمال زیاد نشان دهنده آپنه خواب مرکزی است.
- خرپف بلند که معمولا بیشتر در آپنه انسدادی رخ می دهد.
- تنفس منقطع در طول خواب که شخص دیگری شاهد آن است.
- سردرد صبحگاهی، نداشتن تمرکز، و بد خلقی.
- بیدار شدن همراه با خشکی دهان و گلو درد.
- بی خوابی و یا پر خوابی در طول روز.
علت آپنه خواب چیست؟
یک متخصص، نوع این اختلال و روش درمان آپنه خواب در کودکان و بزرگسالان را با توجه به علت آن مشخص می کند. در ادامه می بینیم که علت آپنه خواب چیست.
علت آپنه خواب انسدادی
در ابتدای مطلب اشاره کردیم که این آپنه در کودکان و بزرگسالان زمانی رخ می دهد که ماهیچه های پشت گلو شل شده باشد. در اثر این شل شدن، راه تنفس فرد باریک و یا حتی بسته می شود.
در این حالت، فرد اکسیژن کافی دریافت نکرده و سطح اکسیژن خون کاهش پیدا می کند. مغز این ناتوانی در تنفس را حس، و فرد را برای مدتی کوتاه بیدار می کند تا راه تنفس خود را باز کند. این بیدار شدن گاهی آنقدر کوتاه است که فرد آن را به یاد نمی آورد.
طبق صحبت پزشکان و متخصص ممکن است در خواب از فرد مبتلا صدای خروپف، نفس نفس زدن، و حتی خفگی شنیده شود. این الگو می تواند تا ۳۰ مرتبه در ساعت (حتی بیشتر) تکرار شود.
علت آپنه خواب مرکزی
اگر به یک دکتر متخصص مراجعه کنید، به شما خواهد گفت که اختلال آپنه مرکزی از مانند اختلال انسدادی رایج نیست. علت آپنه مرکزی این است که مغز نمی تواند سیگنال ها را به ماهیچه های تنفسی ارسال کند.
یعنی فرد برای مدتی کوتاه هیچ تلاشی برای تنفس نخواهد کرد. در این حالت فرد مبتلا به آپنه ممکن است به خاطر تنگی نفس بیدار شود و برای اینکه خواب عمیقی داشته باشد تقلا کند.
آیا آپنه خواب خطرناک است؟
اولین سوالی که افراد پس ازمراجعه به دکتر متخصص می پرسند این است که آیا آپنه خطرناک است یا خیر.
اگر دکتر متخصص این اختلال را در شما تشخیص دهد و شما درمان را انجام ندهید، مشکلات زیر سلامتی شما را تهدید خواهد کرد:
- سکته، نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم و حملات قلبی
- تشدید ADHD (اختلال کمبود توجه بیش فعالی)
- کاهش کارایی در فعالیت های روزمره
- افزایش فشار خون و دیابت
- افسردگی و سردرد
عوارض آپنه چیست؟
آپنه خواب یک بیماری خطرناک و غیرقابل کنترل نیست، اما اگر آن را جدی نگیرید و درمان نشود میتواند عوارض زیادی به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض را در ادامه بررسی میکنیم.
- خستگی مفرط
- مشکلات کبد
- فشار خون و عوارض قلبی
- خروپف
خستگی در طول روز
آپنه خواب باعث میشود که در طول شب، خواب طبیعی و کافی نداشته باشید و این موضوع، باعث خستگی و بیحالی شما در طول روز خواهد شد.
عوارض کبدی
طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که آپنه دارند بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به بیماریهای کبدی قرار میگیرند.
فشار خون بالا و بیماری های قلبی
آپنه باعث افت ناگهانی اکسیژن شده و فشارخون فرد مبتلا را به طور ناگهانی افزایش میدهد. همین عامل، به تدریج احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را بیشتر میکند و حتما باید برای درمان آن اقدامات درستی انجام شود.
خروپف
تمام کسانی که به آپنه دچار هستند، در طول شب خروپف میکنند و این موضوع باعث آزار خود و اطرافیانشان خواهد شد.
نشانه های آپنه خواب و خروپف
برخی از مهمترین نشانهها و علائم آپنه خواب، شامل موارد زیر است:
- پریدن از خواب همراه با تنگی نفس که به احتمال زیاد نشان دهنده آپنه مرکزی است.
- خرپف بلند که معمولا بیشتر در آپنه خواب انسدادی رخ می دهد.
- تنفس منقطع در طول خواب که شخص دیگری شاهد آن است.
- سردرد صبحگاهی، نداشتن تمرکز، و بد خلقی.
- بیدار شدن همراه با خشکی دهان و گلو درد.
- بی خوابی و یا پر خوابی در طول روز.
برای درمان این بیماری، ابتدا باید مطمئن شوید که به آپنه دچار هستید. بعد از آن پزشک میتواند اقدامات درمانی درستی را انجام دهد. معمولا برای تشخیص اصولی، از روشهای زیر استفاده میشود.
آزمایش پلیسومنوگرافی
در این آزمایش، با استفاده از تجهیزات خاصی مواردی مثل فعالیت قلب، ریه، مغز، حرکات دست و پا، سطح اکسیژن خون و الگوی تنفس را مورد بررسی قرار میدهند.
انجام تست خواب در خانه
گاهی اوقات پزشکان برای تشخیص آپنه، آزمایشات خانگی و سادهای در اختیار افراد قرار میدهند. در این آزمایشات، ضربان قلب، اکسیژن خون و الگوی تنفس را اندازهگیری میکنند. بهتر است اگر کودک شما علائم آپنه را دارد، هر چه زودتر او را نزد یک پزشک متخصص ببرید.
در این شرایط ارتودنسی پیشگیری برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده انجام شده و مشکلاتی مثل آپنه، نامرتب بودن فک و دندان و بسیاری ناهنجاریهای دیگر برطرف خواهد شد.
درمان آپنه خواب
در قسمت قبل دیدیم که پاسخ سوال آیا آپنه خواب خطرناک است می تواند تا حد قابل توجهی مثبت باشد. اما راه درمان آن در کودکان و بزرگسالان چیست؟
۱. درمان آپنه خواب و خروپف در خانه
در صورتی که فرد از این عارضه رنج ببرد، درمان آن در نکات ساده ای مانند کاهش وزن یا ترک سیگار خلاصه خواهد شد. در صورت مراجعه به دکتر متخصص و داشتن آلرژی، دکتر متخصص حتما توصیه می کند تا آلرژی تان را درمان کنید.
اگر این موارد در درمان نشد، استفاده از دستگاه درمان آپنه و یا عمل جراحی تجویز خواهد شد.
۲. دستگاه درمان آپنه خواب CPAP
دستگاه فشار مثبت مداوم راه تنفسی (Continuous Positive Airway Pressure) یک روش درمان آپنه خواب است که در آن یک ماسک روی بینی و دهان فرد هنگام خواب گذاشته میشود. ماسک دستگاه درمان آپنه به یک ماشین وصل شده است که جریان هوای مداوم را بینی می رساند.
این جریان هوا راه تنفسی را باز نگه داشته و تنفس را منظم می کند. دستگاه درمان CPAP رایج ترین درمان خروپف است.
۳. عمل جراحی آپنه خواب
عمل جراحی زمانی برای درمان آپنه تجویز می شود که دستگاه درمان CPAP کارساز نباشد. اگر فرد انحراف بینی، لوزه های بزرگ، یا فک پایین کوچکی داشته باشد، ممکن است به عمل جراحی نیاز پیدا کند.
هر کدام از این موارد باعث کوچک شدن گلوی فرد و نیاز به درمان با عمل جراحی خواهد شد.
۴. دستگاه بخور هنگام خواب
دستگاه بخور باعث مرطوب شدن فضای اتاق شده و با افزایش رطوبت در راههای تنفسی، احتقان را کاهش میدهد؛ از همین رو میتواند بهعنوان یک درمان خانگی آپنه خواب عمل کند.
۵. انجام ورزش یوگا
یوگا یک ورزش مفید است که میتواند به روشهای مختلف برای سلامتی مفید باشد. در این ورزش، روی اصول تنفس تاکید میشود و افراد، نفس کشیدن صحیح را یاد میگیرند. به این ترتیب از مشکلات تنفسی در هنگام خواب از جمله آپنه در امان میمانند.
۶. دوری از دخانیات و الکل
یک روش دیگر برای درمان، ترک مصرف الکل و دخانیات است. نوشیدنیهای الکلی میتوانند ماهیچههای اطراف گلو را شل کنند و سیگار و دخانیات هم باعث گرفتگی مسیر تنفسی میشوند. به این ترتیب با کنار گذاشتن این عادتهای مضر میتوان از این عارضه جلوگیری کرد.
۷. حفظ سلامت جسمانی
داشتن سلامت جسمانی و سالم بودن ارگانهای مختلف بدن مثل قلب، ریه و غیره، میتواند علائم آپنه خواب را کاهش دهد.
۸. دستگاه تغییر موقعیت فک پایین
این دستگاه باعث میشود که راه هوایی فوقانی دهان باز بماند و با این کار، از خروپف و آپنه جلوگیری خواهد کرد. از این دستگاه در ارتودنسی فانکشنال برای اصلاح موقعیت فک پایین و مشکلات آن استفاده خواهد شد.
برای درمان آپنه به چه دکتری مراجعه کنیم؟
گاهی اوقات روشهای خانگی پاسخگو نیستند و برای درمان قطعی، باید به یک پزشک مراجعه کرد. اما سوال اینجاست که برای درمان آپنه خواب به چه دکتری مراجعه کنیم؟ در ادامه لیست پزشکانی که میتوانید از آنها کمک بگیرید را معرفی خواهیم کرد.
پزشک عمومی
گاهی اوقات با مراجعه به یک پزشک عمومی، میتوانید متوجه شوید که دلیل آپنه خواب چیست و به این ترتیب، راه درمان آن را هم پیدا خواهید کرد. در اکثر مواقع پزشک عمومی شما را به یک متخصص برای انجام درمانهایی مثل ارتودنسی ارجاع میدهد.
پزشک گوش و حلق و بینی
این متخصصین در زمینه اختلالات مربوط به خواب هم دورههای مختلفی را گذراندهاند و میتوانند روشهای مناسبی برای درمان به شما تجویز کنند.
روانپزشک
اگر میپرسید علت آپنه خواب چیست، باید بگوییم که استرس و اضطراب و نگرانیهای فکری، یکی از مهمترین دلایل ایجاد این مشکل هستند. با این اوصاف، روانشناسان و روانپزشکان هم میتوانند برای درمان این مشکل به شما کمک کنند.
متخصص مغز و اعصاب
این متخصصین میتوانند با بررسی روند عصبی سیستم تنفسی، اختلالات خواب را کنترل کنند. برای مثال سیگنالهای مربوط به انقباضات گلو در زمان خواب را مورد بررسی قرار خواهند داد.
دکتر ارتودنسی
در اکثر مواقع، نیاز است به یک متخصص ارتودنسی برای درمان آپنه در خواب مراجعه نمایید. این متخصص با درمان مشکلات دندانی که باعث آپنه شدهاند، هم این مشکل را حل میکند و هم باعث افزایش زیبایی و جذابیت دندانها خواهد شد.
درمان آپنه با ارتودنسی
آپنه معمولا به دلیل انسداد راههای هوایی دهان ایجاد میشود و در اکثر مواقع، میتوان با استفاده از ارتودنسی این مشکل را برطرف کرد. ارتودنسی دندان همچنین برای برطرف کردن سایر مشکلات خواب مثل دندان قروچه هم کاربردی خواهد بود.
در ادامه انواع روشهای ارتودنسی برای درمان این مشکل را به شما توضیح میدهیم.
دستگاه فک پایین
این دستگاه، فک پایین را جلو کشیده و از انسداد زبان جلوگیری می کند؛ به همین خاطر میتواند آپنه را کاهش دهد. هزینه ارتودنسی در این روش نسبت به روشهای دیگر، کمتر خواهد بود.
بریس های ارتودنسی
در صورتی که شدت ناهنجاری دندان زیاد باشد، از بریسها و الاینرها استفاده میشود. این تجهیزات، به تدریج دندانها را به محل درست خود هدایت میکنند و به این ترتیب، راه تنفس را باز خواهند کرد.
از این روش به عنوان اصلاح طرح لبخند هم استفاده خواهد شد.
وسیع کننده کام (کام اکسپندر)
این دستگاه معمولا برای ارتودنسی کودکان مورد استفاده قرار میگیرد. کام اکسپندر با قرار گرفتن در سقف دهان، فضای کافی برای تنفس را ایجاد خواهد کرد. همچنین به تنظیم موقعیت فک بالا کمک میکند.
در این مطلب سعی کردیم در مورد آپنه خواب با شما عزیزان صحبت کنیم و علائم و نحوه درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که متوجه شدید، این مشکل با روشهای مختلفی قابل درمان است.
اگر آپنه به دلیل موقعیت نادرست فک و دندان ایجاد شده باشد، روش ارتودنسی درمان قطعی آپنه خواب خواهد بود. برای تشخیص دقیق این مشکل و بررسی وضعیت فک و دندان خود میتوانید به کلینیک دکتر قریشی مراجعه کنید تا پزشکان متخصص تیم ما، با دقت شما را معاینه کرده و بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهند.