احتمال برگشت دندان بعد از ارتودنسی یکی از مواردی است که ممکن است افرادی که از این درمان استفاده می کنند را نگران کند. مشاهده جابجایی دندان بعد از ارتودنسی و انجام ارتودنسی مجدد دندان بعد از صرف زمان و هزینه برای هیچ یک از ما خوشایند نخواهد بود.
در این مطلب قصد داریم بررسی کنیم که ایا بعد از ارتودنسی، دندان برمیگردد؟ در ادامه نیز به درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
برگشت دندان بعد از ارتودنسی
بسیاری از مراجعین ما این سوال برای شان به وجود می آید که آیا ارتودنسی برمیگردد و برگشت پذیری ارتودنسی صحت دارد؟ بله. برگشت ارتودنسی یا عود آن، به معنی تمایل دندان ها برای برگشت به موقعیت قبلی آنهاست. جابجایی دندان بعد از اورتودنسی و برگشت ارتودنسی بیشتر در دندان های جلویی فک پایین اتفاق می افتد.
در سایت fredericksburg تخمینی زده شده که بیش از ۵۰درصد بیماران ۱۰سال پس از درمان، مقداری عود و برگشت ارتودنسی را تجربه می‌کنند.
It is estimated that more than 50% of patients experience some amount of relapse within 10 years after treatment
به همین دلیل، نگهداری از موقعیت جدید دندان ها پس از ارتودنسی از مهمترین مراحل این درمان است تا نیاز به ارتودنسی مجدد و درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی را کاملا از بین ببرد. توجه داشته باشید که برگشت ارتودنسی و جابجایی دندان بعد از ارتودنسی تقریبا برای ۵% از بیماران اتفاق می افتد.
علت برگشت ارتودنسی دندان
با توجه به اینکه سیم دندان قیمت قابل توجهی دارد، بسیاری از بیماران میخواهند علت برگشت دندان را بعد از این درمان بدانند تا وقوع آن جلو گیری کنند.
بافت ها و ساختارهایی که دندان را در جای خود نگه می دارند، برای عادت به موقعیت جدید به زمان نیاز دارند. با وجودی که دندان ها با گذشت زمان در جای خود ثابت احتمال برگشت ارتودنسی خواهند شد، احتمال برگشت ارتودنسی و جابجایی دندان بعد از ارتودنسی کاملا از بین نمی رود. عوامل مختلفی می توانند برگشت پذیری ارتودنسی را تشدید کنند که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم.
۱. مشکلات فک و احتمال برگشت ارتودنسی
بازگشت مشکلات فکی و جابجایی دندان بعد از ارتودنسی در بیمارانی که ارتودنسی را در دوره بلوغ و یا قبل از آن انجام می دهند، احتمال بالایی دارد. با رشد منفی فک (حالتی که در آن پس از پایان بلوغ، فک به حالت قبل برمی گردد)، ناهنجاری های فک یا مال اکلوژن دندان دوباره ایجاد می شوند.
با بهترین درمان هم احتمال برگشت دندان بعد از ارتودنسی وجود دارد. برای جلوگیری از برگشت ارتودنسی دندان و نیاز به ارتودنسی مجدد دندان، پیش از درمان با پزشک مشورت کنید.
۲. برگشت ارتودنسی دندان به دلیل نکشیدن دندان ها
یک دیگر از شراطی که می تواند نیاز به ارتودنسی مجدد دندان را افزایش دهد، زمانیست که بیمار برای کشیدن دندان پیش از ارتودنسی مقاومت می کند و درمان بدون کشیدن دندان انجام می شود. این کار جابجایی دندان بعد از ارتودنسی را بسیار محتمل می کند. در چنین شرایطی برای جلوگیری از برگشت دندان بعد از ارتودنسی و نیاز به ارتودنسی مجدد دندان، پزشک متخصص کشیدن دندان و یا جراحی فک را تجویز می کند.
۳. باز شدن فضا و جابجایی دندان بعد از ارتودنسی
علت برگشت اتودنسی می تواند باز شدن فضای بین دندان های نیز باشد. برگشت دندان بعد از ارتودنسی در اثر باز شدن فضا زمانی اتفاق می افتد فرد دندان (های) خود را پس از پایان درمان بکشد. در این حالت، با توجه به باز شدن فضای دهان و همچنین شکل و اندازه طبیعی دندان، متخصص ارتودنسی مجدد دندان یا درمان های بازسازی اندازه طبیعی دندان را توصیه می کند.
۴. ارتودنسی مجدد در اثر دندان قروچه
دندان قروچه نیز می تواند موجب جابجایی دندان بعد از ارتودنسی و برگشت پذیری ارتودنسی شود. فرد هنگام ساییدن دندان ها روی هم، فک پایین را به جلو حرکت می دهد و فشار زیادی را به دندان های بالا وارد می کند. این فشار مداوم می تواند باعث جابجایی دندان بعد از ارتودنسی و نامرتب شدن آنها شود. بسیاری از افراد بدون این که متوجه باشند، هنگام خواب دندان قروچه می کنند.
۵. دندان غایب و ارتودنسی دوباره
وقتی یک یا چند دندان از دست می‌رود، فضای خالی ایجادشده می‌تواند باعث حرکت دندان‌های مجاور و به‌هم‌ریختگی نظم دندانها شود. این موضوع ممکن است باعث برگشت نتایج ارتودنسی و نیاز به درمان مجدد شود، به‌ویژه اگر جای خالی دندانها با ایمپلنت یا روشهای جایگزین پر نشود.
۶. ژنتیک، سن و برگشت دندان بعد از ارتودنسی
ژنتیک نیز می تواند به نوبه خود باعث نامرتب شدن دندان ها در بزرگسالی شود و نیاز به درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی را بالا ببرد. بالا رفتن سن نیز می تواند باعث حرکت دندان ها شود و نیاز به ارتودنسی دوباره را مطرح کند.
۷.عدم رعایت مراقبت های ارتودنسی
یکی دیگر از دلایل برگشت ارتودنسی دندان، رعایت نکردن مراقبت‌هایی است که پزشک در طول درمان و بعد از آن توصیه می‌کند. این مراقبت‌ها شامل مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از ضربه به بریس‌ها و استفاده از نگهدارنده ارتودنسی پس از پایان درمان است. اگر این نکات نادیده گرفته شوند، احتمال جابجایی دندان بعد از ارتودنسی و نیاز به درمان مجدد افزایش پیدا می‌کند.
علت کج شدن دندان بعد از ارتودنسی
برای اینکه به این سوال پاسخ دهیم که ایا بعد از ارتودنسی دندان برمیگردد، ابتدا باید با علت‌های کج شدن دندان آشنا شویم. دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود دندان‌های یک فرد کج شود. این کج شدن هم در سنین پایین و هم در بزرگسالی رخ می‌دهد.
به صورت کلی علت کج شدن دندان بعد از ارتودنسی می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- افزایش سن: بالا رفتن سن به صورت عمومی می‌تواند فرم فک را تغییر دهد زیرا استحکام فک کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه شکل استخوان‌ها تغییر کرده و دندانها از جای خود حرکت می‌کنند.
- ابتلا به بیماری‌های دهان: عفونت‌های لثه و دیگر بیماری‌های دهان در صورتی که در زمان درست و به شکل صحیح درمان نشوند، مشکل ایجاد می‌کنند. یکی از این مشکلات، کج شدن دندانها است.
- وارد شدن ضربه: یک علت فاصله افتادن بین دندانها بعد از ارتودنسی آسیب یا ضربه است. این ضربه می‌تواند در اثر تصادف، درگیری یا انجام ورزش‌های رزمی صورت بگیرد.
- ترمیم دندان: ترمیم دندان در ظاهر نباید آسیبی به فک شما وارد کند اما اگر از روش غلطی انجام شود، در نهایت می‌تواند فرم فک را تغییر دهد. استفاده از روکش‌ها اگر به شکل صحیح انجام نشود، به دندان‌های کناری فشار وارد کرده و آنها را کج می‌کند.
علت فاصله افتادن بین دندان ها بعد از ارتودنسی
در پاسخ به این سوال که ایا بعد از ارتودنسی دندان برمیگردد، باید بگوییم در مواردی بله این اتفاق رخ می‌دهد. اما علت برگشتن ارتودنسی ثابت چیست؟
به صورت کلی وارد شدن فشار به دندانها به طوری که بیش از حالت معمول باشد، می‌تواند بین آنها فاصله ایجاد کند. در این صورت باید به سراغ درمان برگشت ارتودنسی بروید. با این حال معمولا اگر بعد از پایان ارتودنسی از ریتینر استفاده کنید، به دندانها فشار زیادی وارد نکنید و مواد غذایی خوبی بخورید مشکل خاصی برای شما رخ نمی‌دهد.
به عنوان مثال اگر دچار مشکل کاهش تراکم استخوان یا بیماری‌های فک و لثه شدید، بهتر است هرچه سریع‌تر به سراغ روشهای درمانی بروید. این کار را قبل از اینکه فرم فک تغییر کند، انجام دهید.
اگر ارتودنسی برگشت چه کنیم؟
با اینکه برگشت ارتودنسی اتفاق ناراحت‌کننده‌ای است اما در صورتی که رخ داد، نیازی نیست نگران باشید. اگر به سراغ درمان برگشت ارتودنسی بروید، می‌توانید در مدت زمان کوتاهی مشکلات ایجاد شده را برطرف کنید.
در این بین، حتما از بروز مجدد علت کج شدن دندان بعد از ارتودنسی پیشگیری کنید. به عنوان مثال اگر ورزش رزمی انجام می‌دهید، بهتر است شاخه ورزشی خود را تغییر دهید. در صورتی که به دلیل عادات غلط بوده، با کمک مشاور این عادات را برطرف کنید.
در نهایت اینکه بعد از مراجعه به دندانپزشک، قدم به قدم راهکارهای گفته شده را رعایت کنید تا در مدت زمان کوتاهی دندانها به حالت قبل خود بازگردند.
درمان برگشت ارتودنسی
برگشت پذیری ارتودنسی و علت برگشت ارتودنسی را با یکدیگر بررسی کردیم. اکنون به روش های مهم درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی و جلوگیری از ارتودنسی دوباره را، توضیح می دهیم.
برای حفظ درمان، جلوگیری از برگشت دندان بعد از ارتودنسی و ارتودنسی دوباره باید از نگهدارنده ارتودنسی استفاده کرد. نگهدارنده ها برای جلوگیری و درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی توسط متخصص با توجه به آناتومی دهان هر بیمار و وضعیت دندان های او تجویز می شود. نگهدارنده های جدید به طور سفارشی ساخته می شوند تا به خوبی روی دندان ها قرار گیرند. زمان استفاده از این نگهدارنده ها نیز توسط متخصص مشخص می شود.
در ویدیوی زیر، دکتر قریشی، بهترین متخصص ارتودنسی در تهران، توضیح می‌دهند که با توجه به سال‌ها تجربه درمان بیماران ارتودنسی، تجویز کدام نوع از ریتینر ثابت و متحرک تاثیر پذیری بیشتری در تثبیت نتایج درمان ارتودنسی دندان دارد:
مقایسه احتمال برگشت ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان
| ویژگی | کودکان و نوجوانان | بزرگسالان |
|---|---|---|
| رشد فک | هنوز در حال رشد است؛ احتمال برگشت به حالت قبل وجود دارد | رشد فک متوقف شده؛ برگشت ناشی از رشد کمتر دیده می‌شود |
| همکاری در مراقبت‌ها | ممکن است در استفاده از نگهدارنده و رعایت توصیه‌ها همکاری کمتری داشته باشند | معمولاً همکاری بیشتری دارند و توصیه‌ها را بهتر رعایت می‌کنند |
| دلایل برگشت ارتودنسی | رشد منفی فک، تغییرات هورمونی، عدم استفاده از ریتینر | تحلیل استخوان، بیماری‌های لثه، دندان قروچه، عدم استفاده از ریتینر |
| نیاز به درمان مجدد | در صورت عدم کنترل رشد فک، احتمال نیاز به ارتودنسی مجدد بیشتر است | در صورت بروز مشکلات دهانی یا عدم رعایت مراقبت‌ها، درمان مجدد ممکن است لازم باشد |
| پیشگیری از برگشت | بررسی رشد فک تا پایان بلوغ، استفاده منظم از نگهدارنده، پیگیری‌های دوره‌ای | رعایت بهداشت دهان، استفاده از نایت‌گارد در صورت دندان قروچه، نگهدارنده دائمی |
در کودکان، برگشت بیشتر به رشد فک و تغییرات طبیعی بدن مربوط است؛ در بزرگسالان، بیشتر به شرایط دهان، سبک زندگی و مراقبت‌های پس از درمان بستگی دارد. در هر دو گروه، رعایت دقیق توصیه‌های ارتودنسی و استفاده منظم از ریتینر، نقش کلیدی در جلوگیری از برگشت دارد.
انواع نگهدارنده ها برای برگشت ارتودنسی
- ریتینر هالی: این نگهدارنده پشت دندان های پایینی قرار می گیرد و سیم آن مانع برگشت ارتودنسی و کج شدن دندان های بالا می شود.
- ریتینراسیکس: این نگهدارنده عالی و نامرئی به صورت سفارشی برای دندان ها ساخته شده، به درستی روی آنها قرار می گیرد و مانع جابجایی دندان بعد از ارتودنسی می شود.
- نگهدارنده ثابت: این نگهدارنده پشت دندان های فک پایین قرار می گیرد و احتمال برگشت ارتودنسی را ۱۰۰% از بین می برد. نصب نگهدارنده ثابت و برداشتن آن توسط متخصص انجام شده و در صورت شل شدن یا تغییر در آن باید به پزشک مراجعه کرد.
نکاتی برای کاهش برگشت پذیری ارتودنسی
- هسته میوه را در خارج از دهان بیرون بیاورید و تا جای ممکن از گوشت یا پوره میوه استفاده کنید.
- در صورت عدم استفاده، پلاک های متحرک را در آب نگه دارید تا حجم آنها تغییر نکند.
- از پلاک های ارتودنسی نگهداری کنید و اجازه ندهید به آنها ضربه وارد شود.
- مراقب باشید تا در طول درمان ارتودنسی به دهانتان ضربه وارد نشود.
- برای جلوگیری از صدمه به سیم و براکت، با دقت مسواک بزنید.
- عادت هایی مانند جویدن ناخن و مداد را کنار بگذارید.
در این مقاله به این سوال پاسخ دادیم که ایا بعد از ارتودنسی دندان برمیگردد و چه راهکارهای برای درمان آن وجود دارد. لازم است تا از لحاظ بدنی و روانی قبل از انجام ارتودنسی خود را آماده کنید. در این صورت احتمال بازگشت ارتودنسی کم می‌شود و نیازی به صرف هزینه و وقت مجدد ندارید.
سوالات متداول راجع به برگشت ارتودنسی
چه مدت بعد از ارتودنسی ممکن است دندانها جابجا شوند؟
جابجایی دندانها ممکن است حتی چند ماه پس از پایان درمان اتفاق بیفتد، به‌ویژه اگر نگهدارنده استفاده نشود. در برخی افراد، تغییرات تدریجی تا چند سال بعد هم دیده می‌شود. این سوال بستگی به مراقبت و ژنتیک شما دارد.
آیا تغذیه نامناسب می‌تواند باعث برگشت ارتودنسی شود؟
بله. مصرف خوراکی‌های سفت، چسبناک یا شیرین بیش از حد می‌تواند به بریس‌ها آسیب بزند یا باعث پوسیدگی دندانها شود که در نهایت به جابجایی دندانها منجر می‌شود.
چطور از ریتینر ارتودنسی نگهداری کنیم؟
برای نگهداری از ریتینر، روزانه آن را با آب ولرم و قرص مخصوص تمیز کنید. پس از خارج کردن، در محفظه مخصوص قرار دهید و از پیچیدن در دستمال یا رها کردن آن خودداری کنید. ریتینرها با استفاده صحیح حدود ۲ تا ۵ سال عمر می‌کنند و در صورت آسیب باید توسط متخصص بررسی شوند.
سلام من ارتودنسی کردم و درمانم رو به اتمامه
الان دکتر گفته برای اینکه برنگردن باید یه جراحی ضریف لثه انجام بدیم
فک کنم اسمش جراحی بیستوری
من خیلی میترسم این اصلا چه طوره بخیه داره عوارض نداره
اگه میتونید توروخدا جواب بدید
سلام من چند روز پیش دوره درمانم تموم شد مدل دندوناهام فاصله دار بود.دکتر برام ریتینر ثابت گذاشت و گفت باید تااخر عمر بمونه که به حالت اول برنگرده الان بعد چند روز باوجود ریتینر داره فاصله میگیره و اینکه یکی از دندانهام حرکت رو ب عقب داره قبلا فقط فاصله داشتن و کج نبودن.علتش چی می‌تونه باشه خیلی نگرانم دکترمم جواب نمیده
سلام.من تقریبا یک هفته از زمانی که سیم هارو برداشتم میگذره و به دلایلی نتونستم هنوز پلاک هامو تحویل بگیرم و نگران این هستم که ایا تغییری در دندان هام ایجاد میشه در این مدت یا نه.