سوالی که اکثر افراد از ما میپرسند این است که ” آیا میشود فقط فک پایین را ارتودنسی کرد ” بله ارتودنسی فک پایین به تنهایی انجام میشود، البته نه در هر شرایطی! اگر ارتودنسی فقط فک پایین را برای اصلاح دندان های خود انتخاب کرده اید، این مطلب را بخوانید تا بدانید چگونه ارتودنسی خط فک و ظاهر چانه را اصلاح میکند و ارتودنسی فقط یک فک چه پیامدهایی دارد.
در این مقاله از سایت دکتر قریشی به این سوال که آیا میشود فقط فک پایینی را ارتودنسی کرد یا خیر، پاسخ دادهایم.
آناتومی دندانهای فک پایین
ارتودنسی فک پایین به تنهایی امکان پذیر است، اما همانطور که گفتیم شرایط خاصی دارد. قبل از اینکه به بایدها و نبایدهای ارتودنسی فقط فک پایین بپردازیم، بهتر است با آناتومی دندانهای فک بالا و پایین آشنا شوید تا بهتر این مطلب را درک کنید.
- فک بالا استخوانی به شکل نعل است که چارچوب قسمت بالایی صورت را تشکیل می شدهد. فک بالا قوس دندانی بالایی را تشکیل می دهد.
- استخوان فک پایین به عنوان چانه شناخته می شود و مشابه استخوان فک بالا به شکل نعلی است. چانه جزء کلیدی ظاهر فرد را تشکیل میدهد.
فک پایین، بزرگترین و قوی ترین استخوان جمجمه انسان است و دندانهای پایینی را در خود جای میدهد. این استخوان، حرکت فک را برای جویدن و صحبت کردن تسهیل میکند. این تنها استخوان متحرک صورت شماست. به فک پایین ماهیچههای اصلی برای جویدن متصل است. فک پایین از دو بخش اصلی بدنه و فک تشکیل شده است.
در فک بالا و فک پایین ۳۲ دندان قرار گرفته است. دندان ها بایت به صورت تراز روی همدیگر قرار بگیرند. اگر دندانهای بالایی کمی روی دندانهای پایینی قرار بگیرد، پس یک بایت سالم دارید. یک بایت بد، که «مال اکلوژن» نامیده میشود، زمانی اتفاق میافتد که دندانهای فک بالا و پایین به طور نامناسب به هم برسند یا اصلاً به هم نرسند.
درمان های ارتودنسی برای اصلاح بهبود بایت دندان ها به کار می رود.
آیا میتوان فقط ارتودنسی فک پایین را انجام داد؟
به صورت کلی اگر دندانهای فک بالا صاف باشد و دندانهایی کاملا متقارن و تراز داشته باشد و فک بالا و پایین متقارن و هم تراز باشند، میتوان ارتودنسی فک پایین را به تنهایی انجام داد. اما باز هم این شرایط باید توسط اردتونتیست بررسی شود.
علت ارتودنسی دندان فک پایین
اکثر افراد خواهان لبخند بهتری هستند. یکی از اثرات مثبت استفاده از ارتودنسی فک پایین، بهبود خط فک یا همان چانه است. این یک راه موثر برای افزایش اعتماد به نفس و اصلاح فک برای کسانی است که یا دارای انحنای غیر طبیعی در فک هستند یا کسانی که در تراز دندانهای پایین خود مشکل دارند. در ادامه انواع ناهنجاری فک پایین ارائه شده است.
تراز نبودن دندان های پایین
الگوی نادرست قرار گرفتن دندانهای فک بالا و پایین روی همدیگر یکی از دلایل اصلی ارتودنسی است. اوربایت (ردیف بالایی بیش از حد از ردیف پایین میرود)، آندربایت (ردیف بالا در پشت ردیف پایین قرار میگیرد)، کراس بایت (بعضی از دندانها در جلو و برخی دیگر به هم میرسند) یا اپن بایت (دندانها به هم نمیرسند). همه این موارد میتوانند مشکلات عمدهای از آسیب دندان گرفته تا درد شدید فک و سردرد ایجاد کنند. توجه کنید که ارتودنسی دندانهای پایین به همراه دندانهای بالا نتیجه بهتری برای اصلاح بایت دندانی حاصل میکند.
اوربایت
برای کسانی که اوربایت بزرگ دارند، فک پایینی نامرتب دیده شده و دندانهای جلویی برجسته هستند. در اوربایت خط فک پایین نامشخص و چانه ضعیف به نظر میرسد. درمان ارتودنسی میتواند دندانهای بیرون زده را اصلاح کرده و فک پایین را تراز کند. با بهبود دندانها و فک، صورت تغییر خواهد کرد.
آندربایت
کسانی که آندربایت دارند، به احتمال زیاد فک پایین آنها برجستهتر از حد معمول به نظر میرسد و گونهها ممکن است فرورفتهتر به نظر برسند. با انجام درمان ارتودنسی، فک (به آرامی) به حالت فک ایده آل برمی گردد. هنگامی که دندانهای پایین در مقابل دندانهای بالایی قرار میگیرند، آن را به عنوان یک مورد آندربایت یا “مال اکلوژن کلاس III” در نظر میگیرند. آندربایت را میتوان به موقعیت دندانها یا موقعیت فک نسبت داد. وقتی مشکل از موقعیت دندانها باشد، با ارتودنسی برطرف میشود. با این حال، آندربایت فک به درمان پیچیدهتر و یا حتی جراحی فک نیاز دارد.
در برخی موارد، اختلال مفصل گیجگاهی فکی (درد TMJ) که به عنوان درد مزمن فک نیز شناخته میشود، میتواند ناشی از آندربایت باشد.
کوچک بودن فک پایین
وقتی فک به اندازه کافی بزرگ نباشد که بتواند تمام دندانهای دائمی را حمایت کند، دندانها خیلی محکم به هم فشرده میشوند و حتی ممکن است روی هم قرار بگیرند یا به طرفین بچرخند. این حالت بیشتر در ردیف پایین دندانها دیده میشود.
بیرون زدگی خط فک پایین
پروگناتیسم یا بیرون زدگی خط فک به معنی امتداد یا برآمدگی فک پایین است. این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که دندانها بهدلیل شکل استخوانهای صورت به درستی در یک راستا قرار نگیرند. در این موارد نیز میتوان با ارتودنسی بیرون زدگی خط فک پایین را اصلاح کرد.
تاثیر ارتودنسی بر فک پایین
ارتودنسی دندان پایین تاثیر زیادی روی زیبایی صورت دارد. در زیر تاثیر ارتودنسی بر فک پایین را ارائه کردهایم.
تقارن صورت
از ارتودنسی فک پایین میتوان برای متقارن به نظر رسیدن صورت استفاده کرد. دندانهای کج یا شلوغ سبب میشود تا یک طرف صورت متفاوت تر از سمت دیگر به نظر برسد. این وضعیت دندانی سبب اوربایت یا آندربایت دندانی میشود.
کاهش انحنای فک
اگر از بلند یا کوتاه بودن خط فک خود ناراضی هستید، از ارتودنسی فک پایین برای اصلاح این وضعیت استفاده کنید. بریسهای ارتودنسی برای ایجاد انحنای استاندارد در خط فک به خوبی عمل میکنند.
اصلاح نوک تیز چانه
چانه نوک تیز برای خیلی از افراد ظاهری ناخوشایند است. همچنین تیز بودن چانه سبب بیشتر نشان دادن سن میشود. این وضعیت را میتوان با بریس ارتودنسی درمان کرد. ارتودنسی سبب میشود تا ناحیه چانه صاف تر شود و یک کانتور استاندارد روی صورت ایجاد شود.
ارتودنسی فک و ارتودنسی دندانها با همدیگر فرق میکند؟
بریسهای ارتودنسی روی دندانها متصل شده و صرفا توانایی جابه جا کردن آنها را دارند. در صورتی که مشکلات مربوط به استخوانهای فک باشد، برای مثال اگر فک پایین جلو آمده باشد، ارتودنسی به تنهایی قادر به عقب بردن فک نیست. در این موارد جراحی در کنار ارتودنسی میتواند نتیجه مورد نظر را حاصل کند.
برای مثال عقب بودن فک پایین به دلیل داشتن مشکلاتی در استخوانهای فک است که ارتودنسی نمیتواند آن را برطرف کند. تنها استفاده موثر از بریس یا درمان ارتودنسی در بزرگسالان با چانه عقب رفته، درمان بایت آنها است. ارتودنسی فقط میتواند شرایط مربوط به دندان را درمان کند.
ارتودنسی فک پایین در چه مواردی انجام نمیشود؟
در حالی که بریسها میتوانند به کاهش شلوغی و صاف کردن دندانها کمک کنند، وجود آنها فقط در یک فک ممکن است مشکلساز باشد، زیرا:
- اگر دندانهای ردیف پایین شلوغ است، صاف کردن آنها بدون ارتودنسی فک بالا ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در بایت دندان شود. با توجه به اینکه بخش مهمی از درمان ارتودنسی اصلاح بایت یا تنظیم ردیف بالا و پایین دندانها است. اگر فقط در فک پایین تغییرات ایجاد کنید، احتمال زیادی وجود دارد که بعد از آن دندانهای فک پایین به درستی با دندانهای فک بالا برخورد نکنند. برای مثال اگر اندربایت داشته باشید، ارتودنسی دندانهای پایین به تنهایی سبب وخیم تر شدن اوضاع دندانها میشود.
- اکثر متخصصین ارتودنسی توصیه میکنند که بریس را روی تمام دندانهای خود به طور همزمان قرار دهید. هنگامی که بریسها روی هر دو ردیف بالا و پایین دندانها قرار میگیرد، متخصص ارتودنسی میتواند اصلاحات لازم را انجام دهد تا مطمئن شود همه دندانها در موقعیت مناسب قرار دارند و دندانهای ردیفهای بالا و پایین به درستی به هم میرسند.
- از طرف دیگر در برخی از افراد نیاز است که دندانهای بالا و پایین توسط کشهای ارتودنسی روی هم نشانده شود، زمانی که ارتودنسی فقط فک پایین انجام شود، دیگر نمیتوان از دندانهای فک بالا استفاده کرد و در نتیجه استفاده از کشهای الاستیک بی فایده خواهد شد.
- همچنین اگر افراد نیازمند ارتودنسی قبل از جراحی باشند، ارتودنسی فقط فک پایین امکان پذیر نیست و دندانهای هر دو فک باید تراز شوند و ناهنجاریهای آنان اصلاح شود.
- زمانی که دندانها برای صاف شدن نیاز به فضای بیشتری دارند، در چنین زمانی برای باز شدن قوس دندانی نیاز است که قوس فک بالا نیز باز شود، این کار بدون ارتودنسی فک بالا امکان پذیر نیست.
در برخی موارد کم، ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که بیمار واقعاً فقط به ارتودنسی فک پایین نیاز داشته باشد. اگر چنین باشد، متخصص ارتودنسی آن گزینه را برای درمان در نظر میگیرد.
عوارض عدم ارتودنسی هر دو فک
در صورتی که دندانهای فک پایین مشکل داشته باشند، اردتودنسی فک پایین و بالا بهتر است با همدیگر انجام شود، در غیر این صورت میتواند سبب عوارض مختلفی شود که در ادامه به آن اشاره کردهایم:
- مشکل در جویدن
- بایت و تراز نامناسب دندان
- درد مزمن فک
- مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب، خروپف و …
- پایین آمدن اعتماد به نفس
- دندان قروچه کردن
- فاصله بین دندان
اگر نحوه قرارگیری دندانها روی همدیگر مشکل داشته باشد، انجام ارتودنسی فقط روی یک فک، ممکن است مشکل را شدیدتر کند، زیرا تراز بودن دندانها به دندانهای هر دو فک بستگی دارد.
قبل و بعد ارتودنسی فک پایین
آیا درد ارتودنسی فک پایین طبیعی است؟
درد ارتودنسی فک پایین طبیعی است، زیرا:
- تراکم استخوان فک پایین از فک بالا بیشتر است، به همین دلیل جابه جایی دندانهای ارتودنسی شده سخت تر بوده و ممکن است فشار روی لثه وارد شود.
- از طرف دیگر بریسهای ارتودنسی فک پایین با لبها تماس بیشتری دارد و ممکن است احساس ناخوشایندی روی لبها حس کنید.
هزینه ارتودنسی فک پایین
قیمت ارتودنسی فک پایین به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. برای مثال:
- شدت ناهنجاری فک و دندان ها
- نوع مشکلات تراز دندان ها
- سن بیمار
- وضعیت دندان ها
شاید تصور کنید قیمت ارتودنسی فک پایین از قیمت ارتودنسی هر دو فک کمتر است. این یک تصور اشتباه است، زیرا هزینه ارتودنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد و لزوما نمیتوان این تصور را مبنای بودجه بندی قرار داد.
سوالات متداول
- لزوم ارتودنسی هر دو فک چیست؟
ارتودنسی سبب تراز و بایت شدن دندانهای هر دو فک میشود. اگر میخواهید دندانهای هم تراز داشته باشید بهتر است ارتودنسی هر دو فک را انجام دهید. همچنین گاهی اوقات برای تراز کردن دندانهای فک پایین نیاز است که با کش به دندانهای طرف مقابل بسته شود، بنابراین از این رو بدون ارتودنسی فک مقابل این کار امکان پذیر نیست.
- ایا میشود فقط یک فک را ارتودنسی کرد؟
ارتودنسی فک پایین قابل انجام است، اما خیلی رایج نیست. دلایل مختلفی وجود دارد که بهتر است بریسها را به طور همزمان روی همه دندانهای خود قرار دهید. در این مقاله به این دلایل اشاره کردهایم.
- ایا میشود فقط فک پایین را ارتودنسی کرد؟
بله میتوان به تنهایی فک پایین را ارتودنسی کرد، اما خیلی این کار توصیه نمیشود، زیرا ممکن است بعد از مدتی سبب مشکلات بیشتری در فک بالایی و یا دندانها شود.
- آیا برای همه روشهای ارتودنسی باید هر دو فک را همزمان ارتودنسی کرد؟
تقریبا اکثر روشهای ارتودنسی نیاز به بریس گذاری در هر دو فک را دارند. دلیل این امر هم این است که تراز بودن دندانها و ساختار صحیح فک به اصلاحات هر دو ردیف دندان بستگی دارد.
در کلینیکهای دکتر قریشی ما فقط به دنبال زیبا جلوه دادن دندانهای شما نیستیم. ما میخواهیم که شما مجموعهای از دندانهای سالمی داشته باشید که در تمام عمر دوام داشته باشند. این ممکن است به این معنی باشد که باید برای مدتی از بریس در هر دو فک بالا و پایین استفاده کنید، اما شک نکنید که نتیجه نهایی ارزشش را دارد.
