وسیع کننده کام یک دستگاه ارتودنسی است که برای افزایش فضای قسمت بالایی دهان و بهبود تناسب فک‌ها استفاده می‌شود. این وسیله با فشار ملایمی که ایجاد می‌کند، قسمت بالایی دهان و فک‌ها را به طور تدریجی وسعت می‌دهد. در ادامه قصد داریم ضمن معرفی وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر، مزایا و معایب استفاده از این وسیله را ذکر کنیم و شما را با انواع آن آشنا کنیم.
وسیع کننده کام چیست؟
وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر (palatal expander) یک دستگاه ارتودنسی است. این دستگاه برای افزایش اندازه قسمت بالایی دهان و عرض کام (palatal vault) استفاده می‌شود. پالاتال اکسپندر از یک بخش انعطاف پذیر تشکیل شده است که با قابلیت تغییر اندازه، به تدریج فشار را به دندان‌ها و بافت‌های کام منتقل می‌کند و باعث افزایش اندازه کام می‌شود. با استفاده از این وسیله تناسب بین فک‌ها بهبود می‌یابد و مشکلاتی مانند تنگی دهان و عدم تطابق بین دندان‌ها اصلاح می‌شوند.
هدف اصلی استفاده از وسیع کننده کام، ایجاد فضای کافی برای انجام ارتودنسی دندان، به خصوص دندان‌های بالایی است. فضای ایجاد شده می‌تواند به تنظیم بهتر قوس دندان‌ها و ایجاد امکان جابجایی دندان‌ها کمک کند. علاوه بر این، وسیع کننده کام می‌تواند سبب بهبود تنفس به خصوص در شرایط خواب شود.
مزایا و اهمیت استفاده از وسیع کننده کام
استفاده از وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر برای ارتودنسی دارای مزایا و فواید زیادی است.
برخی از مزایای استفاده از پالاتال اکسپندر شامل موارد زیر است:
۱. ایجاد فضای کافی
وسیع کننده کام به بخش بالایی دهان فشار وارد می‌کند تا فضای کافی برای جابجایی دندان‌ها ایجاد شود. به این ترتیب، مشکلات مختلف ناشی از فضای کم کام حل می‌شوند و در صورت نیاز به انجام درمان‌های دیگر، به شکل آسان‌تری انجام می‌شوند.
۲. بهبود امکان تنفس
استفاده از وسیع کننده کام در افرادی که از مشکلات تنفسی ناشی از عرض کم کام رنج می‌برند، سبب بهبود امکان تنفس می‌شود. این مزیت، سبب می‌شود تا افراد دارای مشکلات ناشی از عرض کم کام، به خصوص در هنگام خواب تنفس راحت‌تری داشته باشند.
۳. کاهش نیاز به کشیدن دندان‌ها
یکی از مزایای اصلی استفاده از وسیع کننده کام، کاهش نیاز به کشیدن دندان است. در برخی از موارد، ممکن است متخصص ارتودنسی برای بهبود شرایط دندان‌ها در زمان ارتودنسی، برخی از دندان‌ها را بکشد. اما با افزایش فضای کام و دندان‌ها، ممکن است نیاز به کشیدن دندان‌ها کمتر شود.
۴. جلوگیری از مشکلات آینده
با استفاده از وسیع کننده کام، می‌توان مشکلات مرتبط با اندازه کام را در ابتدای درمان ارتودنسی حل کرد. به این ترتیب درمان‌های بعدی مانند سیم کشی دندان، به شکل آسان‌تر و کوتاه‌تری صورت می‌گیرند و همچنین از یکسری دندان درد در اینده پیش گیری می کند.
معایب استفاده از پالاتال اکسپندر
پالاتال دندان می‌تواند در حین استفاده مشکلات و معایبی را برای افراد به همراه داشته باشد. البته این مشکلات موقتی هستند و با گذشت زمان و پس از اتمام درمان و جداکردن پالاتال دندان رفع می‌شوند. در ادامه معایب استفاده از پالاتال اکسپندر را بررسی می‌کنیم.
۱. عدم راحتی و تنفس
در ابتدای استفاده از پالاتال اکسپندر، ممکن است احساس عدم راحتی در دهان و مشکل در تنفس داشته باشید. این مشکلات معمولا در مدت کوتاهی حل می‌شوند و پس از تطبیق بدن با وسیله، احساس راحتی بیشتری خواهید داشت. البته باید درنظر داشت که پس از اتمام درمان با این وسیله، تنفس فرد بسیار آسان‌تر از زمان قبل از درمان خواهد شد.
۲. مشکل در گفتار
در ابتدای استفاده از پالاتال اکسپندر، ممکن است تلفظ بعضی از صداها و حروف دشوار شود. با تمرین و تطبیق بدن با وسیله، این مشکلات معمولا حل می‌شوند. این عیب وسیع کننده کام در بزرگسالان اهمیت بیشتری دارد. زیرا مشکل در گفتار در افراد بالغ به دلیل حضور در محل کار یا فعالیت‌های روزانه می‌تواند سبب ایجاد مشکلات دیگری شود.
۳.تغییر در عادات غذاخوردن
استفاده از پالاتال دندان ممکن است باعث تغییر در عادات غذا خوردن شما شود. برای مثال، خوردن غذاهای سفت ممکن است مشکل‌ساز شود و به جای آن باید به غذاهای نرم متمایل شوید. همچنین باید از خوردن غذاهای لزج، برخی از نوشیدنی‌ها یا شیرینی‌ها خودداری کنید.
۴. نیاز به تنظیم مجدد
در طول استفاده از وسیع کننده کام ممکن است به صورت مکرر نیاز به تنظیم مجدد آن وجود داشته باشد. این تنظیم، شامل تنظیم میزان فشار و اندازه آن است. همچنین برای انجام این کار، معمولا لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
معایب و مشکلات مربوط به استفاده از پالاتال اکسپندر، در مقایسه با فواید و نتایج درمانی آن کمتر هستند. اگر چه ممکن است در زمان استفاده از این وسیله با مشکلاتی مواجه شوید، اما مزایایی که این وسیله برای شما به ارمغان می‌آورد، مشکلات اساسی دهان، دشواری در تنفس و ناهمترازی فک‌ها و دندان‌های شما را برای همیشه رفع خواهد کرد.
انواع وسیع کننده کام
تجهیزات وسیع کننده کام انواع مختلفی دارند که هر کدام در شرایط خاصی استفاده می‌شوند.
در ادمه به بررسی انواع پالاتال دندان و کاربردهای هر کدام می‌پردازیم.
۱. وسیع کننده کام متحرک
این نوع وسیع کننده کام همانطور که از نامش پیداست، متحرک و قابل تنظیم است و در طول روند درمان، به طور پیوسته می‌توان قطر آن را تغییر داد. از این نوع وسیع کننده کام معمولا در افرادی که در سن رشد قرار دارند یا نیاز به تغییرات سریع در فضای کام دارند، استفاده می‌شود.
۲. وسیع کننده سریع
وسیع کننده سریع یا وسیع کننده ثابت کام، دارای مکانیزم عملکرد سریع است که با سرعت بالایی فضای کام را افزایش می‌دهد. این نوع وسیع کننده به صورت ثابت نصب می‌شود. این نوع وسیع کننده معمولا در قسمت پشت دندان‌های بالا نصب می‌شود. معمولا این نوع وسیع کننده‌ها نیز قابلیت تنظیم دارند.
۳. وسیع کننده هایرکس
وسیع کننده هایرکس یک نوع وسیع کننده کام است که بر روی دندان‌های پشتی نصب می‌شود. معمولا روند نصب و استفاده از این نوع وسیع کننده آسان است.
۴. وسیع کننده هاس
وسیع کننده هاس علاوه بر بندهای فلزی عقب، شامل یک پیچ در وسط و دو پد آکریلیک در طرفین پیچ وسط است. وجود این پدهای آکریلیک ممکن است استفاده از این نوع وسیع کننده را برای برخی از بیماران دشوار کند.
۵. وسیع کننده کواد هلیکس
این نوع وسیع کننده به دلیل داشتن ۴ بخش مارپیچی کوچک به این نام مشهور شده است. این نوع وسیع کننده کام نیز روی دندان‌های عقب نصب می‌شود و معمولا نیاز به تنظیم ندارد.
از وسیع کننده کام در چه سنی استفاده می‌شود؟
یکی از رایج‌ترین سوالات درباره وسیع کننده کام، شرایط استفاده از وسیع کننده کام در بزرگسالان یا کودکان است.
وسیع کننده کام معمولا در دوره رشد فک بالا و در سنین کودکی و نوجوانی استفاده می‌شود. ایده‌آل‌ترین زمان برای استفاده از وسیع کننده کام در دوره رشد فک بالا، زمانی است که رشد استخوانی هنوز پایان نیافته است و استخوان‌ها هنوز انعطاف پذیر است. معمولا وسیع کننده کام در سنین ۸ تا ۱۴ سالگی استفاده می‌شود. اما در برخی موارد، از وسیع کننده کام در بزرگسالان هم استفاده می‌شود. به ویژه در مواردی که فضای دهان کم است یا نیاز به ترازبندی بیشتر دندان‌ها وجود دارد.
به هر حال، تعیین زمان مناسب برای استفاده از وسیع کننده کام بستگی به تشخیص متخصص ارتودنسی دارد و این زمان باید با مشاوره و نظر این افراد، تعیین شود.
استفاده از وسیع کننده کام چقدر طول می‌کشد؟
در زمان نصب وسیع کننده کام، متخصص ارتودنسی شما این ابزار را برای رسیدن به بهترین نتیجه و سریع‌ترین درمان تنظیم می‌کند. به این ترتیب، استفاده از این وسیله تا زمانی که اندازه مطلوب کام به دست آید، ادامه خواهد داشت. مدت زمان استفاده از وسیع کننده کام ممکن است با توجه به مقدار وسعت مورد نیاز، متفاوت باشد. علاوه بر این، پس از اتمام دوره استفاده از وسیع کننده کام، بکارگیری وسایل دیگر برای حفظ فضاهای ایجاد شده توصیه می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله به سوالات مختلفی درباره وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر پاسخ دادیم. اگر نیاز به استفاده از وسیع کننده کام را دارید، می‌توانید با مراجعه به دکتر قریشی در تهران، ضمن بررسی و دریافت مشاوره، شرایط استفاده از این روش درمانی را مورد بررسی قرار دهید. همچنین می‌توانید خدمات درمانی دیگری را برای حل مشکلاتی مانند جلو بودن فک بالا، ناهمترازی دندان‌ها، کراس بایت و … را نیز دریافت کنید.
