دندان درآوردن یکی از مراحل مهم رشد نوزاد است که چندین ماه طول میکشد. این دوره نا آرامی و بیقراری کودک و اضطراب و دلهره والدین را به همراه دارد. اطلاع از زمان و ترتیب دندان دراوردن نوزاد و آشنایی با علائم رویش دندانها به پدر و مادرها کمک میکند تا این دوره چالش برانگیز را بهتر مدیریت کرده و بهترین مراقبت را از فرزند دلبند خود به عمل آورند.
در این مقاله سعی کردهایم اطلاعات مفید و کاربردی در مورد دندان درآوردن نوزاد، علائم آن و زمان درآمدن هر دندان را به شما عزیزان ارائه کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.
زمان دندان درآوردن کودک
شروع رویش دندانهای نوزاد به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آنها وراثت و ژنتیک است. به طور معمول زمان دندان درآوردن کودک از سن ۴ تا ۷ ماهگی با ظاهر شدن علائم رویش دندانهای پیشین آغاز میشود و تا ۲ یا ۳ سالگی ادامه مییابد. در سن یک سالگی کودک شما ۱ تا ۴ دندان دارد. البته در برخی نوزادان رویش دندانها تاخیر دارد و در سن ۱۲ تا ۱۴ ماهگی آغاز میشود.
سن درآوردن اولین دندان، سرعت جوانه زدن یا نیش زدن (شکافتن لثه و خارج شدن دندان) و رویش دندانها در کودکان مختلف با هم متفاوت است. حتی ممکن است نوزاد با یک دندان متولد شود یا در هفتههای اول پس از تولد شاهد نیش زدن دندانهای نوزاد خود باشید. اگرچه این اتفاق بسیار نادر است اما خطرناک نیست و جای نگرانی ندارد.
علائم دندان درآوردن نوزاد
نیش زدن و دندان درآوردن اطفال با علائمی همراه است که به والدین کمک میکند خود را برای مراقبتهای لازم از نوزاد آماده کنند. این نشانهها معمولا از ۵ روز قبل از نیش زدن دندان قابل تشخیص است. حتی گاهی نوزاد از یک ماه پیش از رویش اولین دندان علائم دندان درآوردن را بروز میدهد.
دندان نوزاد برای وارد شدن به فضای دهان و قرار گرفتن در قوس فک باید بافت لثه را بشکافد. این اتفاق بسیار دردناک است و موجب تغییر رنگ و شکل لثه میشود. برخی نوزادان که دو یا چند دندان را با هم درمیآورند، درد و علائم شدیدتری دارند. همچنین رویش دندانهای آسیاب به دلیل سطح مقطع بزرگتر موجب آزردگی بیشتر کودک میشود.
رایجترین علائم نشاندهنده آغاز رویش دندانهای کودک عبارتند از:
- ملتهب و قرمز شدن لثه
- ایجاد دندانهای سفید رنگ روی لثه
- بی قراری و تحریک پذیری
- کج خلقی و بهانه گیری
- گریه زیاد
- بی خوابی
- تب دندان درآوردن
- کم شدن اشتها
- ریزش بیش از حد بزاق دهان
- میل به جویدن و گاز زدن اشیا مختلف
- سرخ شدن گونهها یا ایجاد لکههای قرمز روی صورت
- مالیدن گوش
عکس لثه نوزاد هنگام دندان درآوردن را ببینید:
ترتیب دندان درآوردن نوزاد
در اغلب نوزادان، دندان درآوردن با رشد دندانهای پیشین فک پایین (دندانهای مرکزی) آغاز میشود و دندانهای مولر یا آسیاب دوم در فک بالا و پایین آخرین دندانهای کودک در این سن هستند. رشد دندان کودکان تا ۳ سالگی ادامه یافته و در این سن کودک ۲۰ دندان اصلی در دهان خود دارد. دندانهای شیری در سن ۶ تا ۱۲ سالگی لق شده و جای خود را به دندانهای دائمی میدهند.
ترتیب رویش دندانها در همه کودکان یکسان نیست اما روند کلی زیر را میتوان برای زمان دندان درآوردن نوزاد در نظر گرفت.
ترتیب رویش دندانهای نوزاد در فک پایین
- ۶ تا ۱۰ ماهگی: دندانهای پیشین وسط پایین
- ۱۰ تا ۱۶ ماهگی: دندانهای پیشین کناری پایین
- ۱۴ تا ۱۸ ماهگی: دندانهای آسیاب اول پایین
- ۱۷ تا ۲۳ ماهگی: دندانهای نیش پایین
- ۲۳ تا ۳۱ ماهگی: دندانهای آسیاب دوم پایین
عکس مراحل دندان درآوردن نوزاد را میتوانید اینجا ببینید:
ترتیب رویش دندانهای نوزاد در فک بالا
- ۸ تا ۱۲ ماهگی: دندانهای پیشین وسط بالا
- ۹ تا ۱۳ ماهگی: دندانهای پیشین کناری بالا
- ۱۳ تا ۱۹ ماهگی: دندانهای آسیاب اول بالا
- ۱۶ تا ۲۲ ماهگی: دندانهای نیش بالا
- ۲۵ تا ۳۳ ماهگی: دندانهای آسیاب دوم بالا
عوارض در آمدن دندان در کودکان
در آمدن دندان یکی از مراحلی رشد طبیعی کودکان است و عوارض خاصی ندارد. اما برخی کودکان به غیر از نشانههای دندان درآوردن، با علائم شدیدتری مواجه میشوند که میتوان آنها به عنوان عوارض در آمدن دندان کودکان به شمار آورد. اگر این عوارض خیلی شدید باشد یا بیش از چند روز طول بکشد و به یک هفته برسد، باید کودک را نزد پزشک ببرید.
- تب شدید
- اسهال
- استفراغ
- کم آبی بدن
- عفونت
- بی حالی
- سرفه یا گرفتگی بینی (علائم سرما خوردگی)
- کیست رویشی
- مشکلات گوارشی و معده
- رفلاکس شدید
روشهایی برای کاهش درد نوزاد هنگام درآوردن دندان
برای کاهش دندان درد کودکان و نوزادان در مرحله رویش، روشهای مختلفی وجود دارد که میتوانید با به کار بردن آنها کودک خود را آرام کنید تا این مرحله را راحتتر پشت سر بگذارد:
- دادن غذا و نوشیدنی خنک به کودک
- ماساژ لثه توسط والدین
- استفاده از دندانگیرهای سرد
- به کار بردن مسکنها و آرامبخشهای موضعی
- استفاده از مسکنهای خوراکی مانند شربت استامینوفن و ایبوپروفن
- ایجاد آرامش برای نوزاد با بغل کردن، تکان دادن و بوسیدن
- حواس پرتی کودک با بازی و سرگرم کردن
توجه داشته باشید محصولات حاوی پریلوکائین، بنزوکائین و لیدوکائین برای کودک مضر بوده و به هیچ عنوان نباید از آنها برای کاهش درد دندان کودکتان استفاده کنید.
چه عواملی باعث میشود نوزاد شما دیرتر دندون دربیاورد؟
تاخیر در دندان درآوردن نوزادان تا حدی طبیعی است اما اگر در آمدن دندان کودک شما بیش از حد طول کشیده است (بیش از ۱۳ ماهگی) علت آن میتواند یکی از موارد زیر باشد:
- عوامل ژنتیکی و وراثت
- تولد نارس یا وزن کم هنگام تولد
- فیبروز یا ضخیم بودن بافت لثه
- اختلالات هورمونی مانند کم کاری تیروئید
- اختلالات رشدی و سندرومها
- کمبود مواد مغذی
اهمیت مراقبت از دندان نوزادان
دندانهایی که کودک قبل از ۳ سالگی در میآورد در واقع دندانهای شیری او هستند که مینای ضعیفتر و آسیب پذیرتری دارند. از آنجایی که این دندانها تا سن ۶ تا ۱۲ سالگی دندانهای اصلی کودک هستند، باید بهداشت مراقبت از آنها را جدی بگیرید.
بی توجهی به بهداشت دهان و تمیز کردن دندانهای شیری میتواند موجب پوسیدگی، آسیب دیدگی و لق شدن دندان کودکان شود. در صورتی که خرابی دندانهای شیری جدی و شدید باشد چارهای جز کشیدن دندان وجود ندارید.
اختلال در صحبت کردن و غذا خوردن کودک، ایجاد تغییرات نامناسب در فک، کج شدن و بهم ریختگی دندانهای دائمی، دفرمه شدن فک و اختلال در رشد اسکلتی آن از جمله عوارض کشیدن دندان کودکان قبل از سن ۵ سالگی است.
سوالات متداول
نوزاد در چه سنی دندان درمیاورد؟
در اغلب نوزادان علائم رویش دندان از سن ۴ تا ۷ ماهگی شروع شده و اولین دندان در ۶ تا ۱۰ ماهگی در دهان نمایان میشود. روند درآمدن دندانها تا ۵/۲ یا ۳ سالگی ادامه یافته و در این سن کودک ۲۰ دندان دائمی دارد.
تا چه زمانی اگر نوزاد دندون درنیاورد باید نگران شویم؟
اگر نوزاد شما تا سن ۱۳ تا ۱۸ ماهگی هیچ دندانی درنیاورده و این اتفاق در خانواده شما سابقه ندارد باید به فکر یافتن علت و درمان مشکل احتمالی باشید.
اگر نوزاد دندون درنیاورد باید چه اقدامی کرد؟
بهترین اقدام در مورد نوزادی که تا سن ۱۸ ماهگی هیچ دندانی ندارد، مراجعه به پزشک متخصص اطفال برای تشخیص علت تاخیر در رویش دندانهای نوزاد است.
علائم دندون درآوردن کودک چیه؟
احساس درد، تورم و قرمزی لثه، زیاد شدن بزاق، میل به گاز گرفتن و جویدن، بی قراری و بد اخللاقی، کم خوابی، گریه زیاد و تحریک پذیری از جمله علائم دندون درآوردن کودک هستند.
علت زود دندان درآوردن نوزاد چیست؟
دندان درآوردن نوزاد در ۴ ماهگی و قبل از آن بیش از هرچیز به عوامل ژنتیکی بستگی دارد. علاوه بر این عوامل محیطی مانند تغذیه مقوی مادر نیز در رود در آمدن دندان کودک تاثیر میگذارد.
سن و ترتیب درآمدن و رویش دندان نوزادان مختلف با هم متفاوت است و بیش از هر چیز به ژنتیک و سابقه خانوادگی بستگی دارد. با این حال دندانهای اغلب نوزادان در محدوده سنی خاصی رشد می کند که در این مقاله به طور مفصل در مورد آن صحبت شد. اگر کودک شما سن ۱۸ ماهگی را گذرانده اما هنوز دندانی ندارد بهتر است با متخصص اطفال مشورت کنید.
امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله توانسته باشد به شما کمک کند که علائم و عوارض دندان درآوردن نوزاد، علل دیر یا زود در آمدن دندانها و نحوه آرام کردن و کاهش درد نوزاد هنگام در آمدن دندانها را بشناسید و این مرحله حساس و مهم را با چالش کمتری پشت سر بگذارید.
سلام
ایا خمیر دندان خاصی برای کودک ۲ ساله پیشنهاد میکنید؟
سلام وقت بخیر. پسر من الان ۹ ماهه هست دوهفته پیش دندون یک بالا درآورد امروز دندون ۲ پایین آیا اشکالی داره؟ دوتا دندون یک پایین در نیومدن و حتی دندون یک بالا هم فقط یکیش دراومده. جای نگرانی هست؟
سلام پسر من ۴ ماهگی دوتا دندون پایین دراورد الان توی ۶ ماه دندونای نیش رو داره در میاره و دندونای جلوی بالا رو هنوز درنیاورده اشکالی نداره ؟
سلام پسر ما یک سالشه، دوتا دندون پایینش تازه در اومده، اما متوجه شدیم دندون های نیش بالاش هم جوونه زده، چه کنیم؟
سلام. پسرم ۱۴ ماهشه تا حالا ۴ دندان بالا داشت و ۲ دندان پایین. حالا به جای اینکه دو دندان کناری دندانهای جلو پایین دربیاد داره آسیاب های پایین درمیاد. مشکلی وجود داره؟ باید ببرمش دکتر؟
فکر کنم هنگام شیر خوردن سینه دندان می گیرند