کشیدن دندان دائمی کودکان همواره یکی از اقدامات ترسناک و دلهره‌آور برای آنها و والدینشان در زمینه دندان‌پزشکی محسوب می‌شود. در این فرایند کودک نمی‌داند که باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و چه میزان دردی به او وارد می‌شود.
در برخی از مواقع ممکن است علی‌رغم میل دندان‌پزشک و والدین کودک، مجبور شویم که دندان شیری یا دائمی را از دندان خارج شویم. در این حالت دندان‌پزشک کودک باید تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا بتواند کشیدن دندان دائمی کودکان و دندانهای شیری را با کمترین میزان درد و عوارض انجام دهد. در ادامه این محتوا با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتر و کامل‌تری را درباره عوارض کشیدن دندان دائمی کودکان و مراحل آن در اختیار شما قرار دهیم.
علت کشیدن دندان در کودکان
همان طور که می‌دانیم، کشیدن دندان شیری کودکان و یا دندانهای دائمی آنها، در برخی از مواقع به عنوان تنها و بهترین راهکار درمانی شناخته شده و باید انجام شود. در این مواقع هیچ روش درمانی دیگری نمی‌تواند مؤثر باشد و نتیجه مطلوبی را به دنبال داشته باشد. در این بخش قصد داریم تا با چند نمونه علت کشیدن دندان دائمی کودکان و همچنین دندانهای شیری، بیشتر آشنا شویم.
شکستگی و یا ترک خوردن دندان
دندانهای کودک در شرایط مختلفی مانند وارد شدن ضربه، تصادف و … ممکن است آسیب دیده و نیاز به درمان پیدا کنند. در این حالت ممکن است شکستگی و یا ترک خوردگی، حادتر از وضعیت معمول بوده و از طریق ترمیم و درمان ریشه، قابل درمان نباشند. در چنینی حالتی تنها از طریق کشیدن دندان کودک می‌توان دندان را از دهان خارج کرده و سپس برای اقدامات بعدی آماده شد. در صورتی که دندان کشیده شده از نوع دائمی باشد، باید از طریق ایمپلنت دائمی برای درمان و جایگزین کردن آن اقدام کرد.
دندان عقل نهفته
یکی دیگر از دلایلی که مجبور به کشیدن دندان در کودکان می‌شویم، رویش دندان عقل نهفته است. زود کشیدن دندان عقل نهفته در این حالت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و می‌تواند از بروز آسیب به سایر دندانهای مجاور و بافت لثه جلوگیری کند. کشیدن دندان در این حالت نیاز به تسلط و سطح بالای مهارت دارد؛ از این رو برای جلوگیری از بروز عوارض کشیدن دندان دائمی کودکان، توصیه می‌کنیم این کار را به یک دندان پزشک مجرب و ماهر بسپارید.
پوسیدگی دندان
از دیگر آسیب‌هایی که حتما نیاز به کشیدن دندان داشته و روش دیگری برای درمان آن مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، پوسیدگی دندان است. پوسیدگی به دلایل مختلفی مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، خوردن مواد غذایی ناسالم و … اتفاق می‌افتد. در این حالت دندان خراب کودک باید سریعا کشیده شود تا باکتری‌ها و آلودگی‌های موجود در آن به سایر دندانهای مجاور و بافت لثه، نفوذ نکنند. کشیدن دندان خراب کودکان می‌تواند وضعیت بهداشت دهان و دندان را به حالت بهتر و مطلوب‌تری تغییر دهد.
بیماری‌های شدید لثه
در برخی مواقع ممکن است وجود التهاب و یا عفونت در لثه هم به عنوان یکی دیگر از دلایل کشیدن دندانهای دائمی کودکان شناخته شوند. در چنین حالتی لازم است حتما قبل از اینکه عفونت موجود به سایر دندان‌ها سرایت کرده و آسیب‌های بیشتری را به وجود آورد، دندان آسیب‌دیده کشیده شود.
کشیدن دندان برای ارتودنسی
یکی دیگر از موقعیت‌هایی برای کشیدن دندان دائمی کودکان اقدام می‌شود، درمان ارتودنسی است. می‌دانیم که در روند ارتودنسی تلاش می‌شود تا تمام دندان‌ها به صورت یکدست و منظم در جای خود قرار بگیرند. از این رو از طریق کشیدن دندان در ارتودنسی می‌توان دندان‌هایی را که به صورت نامنظم رشد کرده و در موقعیت مناسبی قرار نگرفته‌اند، حذف کرده تا باقی دندان‌ها در مکان مناسبی در فک‌های بالا و پایین قرار بگیرند.
کشیدن دندانهای شیری
کشیدن دندان کودکان، فقط به دندانهای دائمی محدود نمی‌شود. در روند رشد دندانهای کودک، می‌دانیم که دندان شیری باید لق شده و بیفتد تا دندان دائمی بتواند جایگزین آن شود. در صورتی که به هر دلیلی دندان شیری در زمان مناسب و مقرر نیفتد، دندان دائمی نمی‌تواند به خوبی و به درستی جایگزین آن شود. از این رو حتما باید برای کشیدن آن اقدام کرد. کشیدن دندان شیری کودکان در مواقعی که دندان مورد نظر لق شده باشد، نیاز نخواهد بود.
کشیدن دندان دائمی کودکان بدون درد
همان‌طور که در بخش‌های قبلی هم به این موضوع اشاره کردیم، کشیدن دندان دائمی کودکان و همچنین دندانهای شیری، معمولا با دلهره و ترس زیادی برای آنها همراه است. از این رو لازم است تا دندان‌پزشک به نکات ویژه ای توجه داشته باشد تا بتواند این روند را با کمترین عوارض اجرا کند.
از این رو اولین اقدامی که برای کشیدن دندان بدن درد باید انجام شود، تزریق بی‌حسی است. در صورتی که کودک از سرنگ بی‌حسی بترسد، می‌توان از ژل بی‌حس کننده و یا بیهوشی عمومی برای جلوگیری از درد استفاده کرد.
مراحل کشیدن دندانهای دائمی کودکان
مراحل کشیدن دندانهای دائمی کودکان و دندانهای شیری، به یک صورت اجرا شده و تفاوتی در میان آنها وجود ندارد. تنها در مورد دندانهای دائمی ممکن است نیاز به استفاده از روش‌هایی برای پر کردن جای دندان خالی داشته باشیم. مراحل کشیدن دندانهای دائمی کودکان عبارتند از:
- اولین مرحله در روند کشیدن دندان مربوط به تزریق بی‌حسی با استفاده از روش‌های مختلف است.
- سپس با استفاده از ابزارهای مختلف، اقدام به شل یا لق کردن دندان می‌کنند.
- در نهایت دندان از حفره خود، خارج می‌شود. در صورتی که بی‌حسی به درستی تزریق شده باشد، کودک هیچ دردی را احساس نکرده و به سادگی این مراحل پشت سر گذاشته خواهد شد.
- اگر حفره به وجود آمده نیاز داشته باشد، می‌توان آن را بخیه زد تا خونریزی به حداقل میزان خود برسد و روند بهبودی آن بهتر طی می‌شود.
مراقبت‌های مورد نیاز بعد از کشیدن دندان در کودکان
کشیدن دندان کودکان در اغلب مواقع با خونریزی همراه بوده و با برطرف شدن اثر بی‌حسی، ممکن است کودک احساس درد داشته باشد. از این رو یک سری مراقبت‌ها برای کاهش شدت این درد یا خونریزی احتمالی لازم است که عبارتند از:
- لازم است بلافاصله بعد از کشیدن دندان، کودک گاز پانسمان را محکم فشار دهد تا خونریزی متوقف شود.
- توصیه می‌کنیم هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یک بار، گاز پانسمان عوض شده تا خون لخته شود.
- بعد از کشیدن دندان معمولا دندان پزشک داروی مسکن تجویز می‌کند تا از بروز درد جلوگیری شود. داروهای ضدالتهابی در این حالت بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شوند که از میان آنها می‌توانیم به ایبوپروفن اشاره کنیم.
- در صورت بروز تورم، می‌توان از کمپرس یخ استفاده کرد تا ورم به وجود آمده، کاهش پیدا کند.
- تا ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان، فقط از غذاهای نرم که نیاز به جویدن زیادی ندارند باید استفاده شود.
- مصرف غذاهای داغ در این برهه زمانی توصیه نمی‌شود.
- بعد از هر وعده غذایی باید دهان را با آب و نمک شستشو داده و وضعیت بهداشت دهان و دندان را در شرایط مناسبی قرار داد.
- به هیچ عنوان لخته خون به وجود آمده بر روی حفره دندان نباید دست کاری شود؛ چراکه باعث عارضه‌ای به عنوان حفره خشک خواهد شد.
- توصیه می‌کنیم از تف کردن و یا نوشیدن با نی خودداری شود.
- در صورت بروز درد شدید، تب و لرز و همچنین تورم بیش از حد، توصیه می‌کنیم به دندان‌پزشک معالج مراجعه کنید.
- نواحی اطراف دندان کشیده شده را با خمیر دندان و مسواک مناسب تمیز کنید و مطمئن شوید که هیچ ماده غذایی در آن باقی نمانده باشد.
عوارض کشیدن دندان دائمی کودکان
در صورتی که برای این کار به یک متخصص مراجعه کنید، عوارض کشیدن دندان دائمی کودکان مدت زیادی دوام نخواهند داشت و خیلی زود برطرف می‌شوند. مهمترین عوارض ناشی از کشیدن دندان دائمی در کودکان عبارتند از:
- ورم
- خونریزی
- درد پس از برطرف شدن اثر بی حسی
- التهاب و قرمز شدن ناحیه
- تب کردن پس از کشیدن دندان
- بی‌حس شدن دیگر قسمت‌های دهان
- خشکی حفره در صورت کنده شدن لخته‌ها
- عفونت در صورت عدم مراقبت صحیح
در هریک از این موارد، عوارض کشیدن دندان دائمی در کودکان نهایتا ۲۴ ساعت بعد پایدار خواهند بود؛ بنابراین اگر میزان ورم یا درد شدن پیدا کرد یا حس کردید که ناحیه دندان کشیده شده در حال تغییر رنگ است، حتما به مطب مراجعه کنید.
اگر دندان دائمی کودک را بکشیم درمیاد؟
برای برخی از والدین این سؤال به وجود می‌آید که اگر دندان دائمی کودک را بکشیم در میاد؟ دندان‌ها دائمی در واقع جایگزین دندانهای شیری هستند که بعد از افتادن آنها در دهان رشد می‌کنند. این دندان‌ها همان طور که از عنوانشان مشخص بوده، دائمی هستند و طول عمر نسبتا بالاتری نسبت به دندانهای شیری دارند. در صورتی که دندان دائمی خراب شده و یا به هر دلیلی کشیده شود، هیچ‌گونه رویش مجددی در دهان نخواهد داشت. از این رو در پاسخ به سؤال آیا دندان دائمی دوباره در می آید، باید بگوییم خیر، هر دندان دائمی تنها یک بار در دهان رشد می‌کند.
در چه مواردی نباید دندان کودک را کشید؟
معمولا کشیدن دندان دائمی کودکان به عنوان آخرین راه حل برای دندانپزشکان است؛ به همین دلیل در بسیاری از موارد تلاش می‌شود این دندان‌ها حفظ شوند. شرایطی باید وجود داشته باشند که نیازی به کشیدن دندان نباشد؛ این شرایط عبارتند از:
- آسیب ایجادشده قابل ترمیم باشد.
- آسیب ایجادشده برای کودک درد زیادی ایجاد نکند.
- عفونتی در ناحیه آسیب دیده وجود نداشته باشد.
- شدت آسیب بیش از حد زیاد نباشد.
- نگه داشتن دندان، باعث آسیب رسیدن به لثه یا بافت دهان نشود.
- آسیب ایجادشده، رشد سایر دندان‌ها را با اختلال مواجه نکند.
در این مقاله به طور کامل به بررسی مراحل کشیدن دندانهای دائمی کودکان و عوارض آن پرداختیم. همچنین مراقبت‌های لازم پس از این کار را توضیح داده و گفتیم که آیا دندان دندان دائمی دوباره در می آید یا خیر؟ در صورتی که به یک متخصص مراجعه کنید، عوارض ناشی از این کار بروز پیدا نمی‌کنند و سایر دندان‌ها می‌توانند روند طبیعی رشد خود را طی کنند.
