اکلوژن به عنوان ارتباط تماسی دندانها و فک بالا و پایین در هنگام بسته بودن دهان تعریف می شود؛ اهمیت اکلوژن در این است که بر نیمرخ صورت فرد و سلامت دهان تاثیر بسزایی دارد.
اکلوژن نامتناسب را ممکن است بتوان با درمانهای دندانپزشکی مانند درمان ارتودنسی اصلاح کرد. در اینجا به بررسی برخی از مفاهیم اساسی میپردازیم که متخصص ارتودنسی دندان هنگام طبقه بندی اکلوژن بررسی میکنند.
چفت نشدن دندانها روی هم از علائم بارز مال اکلوژن است. اگر به عارضه مال اکلوژن به موقع رسیدگی نشود، در تمیز کردن صحیح دندانها اختلال به وجود آورده و باعث بروز مشکلاتی در لثه و پوسیدگی در دندان میشود
عارضه مال اکلوژن چیست؟
مال اکلوژن عارضهای است که به مرور شکل صحیح قرار گرفتن دندانها روی هم را برهم میزند. حالت غیر طبیعی فکها در اثر قرار نگرفتن مناسب زاوایه دندانها نسبت به فک بالا و پایین اختلال مال اکلوژن نامیده میشود. این اختلال در اثر وراثت و یا عادات بد رفتاری در کودکی و همین طور مشکلات ژنتیکی مثل ایجاد انحراف در حالت لب و فک بروز میدهد.
عدم رسیدگی به موقع و با مشاهده علائم مال اکلوژن منجر به اختلالات در مفصل گیجگاهی فکی و مشکلاتی در یادگیری تکلم میشود.
طبقه بندی اکلوژن دندان
تقریباً در اوایل ۱۹۰۰ میلادی، ادوارد انگل با استفاده از ارتباط بین دندانهای آسیاب بزرگ اول دو قوس دندانی اقدام به دسته بندی اکلوژن کرد. بر این اساس، اکلوژن به سه دسته کلی تقسیم میشود:
اکلوژن نرمال – کاسپ (برجستگی های سطح جونده دندانهای آسیاب) مزیوباکال دندان آسیاب بزرگ اول بالایی بر شیار گونه ای دندان آسیاب بزرگ اول پایینی قرار میگیرد.
مال اکلوژن کلاس ۱- همانند اکلوژن نرمال است اما دندانها دچار کمبود فضا و بهم فشردگی، چرخش و نامنظمیهای دیگر در آرایش هستند.
مال اکلوژن کلاس ۲- کاسپ مزیوباکال دندان آسیاب بزرگ اول بالایی بر جلوی شیار گونه ای دندان آسیاب بزرگ اول پایینی منطبق است. مال اکلوژن کلاس ۲ خود به دو دسته تقسیم میشود:
دسته اول کلاس ۲- دندانهای جلویی بالایی به سمت جلو کج شده اند و جلوزدگی قابل توجهی دارند
دسته دوم کلاس ۲- دندانهای جلویی بالایی به سمت داخل شیب دارند
مال اکلوژن کلاس ۳ – کاسپ مزیوباکال دندان آسیاب بزرگ اول بالایی بر عقب شیار گونه ای دندان آسیاب بزرگ اول پایینی منطبق است.
تصاویر جورچین زیر نشان میدهند ارتباط بین دندانهای آسیاب بزرگ اول چگونه است.
تصور کنید بخش بیرون زده قطعه پازل بالایی، نشان دهنده کاسپ مزیوباکال دندان آسیاب بزرگ اول بالایی است و در فرورفتگی قطعه پایینی قرار میگیرد. این حالت اکلوژن نرمال است. اکنون قطعه بالایی را کمی جلوتر ببرید تا مال اکلوژن کلاس دو بازسازی شود. و اگر آن را به سمت عقبتر جابهجا کنید مال اکلوژن کلاس سه بازسازی میشود.
اورجت
در اورجت، همپوشانی افقی بین دندانهای جلویی مرکزی بالایی بر دندانهای جلویی مرکزی پایینی وجود دارد. به عبارت ساده تر اورجت به این معنی است که دندانهای جلویی بالایی تان چقدر جلوتر از دندانهای جلویی پایینی قرار گرفته اند. مقدار اورجت با استفاده از پروب افقی اندازه گیری میشود. اورجت در حالت نرمال ۲ تا ۳ میلی متر است.
اوربایت
در اصطلاح دندانپزشکی همپوشانی عمودی دندانهای جلویی وسطی فک بالا و دندانهای جلویی وسطی فک پایین، اوربایت نام دارد. به غبارت ساده تر اوربایت به این معنی است که دندانهای جلویی بالایی تان تا چه حد سطح جلویی دندانهای جلویی پایینی را میپوشانند و مانع دیدن آنها میشوند. این همپوشانی در بعد عمودی باید اندازه گیری شود و با پروب عمودی مشخص میشود. در حالت نرمال ۲ تا ۳ میلی متر همپوشانی عمودی باید بین دندانهای بالا و پایین وجود داشته باشد که تقریبا ۲۰ تا ۳۰% از ارتفاع دندان پایینی را شامل میشود.
دندانهای بالایی گاهی اوقات هیچ همپوشانی با دندانهای جلویی پایینی در بعد افقی و یا عمودی ندارند و کاملاً لب به لب قرار گرفته اند. ارتباط لب به لب دندانهای جلویی بالایی و پایینی بدون وجود هیچ گونه اورجت و اوربایت، به معنی مشکل اوپن بایت است. اغلب عدم وجود اوربایت نرمال، همراه با عادت فشار زبان میباشد. فشار زبان به عادت فشار دادن زمان به دندانهای جلویی هنگام صحبت کردن یا بلعیدن گفته میشود.
علائم بروز مال اکلوژن
مشخصترین علائمی که بروز عارضه فک و دندان مال اکلوژن را نشان میدهند، بصورت ذیل بیان شده است.
- غیر طبیعی بودن قرارگیری دندانها بر روی هم
- مشکلاتی که در هنگام غذا خوردن، جویدن مواد غذایی و گاز زدن انواع میوهجات رخ میدهد.
- مشکلات آشکاری که در ادای کلمات و حرف زدن بوجود میآید.
- تفس از راه دهان صورت گیرد.
- نامتوازن و نازیبا بودن قرارگیری فک بالا و پایین بر روی هم
هر کدام از این عوارض با توجه به ویژگیهای بیان شده در قسمت انواع مال اکلوژن در صورت عدم رسیدگی به موقع ممکن است، برای افراد مشکلات زیادی را به دنبال داشته باشد. قدرت تکلم ناواضح، نامتناسب بودن حالت فک و دندانها و… ممکن است با مرور زمان برای افراد به یک هنجار تبدیل شود. با مراجعه به یک متخصص فک و صورت و دندانپزشک برای رفع عارضه مال اکلوژن اقدام کنید.
انواع راههای درمان مال اکلوژن
برای از بین بردن مال اکلوژن دو راه و روش درمان وجود دارد. مدت زمان درمان مال اکلوژن وابسته به وضعیت فک و دندانهایتان و قرارگیری در انواع کلاس مال اکلوژن میتواند متغیر باشد. هر فردی میتواند با در نظر گرفتن وضعیت مال اکلوژن فک و دندانهای خود نسبت به درمان آن اقدام نماید. در این قسمت با دو روش رایج درمان این عارضه فک و دندان آَشنا میشویم.
ارتودنسی ثابت و درمان مال اکلوژن
در این روش درمانی ابزارات مخصوص به ارتودنسی به کار برده میشود. براکتها بطور مستقیم به دندان نصب شده و امکان حرکت دادن آنها ممکن نیست. براکتهای سرامیکی یا فلزی روی دندانها چسبیده و با رشته سیمهایی به هم متصل هستند. در این روش درمان مال اکلوژن به مرور زمان ارتودنسی ثابت با ایجا نیرو به دندانها فشار آورده و آنها را به تدریج حرکت داده و در محل متناسب قرار میدهد.
در واقع این فرآیند به آرامی و به مروز زمان به اصلاح موقعیت دندان و فک میپردازد. در این شرایط به دلیل ثابت بودن ارتودنسی رسیدگی به بهداشت دهان و دندان باعث نیجه بخش بودن درمان مال اکلوژن میشود.
درمان مال اکلوژن با ارتودنسی نامرئی
از این نوع ارتودنسی بیشتر برای فک بالا و دندانهای بالا که وضعیت نسبتا بهتری دارند کاربرد دارد. در این نوع ارتودنسی علاوه بر درمان مال اکلوژن رسیدگی به بهداشت دهان و دندان بهتر صورت میگیرد. با استفاده از نخ دندان و مسواک به راحتی میتوانید دندانهایتان را تمیز کنید. توجه به توصیههای پزشک در این روش درمان مال اکلوژن منجر به سلامت دندانها و جلوگیری از پوسیدگی آنها میشود.
جمع بندی
رسیدگی و درمان مال اکلوژن به موقع بهترین راه در هنگام ابتلا به این عارضه دندانی است. اگر علائم این ناهنجاری فک و دندان را در فرزندانتان مشاهده میکنید هر چه سریعتر نسبت به درمان آن قدام کنید. مشکلات ناشی از مال اکلوژن مثل نامتناسب شدن حالت چهره و همین طور عدم تسلط و تکلم مناسب منجر به پایین آمدن اعتماد به نفس افراد و اجتماع گریزی آنها میشود. بنابراین با مراجعه به یک متخصص درصدد رفع مال اکلوژن دندان و فک باشید.
تداوی اکلوژن چیست؟؟؟؟
عالی بود