ورم لثه از مشکلات ناگواری است که به دلایل مختلفی افراد آن را تجربه می‌کنند. شاید در ابتدا تورم لثه چیز عجیبی به نظر نرسد اما در صورتی که برطرف نشود می‌تواند به دندان‌ها و فک آسیب برساند.
بنابراین لازم است تا ابتدا با علت ورم کردن لثه و سپس با روش‌های درمان خانگی و پزشکی ورم لثه آشنا شویم. در این صورت با مشاهده اولین نشانه‌ها، به دنبال درمان و رفه مشکل خواهیم بود.
ورم لثه چیست؟
ورم لثه (Gingivitis)، از التهاب‌های اولیه لثه شروع شده و سپس به تورم لثه منتهی می‌شود. این بیماری به دلیل تجمع سلول‌های خونی باعث قرمز شدن نواحی مختلف لثه شده و ممکن است به خون‌ریزی نیز منجر شود.
در صورت وجود شرایط محیطی مناسب برای باکتری‌ها، پلاک‌هایی روی سطح دندان تشکیل شده و با سفت‌تر شدن و ماندگاری بیشتر، به تارتار تبدیل می‌شود. این لایه بی‌رنگ بوده و تشخیص آن بسیار دشوار است و حالتی چسبنده به دندان‌ها می‌بخشد.
با وجود این پلاک‌ها و عدم رسیدگی کافی، لثه‌ها تحریک شده و متورم شدن لثه پیش می‌آید. قسمت‌های نزدیک دندان‌ها اذیت شده و پس از یک دوره مشخص، منجر به باد کردن لثه خواهد شد. این بیماری لثه اگر کنترل نشود، عواقب بسیار بدی برای بیمار خواهد داشت.
انواع ورم لثه
می‌توان انواع ورم لثه را به دو دسته‌بندی مختلف تقسیم کرد. با توجه به علت و شدت ورم لثه، هر بیمار در یکی از این دو دسته جای می‌گیرد.
- ژنژیویت یا Gingivitis: زمانی که بیمار به تازگی دچار تورم لثه شده است. شدت آسیب در حدی نبوده که به استخوان‌ها یا دندان‌ها آسیبی برسد. می‌توان با درمانی صحیح این وضع را بهبود داد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. هنگام مسواک‌زدن ممکن است با خون‌ریزی خفیفی روبه‌رو شده و بوی بد دهان را تجربه کنید. با برطرف کردن شرایط رشد باکتری‌ها، می‌توان این سطح از بیماری را درمان کرد.
- پریودنتیت یا Periodontitis: در این شرایط متورم شدن لثه به قسمت‌های عمیق‌تری رسیده و منجر به تخریب دندان‌ها یا استخوان‌های دهان شده است. لثه‌ها تحلیل رفته و شاهد لق شدن دندان بیمار خواهیم بود. حجم پلاک‌های بین دندان‌ها بسیار بیشتر شده و نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها خواهد بود.
علائم تورم و التهاب لثه
- حساسیت لثه‌ها – یکی از علائم ورم لثه حساس شدن نواحی نزدیک به دندان‌ها به فشار یا لمس توسط انگشتان است.
- تغییر رنگ لثه – رنگ لثه‌ها پس از تورم به شدت قرمز شده و پر از خود می‌شود.
- بوی دهان – حتی خودتان نیز متوجه بوی بد دهان شده و تغییر مزه‌ها را حس می‌کنید.
- خون‌ریزی – شروع خون‌ریزی پس از استفاده از نخ دندان یا مسواک از علائم ورم لثه است.
- تحلیل لثه – لثه‌ها از دندان‌ها فاصله گرفته و لق شدن آن‌ها را مشاهده می‌کنیم.
- نرمی لثه – می‌توان با لمس کردن لثه‌ها دید که نسبت به قبل چقدر نرم‌تر شده‌اند.
- تشدید پلاک‌ها – روی و بین دندان‌ها پلاک‌هایی تشکیل می‌شود که دیگر به راحتی از بین نخواهد رفت.
- شل شدن دندان‌ها – لثه دیگر نمی‌تواند همانند قبل دندان‌ها را محکم در جای خود نگه دارد.
- تحلیل استخوان‌ها – ناحیه فک با مشکل روبه‌رو شده و دندان‌ها نیز رو به خرابی هستند.
علت ورم لثه چیست؟
تنها یک پارامتر علت باد کردن لثه نیست و ممکن است که چندین اتفاق به همراه یکدیگر باعث شوند تا دچار ورم لثه شوید. با این حال می‌توان جلوی بسیاری از این عوامل را قبل از وقوع گرفت و مانع از تورم لثه شد. در ادامه چند مورد از این موارد را بررسی کرده‌ایم.
- عدم رعایت بهداشت فردی: با توجه نکردن به بهداشت دهان، مانند عدم استفاده از نخ دندان و مسواک، احتمال ابتلا ورم لثه بسیار بالا می‌رود.
- تجمع پلاک‌ها: وجود باکتری‌های فراوان و ایجاد لایه‌های پلاک روی دندان‌ها علت تورم لثه بوده و به التهاب شدید لثه منجر می‌شود.
- تغییرات هورمونی: شاید نگران شوید که ورم لثه نشانه چیست؟ و چرا برای شما ایجاد شده است. باید گفت در برخی موارد مانند بارداری یا قاعدگی، شاهد حساسیت و ورم لثه هستیم.
- کمبود مواد مغذی: در صورت نداشتن برنامه غذایی کامل و کمبود ویتامین C، می‌توان دید که علائم ورم لثه نمایان می‌شود.
- بیماری‌های سیستمیک: علت ورم لثه می‌تواند بیماری‌های خود ایمنی مانند دیابت یا ایدز بوده که یکی از نشانه‌های این نوع بیماری، متورم شدن لثه‌ها است.
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی می‌تواند یکی از عمده‌ترین دلایل ورم لثه کودکان باشد.
- مصرف دارو: با کمی فکر کردن می‌توان به نتیجه رسید که علت تورم لثه چیست. انواع داروهای فشار خون یا ضد صرع می‌توانند میزان تورم لثه‌ها را تا حد بسیار زیادی افزایش دهند.
- وضعیت دندان‌ها: علت ورم لثه پشت دندان شما می‌تواند به خاطر به هم ریختگی دندان‌ها باشد. عدم رسیدگی و ترمیم آن‌ها موضوع می‌تواند شرایط رشد پلاک‌ها را افزایش دهد.
- سیگار: مصرف دخانیات و سیگار به دلیل مواد شیمیایی و دمای بالایی که دارند، به بافت لثه آسیب برسانند.
درمان خانگی ورم لثه
در صورتی که به تازگی متوجه مشکلاتی در ناحیه لثه و دهان خود شده‌اید، می‌توانید درمان خانگی ورم لثه را شروع کرده تا جلوی پیشرفت آن را بگیرید. در صورتی که پس از دو هفته همچنان علائم این بیماری وجود دارد، باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد.
درمان باد کردن لثه در خانه می‌تواند تا میزان مناسبی عوارض این بیماری را کاهش دهد. اما نمی‌توان از این روش‌ها به عنوان راهکار اصلی استفاده کرد. اگر احساس درد یا ناراحتی زیادی در دهان خود دارید، مراجعه به دندان‌پزشک و مصرف دارو بهترین گزینه پیش روی شما است.
- استفاده از مسواک و نخ دندان: با تکرار چندین باره مسواک و نخ دندان در طول روز می‌توانید محیط دهان را تمیز نگه‌دارید. به این شکل از جمع شدن باکتری‌های جدید جلوگیری کرده و شرایط لثه‌ها بهتر می‌شود.
- شستشوی دهان: مصرف دهان‌شویه یا آب نمک می‌تواند درمان ورم لثه باشد. مواد بهداشتی ضدباکتری می‌تواند التهاب را کاهش داده و درد شما را تا مدتی برطرف کند. می‌توانید در طول شبانه‌روز چندین بار از این محلول‌ها استفاده کنید.
- مصرف مواد غذایی مفید: استفاده از سبزیجات یا مواد دارای کلسیم قطعا درمان فوری ورم لثه نیست اما در طولانی مدت نتایج بسیار شگفت‌انگیزی خواهد داشت. مصرف مرکبات که حاوی ویتامین C بوده و یا لبنیات که منبع کلسیم هستند، به بهبودی شما کمک خواهند کرد.
- مکمل‌های دارویی: برخی مکمل‌ها، مخصوصا ویتامین D می‌تواند سیستم دفاعی بدن را تقویت کرده و شرایط لثه‌ها را بهبود بخشد.
- چای سبز: این ماده طبیعی خاصیت ضدباکتری داشته و مصرف آن در طول دوره درمان می‌تواند پروسه بهبود را بسیار سرعت بخشد.
- روغن‌های طبیعی: با چرخاندن روغن‌های نارگیل یا کنجد داخل دهان و سپس خارج کردن آن‌ها، می‌توانید شدت ورم لثه را کم کرده و باکتری‌های موجود در دهان خود را نابود کنید.
- ژل آلوئه‌ورا: با استفاده مستقیم از این ژل روی لثه‌ها می‌توانید درد آن را کاهش داده و تورم موضعی دهان را کاهش دهید.
- کمپرس سرد: کمی یخ را داخل پارچه پیچیده و روی ناحیه ورم کرده قرار دهید. پس از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه می‌توانید نتیجه کاهش ورم را مشاهده کنید.
درمان ورم لثه؛ گزینه‌‌های پزشکی
یکی از مهم‌ترین اقدامات پزشکی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها است. می‌توانید از این دارو به صورت موضعی یا به شکل خوراکی استفاده کنید. معمولا عمده ورم‌های لثه به این طریق بهبود می‌یابند و نیازی به درمان ادامه‌دار نیست.
پس از بهبود وضعیت لثه‌ها پیشنهاد می‌شود از جرم‌گیری استفاده کرده تا پلاک‌های روی دندان پاک شوند و احتمال برگشت ورم لثه نیز کاهش پیدا کند. درمان ورم لثه در شرایط بحرانی‌تر، عمل جراحی است. این عمل‌ها یا به صورت پاک‌سازی لثه و یا به صورت پیوند لثه انجام می‌گیرد.
در صورت وخامت اوضاع ممکن است عمل استخوان نیز پیشنهاد شده تا قسمت‌های خراب ترمیم شوند. در کنار تمامی روش‌های پزشکی گفته شده، مصرف دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین نیز پیشنهاد می‌شود تا دهان شما را از هرگونه باکتری پاک کند.
چه زمان برای درمان لثه به دندان پزشک مراجعه کنیم؟
معمولا بیماری ورم لثه سریعا به شکل حاد خود در نمی‌آید و پروسه شدت یافتن این مریضی به شما فرصت اقدام می‌دهد. در صورت عدم توجه به نشانه‌های اولیه، ممکن است بیماری شما وارد مرحله پریودنتیت شده و در این شرایط نیاز به رسیدگی قوی‌تری داشته باشد.
اگر احساس می‌کنید که لثه‌های شما بزرگ‌تر و قرمز هستند، احتمال بروز هرگونه بیماری دهانی افزایش پیدا می‌کند. در کنار این موضوع اگر نرم شدن لثه‌ها یا خون‌ریزی هنگام مسواک زدن را مشاهده کردید، بهتر است به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.
می‌توانید قبل از اقدامات پزشکی، درمان خانگی ورم لثه را امتحان کنید. با این وجود بوی بد دهان یا احساس درد در لثه‌ها به شما خواهند گفت که به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارید. بهتر است در این شرایط مشاوره‌های یک دندان‌پزشک را حتما گوش دهید.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. ورم لثه یکی از این مشکلات بوده که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما مهم‌ترین آن، نزدن مسواک و تشکیل پلاک‌های دندانی است.
با تشکیل پلاک، لثه‌ها حساس شده و در صورتی که به آن رسیدگی نکنید، ورم می‌کند. در نتیجه باید با استفاده از درمان‌های خانگی ورم لثه و پزشکی، قبل از اینکه به دندان آسیبی برسد آن را درمان کنید.
سلام من بعد عصب کشی دندونم لثه ام به شدت ورم کرد ولی اصلا درد ندارم قرص های ضد عفونت هم خوردم تاثیری نداشت
دلیلش چیه و چیکار باید کنم ؟
به دندان پزشک فعلا دسترسی ندارم