نوار بافتی کوچکی به نام فرنوم، زبان را به کف دهان و لب‌ها را به لثه متصل می‌کند. حال اگر فرنوم بیش از حد کشیده، کوتاه یا ضخیم باشد، رشد و عملکرد طبیعی دهان مختل می‌شود. از این محدودیت‌ها با اصطلاح بند زبان یا بند لب یاد می‌شود. فرنکتومی یا جراحی فرنوم لب بالا عملی است که به منظور برداشتن این بافت اضافی و دستیابی به عملکرد کامل دهان انجام می‌شود.
[مطالب مرتبط: متخصص ارتودنسی ]
بند زبان چیست؟
بند (فرنوم) زبان به حالتی گفته می‌شود که زبان با نوار بافتی باریکی، موسوم به فرنوم، به کف دهان چسبیده باشد. این بافت در حالت عادی اتصالی آزاد دارد، اما در بعضی موارد سفت و کشیده و یا کوتاه است و اجازه حرکت آزادانه به زبان نمی‌دهد.
شکل ظاهری بند زبان متفاوت است؛ نوار بافتی گاهی به نوک زبان متصل می‌شود و حالتی قلبی شکل به زبان می‌دهد، حال آن که در بعضی موارد بند زبان دیده نمی‌شود و بدنه زبان آن را می‌پوشاند.
- بند جلوی زبان: نوار بافتی یا فرنوم که زبان را به کف دهان متصل می‌کند، در این حالت به راحتی دیده می‌شود.
- بند عقب زبان: در این حالت مشاهده بافت دشوارتر است، اما ملموس است و با لمس کردن حس می‌شود. اگر بند بافتی کوتاه یا کشیده باشد، حرکت زبان را محدود می‌کند و در نتیجه توانایی نوزاد برای شیر خوردن کاهش می‌یابد.
عوارض فرنوم زبانی در کودکان
مشکل بند زبانی زمانی پیش می‌آید که فرنوم لب تا نزدیک نوک زبان کشیده شده باشد و کودک نتواند زبان را تا سقف دهان بالا ببرد. کشیده شدن فرنوم اختلال‌های گفتاری را به دنبال دارد و چون دامنه حرکتی محدود زبان از نگه داشتن سینه یا شیشه هنگام مکیدن جلوگیری می‌کند، تغذیه کودک نیز مختل می‌شود. جراحی فرنکتومی زودهنگام از سن ۶ الی ۷ سالگی، انجام می‌شود تا از بروز اختلال گفتاری جلوگیری شود.
بند لب چیست؟
به اتصال لب فوقانی به لثه فک بالا فرنوم لب گفته می‌شود. بند لب بالا در اکثر موارد همزمان با بند زبان وجود دارد. بند لب اتصال سفت و غیرآزادی است که بین لب فوقانی و استخوان فک بالا وجود دارد و اجازه حرکت به لب نمی‌دهد. نوزاد برای این که بتواند سینه را به خوبی بگیرد و شیر را بمکد، باید بتواند لب بالا را جمع کند.
[مطالب مرتبط: ارتودنسی | هزینه ارتودنسی ]
عوارض بند لب در کودکان
کوتاهی بیش از حد فرنوم فاصله‌دار شدن دو دندان پیشین فک بالا و سخت بسته شدن دهان را به دنبال دارد که به تنفس از راه دهان و آهسته شدن رشد استنشاق از راه بینی می‌انجامد. کوتاه بودن فرنوم لب، تحلیل لثه را نیز در پی دارد. دندانپزشک یا متخصص لثه جراحی فرنکتومی را برای رفع این مشکل پیشنهاد می‌دهد. فرنوم در این عمل بریده می‌شود تا لب بالا آزادانه حرکت کند. چسبیدن زبان به کف دهان مشکلات متعددی را برای تغذیه نوزاد ایجاد می‌کند که از دشواری در گرفتن سینه تا چرخه‌های تغذیه‌ی مستمر را دربرمی‌گیرد.
فرنکتومی چیست؟
فرنکتومی عمل جراحی کوچکی است که فقط چند دقیقه تا نهایت یک ساعت طول می‌کشد و با هدف کوچک کردن فرنوم بزرگ یا کشیده شده انجام می‌شود. فرنوم بلند حرکت زبان و لب را محدود می‌کند و سلامت عمومی بیمار را به خطر می‌اندازد.
متخصصین دندانپزشکی فرنکتومی را بر روی فرنوم لب (نوار متصل کننده لب بالا و پایین به لثه) و فرنوم زبان (بند زیر زبان) انجام می‌دهند.
زمان ضرورت یافتن فرنکتومی
جراحی فرنکتومی در شرایط مختلفی ضرورت می‌یابد. در هرحال صرف مشاهده بلند بودن فرنوم دلیل موجهی برای انجام این عمل محسوب می‌شود. به همین دلیل جراحی فرنکتومی در سنین بسیار پایین بر روی نوزادان دچار مشکل بند زبان انجام می‌شود.
[مطالب مرتبط: ارتودنسی نامرئی ]
انواع فرنکتومی
فرنکتومی زبانی
متخصص فرنوم زیر زبان را در عمل فرنکتومی زبان کوچک می‌کند. این عمل عموماً در سنین پایین انجام می‌شود، چون اکثر والدین این مشکل را به سرعت و غالباً هنگام تولد تشخیص می‌دهند و از محدودیت حرکتی زبان ابراز نگرانی می‌کنند.
فرنکتومی لب
متخصص بخشی از فرنوم را در عمل فرنکتومی لب برمی‌دارد که لب و لثه را به هم متصل می‌کند. این عمل عموماً روی بیمارانی انجام می‌شود که در حال درمان ارتودنسی و استفاده از بریس هستند.
بریس فضای زیادی را در اطراف دندان اشغال می‌کند. اگر فرنوم لب بلند باشد، بریس به آن گیر می‌کند و باعث درد و ناراحتی بیمار می‌شود. قطعه‌های فلزی بریس نیز ناراحتی ایجاد می‌کند و فرنوم را زخم می‌کند.
فرنوم لب را می‌توان قبل از قرار دادن بریس در دهان یا هنگام تنظیم آن قطع کرد تا دندانپزشک بتواند بریس را به خوبی روی دندان‌ها و لثه‌ها قرار دهد. طبیعی است که ارتودنسی در این حالت موفقیت‌آمیزتر خواهد بود و بیمار متحمل درد و ناراحتی کمتری خواهد شد.
عمل فرنکتومی
ابتدا بی‌حسی موضعی بر روی لب یا زبان دارای فرنوم ناهنجار اعمال می‌شود. فرنکتومی به بی‌حسی قدی نیاز ندارد، چون کمتر از ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
دندانپزشک بافت اضافی فرنوم را با چاقوی جراحی یا لیزر از محل اتصال جدا می‌کند و پس از آن که آن را به حد کافی کوتاه کرد، کل ناحیه عمل را بخیه می‌زند و تمیز می‌کند.
فرنکتومی با لیزر
در عمل فرنکتومی با لیزر از دستگاه لیزر دستی مخصوص بافت نرم برای جدا کردن فرنوم (نوار بافتی اتصال دهنده) از لب بالا یا زبان استفاده می‌شود. متخصص دندانپزشکی این عمل را تحت بی‌حسی موضعی و ظرف یک تا دو دقیقه انجام می‌دهد.
دوران بهبود
از آنجایی که فرنکتومی عمل ساده‌ای است، ناراحتی جدی را به دنبال ندارد. فرنوم به سرعت و البته به شرط رعایت توصیه‌های پزشک در خصوص شیوه مراقبت بعد از عمل بهبود می‌یابد.
مطالب مرتبط
لبخند لثه ای چیست و چگونه درمان می شود؟
علت تورم و قرمزی لثه کودکان | روش‌های درمان تورم، عفونت کودکان
درمان ارتوگناتیک یا ارتودنسی جراحی
نگهدارنده و ریتینر (پلاک) بعد از ارتودنسی در کودکان: ثابت و متحرک
درمان و علت لکه‌های سیاه، سفید، قهوه‌ای و زرد روی دندان کودکان
علل و روش های اصلاح مکیدن زبان نوزاد
سلام واحترام
من الان سنم۲۴شد واز مادر زادگی کلنت زبان دارم که نمیتونم به خوبی صحبت کنم مشکله زبون کوتاه دارم وهم حرکت به بالا به پایین و چپ به راست نمیکنه خیلی دکترا رفتم متاستافه نتونستن مشکلتم تشخیص بدن لطفاـمیکنید به کمکتو احتیاج دارم چاره ش چیست ؟
برای بچها از چه سنی .فرنوم ترمیم میکنن.پسرم ۷سالشه افتاده و فرنوم لب بالاش پاره شده .چیکار باید کنم؟
باسلام پسر من ۵ سالشه و نوک زبانش به صورت گرد نیست بلکه به شکل هفت می باشد نمی دانم برای درمان به کجا مراجعه کنم پسرم کلمه ر را نمی تواند بیان کند و بجای آن ی می گوید. با تشکر
متخصص های گفتار درمان میتونند کمک و راهنمایی تون کنند بزرگوار
سلام من سی سالمه ولی زبونم حس میکنم کوتاهه به طوری که حتی بستنی میخورم زیر زبونم درد میگیره و حالا کارهای دیگه و مشکلات دیگه. قابل برطرف شدن هست یا نه؟
سلام من پشته لب خیلی کوتاهی دارم که وقتی میخندم لبم به بینیم می‌چسبه وکمی هم تیغه ی وسطه بینیم پایین آمده وشکله زشتی پیدا کرده میشه بخاطره همین فرنوم لب باشه؟لطفأ راهنمایی کنیدچیکاربایدبکنم ممنونم راستی الان۳۰ساله هستم
سلام ببخشید میخواستم ببینم برای انجام کامپوزیت لازمه فرنوم لب بالا رو جراحی کنم ؟