اگر لق شدن دندان شیری کودک ناراحتش می‌کند، به احتمال زیاد دودل هستید که آیا بهتر است دندان لق را بکشید یا این که صبر کنید تا خودش بیفتد. بیرون کشیدن دندان لق هر چند به نظر راحت‌تر می‌آید، اما همیشه بهترین کار نیست. در ادامه نکته‌هایی را شرح می‌دهیم که بهتر است قبل از کشیدن دندان از آنها آگاهی داشته باشید.
اگر به نظر نمی‌رسد که دندان لق هنوز به خودی خود خیال افتادن داشته باشد، به زور کشیدن آن ممکن است ریشه‌های حساس دندان را نیز به سمت بیرون بکشد و کودک متحمل دردی غیرضروری شود. در ادامه این مقاله به زمان و ترتییب افتادن دندان شیری می‌پردازیم.
لق شدن دندان شیری
دندان شیری زمانی لق می‌شود که دندان دائمی در فک بالا بیاید و در نهایت دندان شیری می‌افتد و دندان دائمی جایگزین آن می‌شود. ریشه دندان شیری کودکان حکم چراغ راهنما را در روند درآمدن دندان دائمی ایفا می‌کند. دندان دائمی ریشه دندان شیری را تحلیل می‌برد و جذب می‌کند.
البته لق شدن دندان شیری کودکان همواره به معنای درآمدن دندان دائمی نیست. دندان کودکان گاهی در اثر ضربه دیدن یا زمین خوردن هنگام بازی کردن لق می‌شود. اگر دندان شیری به دلیل ضربه دیدن لق شده باشد، باید به دندانپزشک کودک مراجعه کنید تا دندان را معاینه کند و از عفونت کردن یا آسیب دیدن دندان دائمی جلوگیری کند.
ترتیب افتادن دندان‌ها (افتادن به ترتیب درآمدن)
دندانهای شیری معمولاً به همان ترتیب درآمدن، می‌افتند. یعنی اول دندانهای جلویی حدود ۶ یا ۷ سالگی می‌افتد. ریشه‌های دندان شیری هنگام جوانه زدن دندانهای دائمی تحلیل می‌رود تا آن‌قدر لق شود که بدون درد و با حداقل خونریزی بیفتد.
جدول زمانی افتادن دندان شیری
| نوع دندان | فک پایین | فک بالا | دندان دائمی جایگزین | ||||||||||||||||||||||||
| ثنایای میانی | ۷ ـ ۶ سالگی | ۷ ـ ۶ سالگی | ثنایای میانی | ||||||||||||||||||||||||
| ثنایای کناری | ۸ ـ ۷ سالگی | ۸ ـ ۷ سالگی | ثنایای کناری | ||||||||||||||||||||||||
| نیش | ۱۲ ـ ۹ سالگی | ۱۲ ـ ۱۰ سالگی | نیش | ||||||||||||||||||||||||
| آسیاب اول | ۱۱ ـ ۹ سالگی | ۱۱ ـ ۹ سالگی | آسیاب اول | ||||||||||||||||||||||||
| آسیاب دوم | ۱۲ ـ ۱۰ سالگی | ۱۲ ـ ۱۰ سالگی | آسیاب دوم |
سن دقیق افتادن دندان شیری مانند سن درآمدن دندان متغیر است و با اختلافی چند ماهه یا حتی چند ساله رخ می‌دهد. در هر حال هنگامی که دندان مشخصی از یک سمت می‌افتد، انتظار می‌رود که همان نوع دندان در سمت دیگر نیز پس از مدت کوتاهی بیفتد. زمان افتادن دندان‌ها به وجود دندان دائمی در زیر دندان شیری بستگی دارد.
لق شدن دندان شیری در ۵ سالگی طبیعی است؟
بله؛ اگر دندان های شیری کودکان در سن ۵ سالگی شروع به لق شدن کنند جای نگرانی نیست و این روند طبیعی است. برای اطمینان از اینکه زود افتادن دندان های شیری، موجب بهم ریختگی دندان های دائمی در آینده نمی‌شوند، بهتر است در همین سن کودک را برای معاینه نزد متخصص ارتودنسی ببرید.
لق شدن دندان شیری در ۴ سالگی طبیعی است؟
خیر؛ لق شدن دندان کودک در سن ۴ سالگی زود است و در این سن کودک نباید دندان های شیری خود را از دست بدهد. اصولا سن لق شدن دندان شیری ۶ سالگی است. در صورتی که کودک شما ۴ سال دارد و دندان های شیری وی شروع به لق شدن کردند، حتما برای معاینه به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید.
دندانپزشک متخصص کودکان رادیوگرافی ریشه دندان را بررسی کرده و درمان مناسب را انجام می‌دهد. از جمله عواملی که سبب لق شدن زود هنگام دندان شیری می‌شوند موارد زیر هستند:
- وارد شدن ضربه به دندان شیری کودک
- بیماری و عفونت لثه کودکان که درمان نشده و موجب تحلیل ریشه شده است.
- عواملی ژنتیکی که موجب افتادن زودهنگام دندان شیری می‌شود.
مراقبت های دندان شیری لق شده در خانه
برای کودکانی که در حوالی ۶ – ۷ سالگی قرار گرفتند و دندان هایشان یکی یکی لق می‌شود انجام مراقبت های زیر در خانه راهکاری برای راحت تر سپری کردن این دوران است:
- تکان دادن دندان با دست می‌توند به زودتر شل شدن دندان و سریع‌تر افتادن آن کمک کند. بهتر است اینکار را خود کودک به آرامی انجام دهد.
- پرهیز از کشیدن زودهنگام دندان شیری یک امر مهم است. صبر کنید تا دندان شیری سر موعد خود بیوفتد با اینکار از بهم ریختگی و آسیب به دندان های دائمی جلوگیری می‌کنید.
- آموزش مراقبت های بهداشتی دهان و دندان به کودکانی که در سن رشد دندانهای دائمی هستند ضرورت دارد. بهتر است طرز صحیح مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را از همین سن به آنها یاد دهید.
خونریزی افتادن دندان
اگر دندان لق به‌طور طبیعی بیفتد، خونریزی حداقل خواهد بود، فقط کافی است از فرزندتان بخواهید دهانش را با آب بشوید. اما اگر دندان در اثر ضربه دیدن و هنگام تکان دادن بیفتد، خونریزی بیشتر می‌شود. برای توقف خونریزی لثه کودک از او بخواهید تا گاز پانسمان یا حوله تمیز را فشار دهد. خونریزی پس از یک ساعت قطع می‌شود.
ترس کودکان از افتادن دندان
بسیاری از کودکان به تصور این که افتادن دندان درد دارد یا این که بعد از این اتفاق دیگر نمی‌توانند غذا بخورند، مضطرب می‌شوند. به فرزندتان اطمینان دهید که افتادن دندان فقط سوزش ملایمی دارد، اما اگر کودک درد دارد، می‌توانید روی لثه ژل بزنید.
در صورت تاخیر در درآمدن یا افتادن دندان شیری چه کاری باید انجام دهید؟
اگر دندان شیری طبق جدول زمانی معمول درنیامد یا نیفتاد، یا اگر هیچ یک از دندانهای شیری تا سن ۷ سالگی نیفتاد، به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا درمان لازم انجام شود. دندانپزشک در این شرایط معمولاً دستور رادیوگرافی می‌دهد. وجود دندان اضافی در استخوان مانع از آن می‌شود تا دندان دائمی دندان شیری را رو به بیرون براند.
دلایل تاخیر در افتادن دندان شیری
مشکلات احتمالی و دلایلی که باعث دیر افتادن دندان شیری می‌شود به شرح زیر است:
شکل نگرفتن دندان
دندانی که شکل نگرفته باشد، طبعاً از لثه بیرون نمی‌زند. این نقص و کمبود گاهی فقط شامل یک دندان و گاهی شامل چند دندان می‌شود. چنانچه دندان دائمی شکل نگرفته باشد، دندان شیری نیز طبق انتظار نمی‌افتد.
نامرتبی/ به‌هم فشردگی دندان‌ها
ناهنجاری‌های مربوط به افتادن دندان شیری گاهی از نامرتبی و بی‌نظمی دندان‌ها نشأت میگیرد. دندانپزشک کودک پس از معاینه بهترین روش درمان را توضیح می‌دهد که یا در همان زمان یا در سنین بالاتر انجام می‌شود تا فضای کافی برای رویش دندان دائمی ایجاد شود.
- به‌هم فشردگی دندان‌ها: در این حالت گاهی کشیدن نوبتی دندان‌ها ضرورت می‌یابد. دندانهای شیری به ترتیب اندکی زودتر کشیده می‌شود تا رویش دندانهای دائمی زیرین تسهیل شود.
- دندان نهفته: بعضی دندانهای دائمی آن‌قدر از نظم طبیعی خود خارج می‌شوند که نمی‌توانند از لثه بیرون بزنند. دندانهای شیری مرتبط با این دندانهای نهفته به دلیل فقدان نیروی رو به جلو در جای خود باقی می‌مانند و باید کشیده شوند. دندان نهفته نیز طی یک عمل جراحی از لثه خارج می‌شود و سپس با انجام ارتودنسی به سمت موقعیت صحیح حرکت داده می‌شود.
دندان اضافی
دندان دائمی اضافی روند بیرون زدن دندان دائمی مجاور را مختل می‌کند یا راه خروج آن را مسدود می‌سازد و به این ترتیب دندان شیری در جای خود باقی می‌ماند. برای حل این مشکل باید دندان اضافی خارج شود و در صورت لزوم ارتودنسی برای ردیف کردن دندان دائمی مجاور انجام شود.
ناهنجاری‌های معمول
گاهی آنچه والدین را نگران می‌کند، غیرطبیعی نیست و به خودی خود یا با درمانی جزیی مانند کشیدن دندان شیری مزاحم به سادگی حل می‌شود. شماری از این مسائل به شرح زیر است:
- درآمدن دندانهای دائمی با اندکی فاصله از نقطه معین: دندان شیری در این حالت آن‌قدر لق نمی‌شود که به خودی خود بیفتد.
- درآمدن دندانهای ثنایای دائمی از پشت دندانهای شیری
- مشکلات رویش دندان‌ها در اثر به هم چسبیده بودن دندانهای شیری
بیماری‌ها و سندرم‌ها
ابتلا به بعضی بیماری‌ها باعث زودتر یا دیرتر از موعد افتادن دندانهای شیری می‌شود.
- زودتر از موعد افتادن دندان: دیسپلازی فیبروز، دیابت جوانی، هیستیوسیتوز، نوتروپنی چرخه‌ای، هیپوفسفاتازی، سندرم چدیاک ـ هیگاشی، نرمی استخوان مقاوم به ویتامین D
- دیر افتادن دندان: دیسپلازی کلیدوکرانیال، اسکلروستئوز، سندرم گاردنر، نرمی استخوان مقاوم به ویتامین D، سندرم داون، کم کاری غده هیپوفیز، کم کاری غده تیروئید
درمان دیر افتادن دندان شیری
دیر افتادن دندان شیری معمولاً نیازی به درمان آنی ندارد، اما یک طرح درمانی کلی برای مدیریت وضعیت دندانهای کودک باید تهیه شود. دندانپزشک با توجه به دلیل اصلی دیر افتادن دندانهای شیری درمان مناسب مانند کشیدن دندان اضافی یا ارتودنسی را پیشنهاد می‌دهد.
سوالات متداول
در این بخش به پرتکرارترین سوالات شما در مورد لق شدن دندان شیری کودکان می‌پردازیم.
آیا قورت دادن دندان شیری خطرناک است؟
قورت دادن دندان شیری ممکن است با خطر احساس خفگی در کودکان همراه باشد. اما به جز این مورد در صورتی که کودک دندان شیری خود را قورت دهد مشکلی ایجاد نمی‌شود و دندان از طریق دستگاه گوارش دفع می‌شود. در صورتی که پس از قورت دادن دندان شیری کودک احساس شکم درد داشت، حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا دندان شیری لق شده دوباره سفت می‌شود؟
خیر دندان های شیری در صورت لق شدن حتما می‌افتند و مجدد سفت نمی‌شوند.
کدام دندان ها شیری هستند و می‌افتند؟
دندان های آسیاب های اول و دوم، پیشین و نیش ها جزو دندان های شیری هستند و لق می‌شوند.
آیا تمام دندان های شیری می‌افتند؟
بله در دهان کودکان ۲۰ دندان شیری وجود دارد که همگی می‌افتند.
در این مطلب به طور مفصل به لق شدن دندان شیری و همچنین ترتیب افتادن دندان شیری کودکان پرداختیم. در صورتی که نگران از افتادن زودهنگام دندان شیری کودک خود هستید و یا اینکه کودک شما به سن ۷ سالگی رسیده و هیچ کدام از دندان‌هایش لق نشده اند، بهتر است جهت انجام معاینات دقیق‌تر به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید.
سلام دختر من پنج سالشه و اصلا دندوناش خوب نیستن.الانم دندون جلوی دهنش لق شده وواقعا نگرانشم چکارکنم
سلام خسته نباشید ، فرزند من ۱۲ ساله است و دندان های کنار دندان های نیشش لق شده . ( هر دو با هم ) چه کار باید کرد ؟
سلام حدود دو هفته است دندان شیری پسرم افتاده و پشت آن دندان در آمده حدودی کج است پسرم زبانش را داخل آن حفره می کند و خوب صحبت نمی کند لطفا راهنمایی کنید.شش ساله است.
باسلام دخترمن چهارسال وهفت مهشه یعنی متولد ۱۶ شهریور۹۳ هست که امسال درایام نوروزدوتادندون جلو فک پایین لق شده وافتاد ودندون جدیدش نیش زده میخواستم بدونم آیا زودنیست؟؟مشکلی نداره؟؟البته مشکل خاصی نداشته ودندوناشم پوسیده نیستن ودرسن سه ماه ونیم دندون درآورده
چرا وقتی دندان آسیاب دوم می افتد درد بیشتری قبل از افتادن میگیرد؟
سلام دختر من هفت سال داره وفقط دوتا از دندوناش افتاده ویکی از دندوناش کمی کج است نیاز به دکتر هست یا دندوناش میفته
سلام خسته نباشید پسر من ۷ سال یک ماهه است ولی دندانهای شیری همچنان باقی موندن و هیچ علامتی از افتادن ویا رویش دندانهای دائمی ندارد به نظرتون مشکل از کجاست اینو هم اضافه کنم که کم وزنه و خوب غذا نمی خوره