ارتودنسی پیشگیرانه کودکان برای زمانی است که دندانپزشک تشخیص می‌دهد، با ادامه الگوی رشد فعلی استخوان فک و دندان‌های کودک، در آینده ناهنجاری‌های فکی و دندانی را برای او ایجاد می‌کند.
در این روش تلاش می‌شود با حفظ تمام دندان‌های شیری فضا برای رویش و قرارگیری صحیح همه دندان‌ها باز شود. یکی از روش‌های مورد استفاده برای اینکار استفاده از فضانگهدارنده ها است.
برای کسب اطلاعات دقیق در مورد اینکه ارتودنسی پیشگیرانه چیست، چه فوایدی دارد و از چه سنی باید آغاز شود، علائم نشان دهنده نیاز کودک به ارتودنسی پیشگیری و نیز ضرورت انجام ارتودنسی پیشگیری کودکان تا پایان همراه ما باشید.
ارتودنسی پیشگیری چیست؟
ارتودنسی پیشگیری یک روش درمانی در دندانپزشکی است که برای کودکان طراحی شده تا از بروز مشکلات دندانی و فکی در آینده جلوگیری کند.
این روش می‌تواند شامل اقدامات مختلفی باشد، مانند تنظیم فضای کافی برای رشد دندان‌های دائمی، رفع عادت‌های بد دهانی مانند مکیدن انگشت، و یا تصحیح ناهنجاری‌های جزئی فک.
ارتودنسی پیشگیرانه با هدف کاهش نیاز به درمان‌های ارتودنسی پیچیده‌تر در دوران بزرگسالی انجام می‌شود.
هدف از ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
ارتودنسی پیشگیرانه در کودکان، راهی برای تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی رشد دندان و همین‌طور پیش‌بینی ناهنجاری‌های فک در آینده است.
یک ارتودنتیست (متخصص ارتودنسی) با معاینه و بررسی‌های لازم، می‌تواند نحوه رشد دندان‌های کودک را به درستی ارزیابی کند و در صورت لزوم، اقدام به درمان اولیه و ارتودنسی پیشگیری کند.
اگر تشخیص پزشک این باشد که فرزند شما نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه دارد، مقدمات آن را فراهم می‌کند تا روند رشد فک و دندان را تغییر دهد. به این ترتیب، ناهنجاری‌های فک و دندان فرزندتان، به صورت زودهنگام و با درمان‌های اولیه اصلاح خواهد شد.
ارتودنسی پیشگیرانه باعث می‌شود نیازی به درمان ارتودنسی در بزرگسالی که با درد و هزینه بیشتری همراه است، وجود نداشته باشد.
بهترین سن شروع درمان ارتودنسی پیشگیری کودکان
در بعضی کشورها توصیه می‌شود کودکان به محض رشد اولین دندان‌های شیری با دندانپزشک ویزیت داشته باشند.
البته این سن، برای تشخیص نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه زود است اما اهمیت چک‌آپ و مراجعه به دندانپزشک، در سنین پایین را روشن می‌سازد. بهترین سن برای مراجعه اولیه به ارتودنتیست، ۷ سالگی است.
در این سن، متخصص ارزیابی خواهد کرد که کودک شما به درمان اولیه و مداخله زودهنگام نیاز دارد یا خیر.
اولین مراحل درمان ارتودنسی پیشگیری در سنین ۸ تا ۹ انجام می‌شود. مراحل بعدی و تکمیلی آن از سن ۱۱ تا ۱۳ صورت می‌پذیرد.
به طور معمول در ۱۳ سالگی، رشد فک تقریبا کامل شده است و دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی جایگزین شده اند.
درصورت اهمیت ندادن به ارتودنسی پیشگیری کودک در سن مناسب، دندان‌های کودک مطابق الگوی رشد غلط خود پیش‌روی کرده و در آینده نیاز به درمان‌های سخت‌تر و جدی‌تری خواهد داشت که اغلب با هزینه بیشتر و درسر بیشتر همراه اند.
اما با اقدام به درمان‌های اولیه، دندان‌های دائمی در جای درست خود رشد می‌کنند و نیازی به روش ارتودنسی رایج و معمول در سنین بالاتر وجود ندارد.
علائم نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه در کودکی
نشانه‌هایی وجود دارد تا بتوانید تشخیص دهید کودک شما به ارتودنسی پیشگیرانه نیاز دارد یا خیر.
البته که تشخیص این امر، به عهده پزشک متخصص ارتودنسی است و شما نیز به هرحال با وجود یا عدم وجود این نشانه‌ها، باید در زمان مناسب به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
اما وجود این علائم، لزوم مراجعه به ارتودنتیست در ۷ سالگی را تشدید می‌کنند.
- اختلال در تنفس و تنفس دهانی بیش از حد
- اختلال در تکلم
- مشکلات جویدن غذا
- افتادن دیرهنگام یا زودهنگام دندان شیری
- بیرون زدگی و انحراف دندان‌های شیری
- نامتناسب بودن وضعیت فک ( جلو و عقب بودن یا انحراف به طرفین)
- ازدحام دندان‌ها
- فاصله زیاد بین دندان‌ها
- عادت‌های دهانی مانند مکیدن انگشت
اگر این علائم در کودک دیده شود، احتمال این که نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه داشته باشد، بالاتر است. پس حتما در ۷ سالگی، او را برای معاینه نزد یک متخصص ارتودنسی ببرید.
آیا همه کودکان نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه دارند؟
نه، همه کودکان نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه ندارند. نیاز به این نوع درمان بستگی به شرایط خاص دهان و دندان هر کودک دارد.
برخی کودکان ممکن است به دلیل وجود ناهنجاری‌های خفیف یا پیش‌بینی شده در رشد دندان‌ها و فک، به ارتودنسی پیشگیرانه نیاز داشته باشند، در حالی که سایر کودکان ممکن است بدون نیاز به این نوع درمان، رشد طبیعی دندان‌ها و فک را تجربه کنند
ضرورت انجام ارتودنسی پیشگیرانه
ناهنجاری‌های فک و دندان، شامل شلوغی و ازدحام دندان‌ها و نامرتب بودن آن‌ها، کوچک بودن فک، دندان نیش نهفته، دندان‌های جلو آمده و بیرون زده و … می‌شود.
این ناهنجاری‌ها باعث بروز مشکلات سختی خواهد شد؛ از کاهش اعتماد بنفس بیمار گرفته تا مشکلات بلع و تنفس در کیس‌های حاد، مواردی است که می‌تواند برای این افراد درگیری ایجاد کند.
اگرچه که سخت‌ترین مشکلات ارتودنسی نیز در بزرگسالی با روش‌های خاص قابل درمان هستند ولی باید توجه کرد که درمان در سنین بالاتر با مشقت و سختی بیشتری همراه است.
ارتودنسی در بزرگسالی دیر بازده‌تر و گران‌تر است و گاهی نیز به جراحی اصلاحی فک و لثه نیاز پیدا می‌کند.
درحالی که امروزه با افزایش آگاهی والدین، می‌توان توسط ارتودنسی پیشگیرانه کودکان در زمان مناسب، مانع بروز همه این مشکلات شد.
پس در سنین بین ۷ و ۸، مخصوصا اگر فرزندتان علائمی از ناهنجاری‌های فکی و دهانی بروز می‌دهد، حتما به یک ارتودنتیست مجرب مراجعه کنید.
یک متخصص ارتودنسی مجرب با درمان به موقع و اولیه، طرح لبخندی زیبا همراه با سلامت فک و دندان را برای کودک دلبنتان تضمین می‌کند.
اهمیت دندان های شیری در ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
دندان‌های شیری نقش مهمی در ارتودنسی پیشگیرانه دارند. آن‌ها به عنوان نگهدارنده فضا برای دندان‌های دائمی عمل می‌کنند و از این رو، سلامت و موقعیت صحیح آن‌ها می‌تواند بر روی رشد و ترتیب قرار گرفتن دندان‌های دائمی تأثیر بگذارد.
از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری یا وجود مشکلات در این دندان‌ها می‌تواند منجر به مشکلات ارتودنسی در آینده شود.
فواید ارتودنسی پیشگیری
اگر تا به اینجای متن را مطالعه کرده باشید، با مزایای ارتودنسی پیشگیرانه آشنا شده اید. در این بخش یک جمع بندی از فوایدی که ارتودنسی پیشگیرانه ایجاد می‌کند، خواهیم داشت.
- کنترل روند رشد فک
- اصلاح الگوی رشد دندان
- رفع مشکلات احتمالی یا فعلی تکلم، تنفس و جویدن
- رفع نیاز به ارتودنسی در سنین بزرگسالی
- رفع نیاز به جراحی احتمالی اصلاح فک
- کم دردسر بودن درمان نسبت به ارتودنسی در بزرگسالی
- دندان‌ها را می‌توان بدون نیاز به براکت‌ها و سیم‌های فلزی که گاها ناراحت کننده هستند ردیف و مرتب کرد.
- بالا نبودن هزینه ارتودنسی پیشگیری، هزینه ارتودنسی زودهنگام یک دوم تا یک سوم قیمت ارتودنسی فلزی است. بنابراین ارتودنسی پیشگیرانه بسیار به صرفه‌تر است.
- کاهش دادن و گاها از بین بردن نیاز به درمان ارتودنسی در سنین بالاتر
- ارتودنسی پیشگیری علاوه بر زیبا کردن لبخند کودک شما، مشکلات دندان را اصلاح نموده و همچنین سلامت دهان و دندان‌ها را بهبود می‌بخشد.
- متخصص ارتودنسی بر رشد دندان‌ها نظارت دارد و اطمینان حاصل می‌کند که دندان‌ها وضعیتی مرتبی داشته باشند. پیگیری ارتودنسی بسیار بهینه تر از درمان ارتودنسی است.
- به مرور عادت‌های آسیب زننده به سلامت دهان و دندان اصلاح می‌شود و گفتار درمانی کودک آسان تر می‌شود.
- ارتودنسی پیشگیرانه سریع تر به نتیجه می‌رسد و لازم نیست بارها به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه نایید.
- اصلاح زودهنگام بدشکلی دهان باعث می‌شود، کودک اعتماد به نفس و حس رضایت بیشتری از ظاهر خود داشته باشد.
- احتمال آسیب دیدن دندان‌ها که ردیف و مرتب هستند کمتر است.
همه این مزایا، با مراجعه به موقع در ۷ سالگی به یک متخصص ارتودنسی، قابل دستیابی خواهد بود.
روش‌های انجام ارتودنسی پیشگیری
روش‌های متفاوتی برای ارتودنسی پیشگیری وجود دارد. اما به صورت معمول، دو روش برای این کار پیش روی پزشک است.
ارتودنسی کودکان پیشگیری به روش ارتودنسی ثابت
روش ارتودنسی ثابت در واقع همان ارتودنسی متداولی است که شاهد آن هستیم.
براکت‌هایی بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و با سیمی، این براکت‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند. برای کودکان، از براکت‌های رنگی برای زیبایی بیشتر و همچنین تمایل بیشتر کودکان به ارتودنسی، استفاده می‌شود.
ارتودنسی پیشگیرانه در کودکان به روش هدگیر
هدگیر در واقع وسیله‌ای است که در صورت نیاز به ارتودنسی فک بالا، از آن استفاده می‌شود. هدگیر در ارتودنسی کودکان پیشگیرانه با فشار آوردن، سعی می‌کند استخوان فک بالا را تکان دهد.
ارتودنسی پیشگیری فضای نگهدارنده
در برخی موارد، کودکان دندان‌های شیری خودشان را زودتر از موعد از دست می‌دهند یا آن که دندان شیری، زودتر از زمانی که باید، از لثه کودک کشیده می‌شود.
در چنین مواردی احتمال پر شدن فضای دندان دائمی با دندان‌های کناری افزایش پیدا می‌کند و چنین موردی می‌تواند مانع از قرارگیری دندان دائمی در جای خودش شود.
در صورتی که با چنین مشکلی مواجه شوید از روش فضای نگهدار برای پیشگیری ارتودنسی استفاده می‌شود.
در ارتودنسی پیشگیری کودکان، برای رفع این مورد قالبی فلزی تهیه می‌شود و بر روی دندان کودک قرار می‌گیرد تا فاصله بین دو دندان حفظ شود تا دندان بتواند به صورت طبیعی در جای خود قرار بگیرد.
در صورتی که ارتودنسی پیشگیری صورت نگیرد، در نوجوانی علاوه بر نیاز به عمل لثه برای خارج کردن دندان قرار گرفته در لثه، نیاز به ارتودنسی نیز وجود خواهد داشت.
هزینه ارتودنسی بسیار بیشتر از هزینه ارتودنسی پیشگیری است.
وسیع کننده کام
وسیع کننده کام (اکسپاندر) یکی از ابزارهای پرکاربرد ارتودنسی پیشگیری کودکان است.
ارتودنتیست از این ابزار برای عریض کردن استخوان فک، گسترش فضای فک و درمان مشکلاتی مانند کراس بایت و ازدحام و شلوغی دندان‌ها استفاده می‌کند.
وسیع کننده کام برای جلوگیری از رشد نامتقارن فک‌ها نیز کاربرد دارد.
این ابزار به ردیف بالایی دندان‌های کودک وصل شده و روی سقف دهان قرار می‌گیرد و می‌توان آن را تنظیم کرد.
اکسپاندر هنگامی مفید و تاثیرگذار است که در سنین کودکی و زمانی که رشد فک کامل نشده، مورد استفاده قرار گیرد.
بریس جزئی
بریس جزئی یک دستگاه ارتودنسی متشکل از ۴ الی ۶ براکت فلزی است که روی دندان‌های جلویی بالا و پایین نصب می‌شود.
از این ابزار برای اصلاح وصعیت دندان‌هایی استفاده می‌کنند که با چرخیدن و رویش نامناسب، نظم و هماهنگی سایر دندان‌ها را بهم ریخته و فواصل بین دندانی ایجاد کرده‌اند.
ابزار فانکشنال
ابزار فانکشنال یکی دیگر ابزارهای ارتودنسی پیشگیرانه است که در صورت استفاده صحیح و به موقع احتمال نیاز به درمان‌های ارتودنسی پیچیده در آینده مانند ارتوسرجری را کاهش می‌دهد.
این ابزار با هدف تحت تاثیر قرار دادن فعالیت ماهیچه‌ای و استخوانی فک به منظور شکل‌دهی و اصلاح موقعیت قرارگیری فک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشیدن دندان
نیفتادن یا دیر افتادن دندان‌های شیری یکی از دلایل اصلی بی‌نظمی و اختلال در رویش دندان‌های دائمی است.
در حالی که دندان شیری هنوز در دهان وجود دارد، دندان دائمی شروع به رشد کرده و به دلیل نبود فضای کافی، این دندان در موقعیت نامناسبی از لثه خارج می‌شود.
در چنین حالتی دندانپزشک توصیه می‌کند که برای ایجاد فضای لازم برای رویش منظم دندان‌های دائمی، دندان شیری در زمان مناسب کشیده شود.
مکیدن انگشت شست
برخی عادات غلط کودکی مانند مکیدن انگشت شست با اعمال فشار نامناسب باعث می‌شود فک و دندان‌های بالایی رو به جلو رشد کرده و وضعیت جدی از ناهنجاری اوربایت را ایجاد شود.
اوربایت شدید بی شک در آینده به درمان ارتودنسی نیاز دارد.
در حالی در ارتودنسی کودکان پیشگیری، از ابزارهای مخصوصی برای کاهش تمایل کودک به مکیدن انگشت و ترک این عادت استفاده می‌شود تا او در آینده به درمان‌های پرهزینه و زمانبر ارتودنسی نیاز نداشته باشد.
فورسوز
یکی دیگر از ابزارهایی که برای ارتودنسی پیشگیرانه کودکان به کار می‌رود دستگاه فورسوز است.
فورسوز یک سیستم فنری پیستون مانند دارد که به دندان‌های بالایی و پایینی وصل می‌شود. فنرهای این دستگاه با کمک دو قطعه فلزی قوس فک‌ها را کشیده و هول می‌دهند.
این سیستم با عقب کشیدن فک بالا و هل دادن فک پایین به سمت بیرون باعث می‌شود فک‌ها در نقطه مناسب به هم رسیده و تعادل و توازن بین آن‌ها برقرار شود.
نحوه تشخیص نیاز به ارتودنسی پیشگیرانه توسط پزشک
این پروسه معمولا دو مرحله کلی دارد:
- معاینه حضوری و فیزیکی
- بررسی رادیوگرافیک
ارتودنتیست معمولا در مرحله اول به معاینه فیزیکی و ارزیابی چشمی می‌پردازد؛ ساختار فک، لثه و دندان‌ها و … را با روش‌های خاص مورد بررسی قرار می‌دهد.
سپس در مرحله بعد، تشخیص خود را با بررسی عکس‌های رادیولوژی بیمار و بازدید وضعیت ریشه‌های دندان و فک‌ها، تکمیل می‌کند. سپس در صورت لزوم به اجرای ارتودنسی زودهنگام اقدام خواهد کرد.
از اولین جلسه ارتودنسی پیشگیری چه انتظاری داشته باشیم؟
زمانی که با مشاهده علائم نیاز به ارتودنسی زودهنگام در کودک به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، ارتودنتیست ابتدا با معاینه و بررسی وضعیت رشد فک و دندان‌های فرزند شما ارزیابی کاملی از شرایط موجود به عمل می‌آورد.
گاهی لازم است برای اطلاع دقیق از موقعیت دندان‌ها و ریشه‌های آن‌ها، وضعیت رشد صورت و ساختار فک، چگونگی قرارگیری و تراز بودن دو فک نسبت هم و موارد دیگر از تصاویر رادیولوژی استفاده شود.
ارتودنتیست در اولین جلسه ارتودنسی پیشگیرانه کودک، وضعیت فعلی و تمامی مشکلات احتمالی که ممکن است در آینده برای کودک پیش آید را به والدین توضیح می‌دهد.
همچنین در مورد گزینه‌های درمانی، طول دوره درمان، نتایج مورد انتظار، پیگیری‌های لازم و هزینه درمان صحبت می‌شود و والدین نیز می‌توانند سوالات خود را مطرح کنند.
در نهایت، چنانچه کودک شما به ارتودنسی زودهنگام نیاز داشته باشد، طرح درمان برنامه ریزی خواهد شد.
وظایف ارتودنتیست در طول دوره درمان ارتودنسی پیشگیری
دوره درمان ارتودنسی پیشگیری به وضعیت فک و دندان‌های کودک بستگی دارد و حدود ۶ تا ۳۶ ماه طول می‌کشد. در این مدت لازم است فرد هر ۴ تا ۱۰ هفته یکبار به ارتودنتیست مراجعه نماید.
در طول دوره درمان ارتودنسی زودهنگام در کودکان علاوه‌براین که بیمار و والدین او باید دستورالعمل‌های دندانپزشک را به طور کامل پیگیری کنند، ارتودنتیست نیز وظایفی دارد. از جمله:
- معاینات دوره‌ای و بررسی شرایط فک و دندان‌ها
- عکس‌برداری منظم
- ارزیابی روند درمان
- بررسی کارکرد ابزار مورد استفاده و تنظیم مجدد آن
- بررسی عوارض احتمالی و رفع ناراحتی‌های ایجاد شده برای بیمار
- جرم گیری
- توضیح نکات و موارد لازم به کودک و والدین
- خارج کردن دستگاه ارتودنسی بعد از پایان دوره
هزینه ارتودنسی پیشگیری
در مقایسه با هزینه های درمان رایج ارتودنسی در بزرگسالان و نوجوانان، ارتودنسی زودهنگام بسیار کم هزینه تر بوده و طول مدت درمان ارتودنسی پیشگیری کوتاه‌تر است.
با این وجود محاسبه هزینه ارتودنسی زود هنگام (ارتودنسی پیشگیری) فقط بعد از بررسی وضعیت دندان ها و فک کودک شما توسط متخصص ارتودنسی امکان پذیر است.
بیشتر یک روش چکاپ و بررسی است و نمی توان هزینه ای برای آن در نظر گرفت.
سوالات متداول ارتودنسی پیشگیرانه در کودکان
در ادامه به سوالات پرتکرار شما در مورد ارتودنسی پیشگیرانه کودکان پاسخ می‌دیهم؛ با ما همراه باشید.
ارتودنسی پیشگیری چیست؟
ارتودنسی پیشگیرانه شامل اقدامات و درمان‌هایی است که در دوران کودکی انجام می‌شود تا از پیچیدگی‌ها و نیازهای ارتودنسی مزمن در آینده جلوگیری کند.
چه سنی برای شروع ارتودنسی زود هنگام مناسب است؟
اغلب توصیه می‌شود که کودکان حدود سن ۷ سالگی برای اولین ارزیابی ارتودنسی معاینه شوند.
چه نوع مشکلاتی توسط ارتودنسی کودکان پیشگیرانه درمان می‌شوند؟
ارتودنسی کودکان پیشگیرانه می‌تواند مشکلاتی مانند ازدحام دندان‌ها، ناهنجاری‌های فکی، و عادت‌های بد دهانی مانند مکیدن انگشت را درمان کند.
آیا ارتودنسی پیشگیری برای همه کودکان لازم است؟
نیاز به ارتودنسی زودهنگام بستگی به شرایط فردی دارد و همه کودکان نیاز به این نوع درمان ندارند.
ارتودنسی در سن کودکی چه تاثیری بر رشد فک و دندان‌ها دارد؟
این روش می‌تواند به راهنمایی رشد فک و دندان‌ها کمک کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کند.
چه تفاوتی بین ارتودنسی زودهنگام و ارتودنسی سنتی وجود دارد؟
ارتودنسی پیشگیرانه در سنین پایین‌تر انجام می‌شود و بیشتر بر روی راهنمایی رشد و توسعه دندان‌ها و فک‌ها متمرکز است، در حالی که ارتودنسی سنتی بیشتر بر ترتیب دندان‌های دائمی تمرکز دارد.
چه مدت زمانی ارتودنسی پیشگیری طول می‌کشد؟
بیشتر چکاپ محسوب می شود و مدت زمانی را نمی توان برای آن در نظر گرفت
هزینه ارتودنسی پیشگیری چقدر است؟
بیشتر یک روش چکاپ و بررسی است و نمی توان هزینه ای برای آن در نظر گرفت
آیا نتایج ارتودنسی در سن خردسالی دائمی هستند؟
نتایج اغلب دائمی هستند، اما بسته به تغییرات طبیعی رشد و توسعه دندان‌ها، ممکن است نیاز به تنظیمات اضافی در آینده باشد.
چگونه می‌توان تصمیم گرفت که آیا کودک به ارتودنسی پیشگیری نیاز دارد؟
تصمیم‌گیری برای ارتودنسی پیشگیری باید پس از معاینه دقیق و مشاوره با یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی انجام شود.
این مطلب به بیان ضرورت انجام ارتودنسی پیشگیرانه و مزایای آن اختصاص یافته است. ارتودنسی پیشگیری در کودکان، یک روش درمانی پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های دندان و فک در آینده است.
اقدام به ویزیت یک ارتودنتیست در ۷ سالگی می‌تواند تضمین الگوی رشد صحیح فک و دندان را برای فرزند شما تضمین کند. پس لطفا آن را جدی بگیرید.
