کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی مسئله‌ای جدید نیست. گاهی انجام ارتودنسی بدون کشیدن دندان امکان پذیر نیست. در حقیقت برای صاف کردن دندانها و اصلاح شرایط نامرتبی آن‌ها، گاهی اوقات لازم است یک یا چند دندان فرد کشیده شوند.
توجه داشته باشید در بسیاری از مواقع کشیدن دندان در ارتودنسی مسئله‌ای بحث‌برانگیز و مورد اختلاف متخصصین است. به این ترتیب برخی از متخصصین ارتودنسی از کشیدن دندان برای ارتودنسی برای دستیابی به نتایج درمان موثر حمایت می‌کنند، در حالی که سایرین اعتقاد دارند تا حد ممکن لازم است از انجام این کار خودداری گردد.
آیا کشیدن دندان در ارتودنسی لازم است؟
هنگام تصمیم‌گیری درباره کشیدن دندانها میزان انحراف یا کجی دندانها و نیز سن بیمار مورد توجه قرار می‌گیرد. در اکثر مواقع کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی زمانی انجام می‌شود که دندانها در دهان دچار ازدحام بوده و نیاز به ایجاد فضای بیشتر در دهان وجود داشته باشد.
در صورتی که چنین توصیه‌ای به شما شده است، در تصمیم گیری عجله نکنید. در مشورت با ارتودنتیست هر سوالی که دارید بپرسید. می‌توانید از ارتودنتیست سؤال کنید به چه دلیل می‌خواهد دندان‌های شما را بکشد و شما چه کاری می‌توانید برای تسهیل هدف او انجام دهید.
همچنین باید پرسید چه روش جایگزینی وجود دارد. در صورتی که تصمیم به کشیدن دندان در درمان ارتودنسی گرفته می‌شود، باید بیمار از پیامدهای آن اطلاع داشته باشد. بنابراین از ارتودنتیست خود بپرسید پیامدهای این کار و معایب و مزایای آن چیست و بر اساس تجربه او در مورد بیماران مختلف، در نهایت چه اتفاقی می‌افتد. می‌توانید تصاویر عکس بیماران پیش و پس از این کار را مشاهده کنید.
دلایل کشیدن دندان در ارتودنسی چیست؟
ایجاد برخی شرایط خاص می‌تواند باعث شود برای درمان ارتودنسی نیاز به کشیدن دندانها وجود داشته باشد. این شرایط عبارت‌اند از:
- اختلاف در طول انحنای دندانها و جنس آن‌ها: طول انحنای دندانها و نیز جنس دندانها می‌بایست با یکدیگر هماهنگی داشته باشد. در واقع بزرگ‌تر بودن طول دندان نسبت به طول انحنای فک می‌تواند باعث ازدحام دندانها یا عدم هماهنگی دندان‌های جلوی دهان شود. به این ترتیب لازم است در موارد شدید بودن مشکل، یک یا چند دندان فرد کشیده شود. معمولاً متخصص ارتودنسی به این منظور ابتدا دندان‌های عقل بیمار را می‌کشد. در صورتی که پس از کشیدن دندان‌های عقل باز هم فضای کافی مورد نیاز بر روی فک برای دندانها ایجاد نشود، کشیدن دندان‌های نیش جزو گزینه‌های بعدی است.
- اصلاح رابطه بین دندانها بر روی فک: اصلاح قرارگیری نامناسب دندانها در کنار یکدیگر بر روی فک ممکن است نیازمند کشیدن دندانها باشد و در نتیجه این کار عملکرد دندان‌های جلو و عقب دهان با یکدیگر هماهنگ می‌شود. به این ترتیب، کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی می‌تواند رابطه مناسب را بین دندان‌های پیشین و دندان‌های آسیاب ایجاد کند.
- اندازه و ظاهر غیرعادی دندانها: در صورتی که دندانها اندازه یا ظاهر غیرعادی داشته باشند، لازم است برای دستیابی به شرایط هماهنگ، دندان‌های غیرعادی و ناهماهنگ با سایر دندانها کشیده شوند. دندان‌های غیرعادی ممکن است از نظر اندازه نسبت به دندان‌های عادی بزرگ‌تر باشند، دچار مشکل هایپوپلازی (hypoplastic) بوده، ریشه یا تاج کج داشته، یا از نظر ظاهری غیرعادی باشند.
- مشکلات مربوط به عدم هماهنگی در استخوان فک: برخی از مشکلات مربوط به عدم هماهنگی استخوان فک ممکن است فقط با استفاده از روش‌های ارتودنسی درمان نشوند. به این ترتیب لازم است از روش‌های جراحی مناسب به همراه کشیدن دندانها برای رفع این مشکلات استفاده شود.
معایب کشیدن دندان در ارتودنسی
هنگامی که صحبت از درمان ارتودنسی به میان می‌آید، ایده کشیدن دندان برای بریس ممکن است یک اقدام رایج به نظر برسد. با این حال، قبل از کشیدن دندان به عنوان یک راه حل، بسیار مهم است که عوارض جانبی و معایب احتمالی مرتبط با این روش را درک کنید.
در ادامه به معایب کشیدن دندان در ارتودنسی می‌پردازیم:
- تاثیر منفی کشیدن دندان بر ظاهر صورت: یکی از قابل توجه‌ترین عوارض جانبی کشیدن دندان برای ارتودنسی، تغییر بالقوه در ظاهر صورت است. کشیدن دندان می‌تواند منجر به فرورفتگی صورت شود و خطوط طبیعی صورت را تغییر دهد. این تغییر می‌تواند فرد را مسن‌تر یا کم‌نشاط‌تر از قبل نشان دهد. این ظاهر فرورفته به دلیل نبود دندان‌های کشیده شده است که باعث می‌شود ساختارهای اطراف صورت به سمت داخل فرو بروند.
- مشکلات تنفسی و مختل شدن راه هوایی: یکی دیگر از نگرانی‌های مهم در مورد کشیدن دندان برای ارتودنسی، تأثیر آن بر تنفس است. کشیدن دندان منجر به کاهش اندازه کلی دهان، مجاری‌بینی و سینوس‌ها شده و به طور بالقوه منجر به محدود شدن جریان هوا می‌شود. تصور کنید که به دلیل کشیدن دندان، راه هوایی باریک شده است، این موضوع منجر به خروپف، آپنه خواب یا سایر مشکلات تنفسی در خواب می‌شود. همچنین به‌طور قابل توجهی بر سلامت کلی و کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد و در دراز مدت منجر به خستگی، تحریک‌پذیری و حتی مشکلات شدیدتر سلامتی خواهد شد.
- بی ثباتی بایت دندان: کشیدن دندان قبل از بریس ممکن است سبب بی‌ثباتی بایت دندان شود به گونه‌ای که دندانها پس از درمان ارتودنسی مجددا به موقعیت اصلی خود برمی‌گردند. این موضوع منجر به نامرتبی دندانها و ناراحتی در مفاصل گیجگاهی فکی (TMJs) خواهد شد. برخی از افرادی که قبلاً برای اهداف ارتودنسی، دندان‌های خود را کشیده‌اند، با این مشکلات مواجه می‌شوند. در این موارد نیاز به مداخلات ارتودنسی بیشتر و هزینه‌های اضافی است.
برای ارتودنسی کدام دندان را می‌کشند؟
انتخاب دندان‌های مورد نیاز برای کشیدن بر اساس تعدادی از فاکتورهای مختلف به شرح زیر تعیین می‌شود:
- اختلاف در طول انحنای دندانها و جنس آن‌ها
- جهت و مقدار رشد فک
- وضعیت و شرایط دندانها
- ظاهر کلی دندانها
- سن بیمار
- کشیدن دندان‌های نیش در اکثر مواقع به عنوان بخشی از فرآیند درمان ارتودنسی انجام می‌شود.
برای کاهش ازدحام و به هم ریختگی متوسط تا شدید دندانها، معمولاً دندان نیش اول (first bicuspid) بیمار کشیده شده و به این ترتیب سعی می‌شود ازدحام دندانها و به هم ریختگی آن‌ها کاهش پیدا کند. در صورت رفع نشدن مشکل، دندانپزشک می‌تواند از کشیدن دندان نیش دوم (second bicuspid) به این منظور استفاده نماید.
در مواردی که بیمار دچار مشکل اپن بایت باشد، معمولاً پزشک ترجیح می‌دهد برای ایجاد فضای کافی ابتدا دندان نیش دوم (به جای دندان نیش اول) را بکشد تا به این ترتیب راحت‌تر بتوان دندانها را به سمت موقعیت مناسب هدایت کرد.
با توجه به اینکه دندانها می‌بایست ظاهر متقارن داشته باشند، معمولاً دندانها از روی فک‌های بالا و پایین به صورت متقارن کشیده می‌شوند. در حقیقت اگر دو دندان از یک طرف دهان کشیده شوند، ممکن است در خط مرکزی دندانها بر روی فک انحراف ایجاد شود. به همین خاطر لازم است دندانها به صورت دوتایی یا چهارتایی از روی هر دو طرف فک کشیده شوند. در بسیاری از مواقع برای درمان ارتودنسی ۴ دندان کشیده خواهند شد.
چه دندان‌هایی نباید برای ارتودنسی کشیده شوند؟
دندانپزشک تا حد امکان نباید هیچ یک از دندان‌های جلویی را بکشد. به عبارتی سه دندان جلویی از هر سمت نباید برای اردتونسی کشیده شود. از دندان ۴ به بعد نیز باید معاینه دقیق انجام شود. معاینه به این منظور انجام می‌شود تا دندانی انتخاب شود که کشیدن آن روی ظاهر فرد تاثیر منفی نمی‌گذارد، یا دندان پر شده، خراب یا پوسیده باشد.
کشیدن دندان در ارتودنسی تا چه مقدار دردناک است؟
در موارد کشیدن دندان عقل با وجود استفاده از داروهای بی‌حسی و آرام‌بخش، ممکن است بیمار با توجه به روش مورد استفاده برای کشیدن دندان تا چند روز احساس درد و ناراحتی داشته باشد. علاوه بر درد کشیدن دندان معمولاً بعد از کشیدن دندان لثه‌ها بخیه زده می‌شوند.
چه زمان پس از کشیدن دندان درمان ارتودنسی شروع می‌شود؟
درمان ارتودنسی با استفاده از بریس تقریباً بلافاصله پس از کشیدن دندان شروع خواهد شد. به این ترتیب پزشک معالج احتمالاً از بریس‌های ارتودنسی در روز پس از کشیدن دندان استفاده خواهد کرد.
با چه روش‌هایی می‌توان نیاز به کشیدن دندان در ارتودنسی را کم کرد؟
روش‌های مختلفی در ارتودنسی وجود دارد که بدون کشیدن دندان می‌توان بریس‌ها را روی دندان نصب کرد و همان نتیجه را انتظار داشت. با هم نگاهی به روش‌های ارتودنسی بدون کشیدن دندان می‌اندازیم:
- تراشیدن دندان: بهترین گزینه برای اینکه دندان کشیده نشود و در عین حال ارتودنسی بدون مشکل انجام شود، این است که دندان تراشیده شود. روش تراشیدن در مواردی انجام می‌شود که نامرتب بودن دندان ها به دلیل اندازه غیرطبیعی آن‌ها است، به همین دلیل می‌توان سطح دندان را تراشید تا نیازی به کشیدن آن نباشد. به این ترتیب متخصص ارتودنسی کناره‌های دندان را برای حرکت و رشد راحت دندان بدون نیاز به برداشتن دندان‌های دیگر می‌تراشد.
- وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر: این روش برای کودکان و نوجوانان که شرایط استخوانی فک آن‌ها به صورت کامل شکل نگرفته است، توصیه می‌شود. در این روش سقف دهان افزایش می‌یابد، در نتیجه فضای کافی ایجاد می‌شود تا دندانها به صورت مرتب در کنار همدیگر قرار گیرند و به اطراف منحرف نشوند. پالاتال اکسپند برای بیماران زیر ۱۶ سال توصیه می‌شود.
- بریس‌های ارتودنسی دیمون: این روش نتایج بهینه صاف کردن دندانها بدون نیاز به کشیدن آن را فراهم می‌کند. در بریس اردتوسی دیمون نیاز است که یک سیستم شفاف یا فلزی روی دندانها اعمال شود. بریس‌های دیمون با براکت‌های تخصصی طراحی شده به جای اتصالات کشسان یا فلزی سنتی، گیره‌های داخلی دارند، به همین دلیل به سیم‌ها اجازه می‌دهد تا آزادانه حرکت کنند.
- بریس ارتودنسی اینویزیلاین: بریس ارتودنسی invisalign نسبت به بریس‌های سنتی به سیستم فلزی نیاز ندارد. این بریس مشابه نگهدارنده یا محافظ دندان است. بریس ارتودنسی اینویزیلاین نیاز به کشیدن دندان را در زمان ارتودنسی کاهش می‌دهد، زیرا با گسترش آرام فک، فضای کافی برای دندانها فراهم می‌کنند. این بریس می‌تواند با ایجاد فضای کافی در فکی که کوچک است یا دندان‌هایی که شلوغ هستند، نیاز به کشیدن دندان را کاهش دهد.
شکاف و فاصله خالی ایجاد شده پس از کشیدن دندان
پس از کشیدن دندان، بیمار ممکن است متوجه شود فضای خالی ایجاد شده بین دندانها در دهان وی ظاهر نامناسب دارد. در این شرایط حتی بیمار ممکن است مجبور شود روش جویدن غذای خود را عوض کند. به این ترتیب لازم است غذا به آرامی و با لقمه‌های کوچک جویده شود.
پس از غذا خوردن بیمار می‌بایست مراقبت کافی از جمع نشدن مواد غذایی در شکاف دندان داشته باشد و تا زمانی که این شکاف بسته شود، عادت‌های جویدن غذای خود را عوض کند. به هر حال، با گذشت زمان به تدریج فضای خالی ایجاد شده بین دندانها بسته خواهد شد. با کاهش این فاصله، نحوه قرار گرفتن دندان‌های فرد بر روی یکدیگر و نیز شرایط جویدن غذا تغییر خواهد کرد.
در موارد نادر، ممکن است برای درمان ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان‌های جلوی دهان وجود داشته باشد. در این شرایط فضای خالی دندان‌های کشیده شده کاملاً برای سایر افراد جلب توجه خواهد کرد و به همین خاطر احتمالاً فرد به خاطر این شرایط احساس ناراحتی و خجالت خواهد داشت. توجه داشته باشید این شرایط فقط برای یک مدت خاص ادامه داشته و فاصله ایجاد شده با گذشت زمان با صاف شدن دندانها و حرکت آن‌ها به سمت موقعیت مناسب، بسته خواهد شد.
پس از چه مدت فاصله خالی ایجاد شده بین دندانها بسته می‌شود؟
مدت زمان لازم برای بسته شدن فاصله بین دندانها در نتیجه کشیدن آن‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و بستگی به شرایط درمان دارد. به این ترتیب به‌طور میانگین بسته شدن این فاصله به حدود ۴ ماه تا ۱ سال زمان نیاز خواهد داشت. توجه داشته باشید شکاف‌های ایجاد شده بر روی فک بالا سریع‌تر از فک پایین بسته می‌شوند. در حقیقت حرکت دندانها در طول هر ماه در حدود ۱ میلی‌متر می‌باشد.
امروزه برای بسته شدن سریع‌تر فاصله بین دندانها از ابزارهای خاص می‌توان استفاده کرد. به این ترتیب در برخی از براکت‌های مورد استفاده برای ارتودنسی، قلاب‌هایی طراحی شده که با عبور زنجیرهای مخصوص از آن‌ها (power chain)، می‌توان فرآیند حرکت دندانها به سمت یکدیگر و پر شدن فضای خالی را تسریع کرد. علاوه بر این امکان اتصال این زنجیرها از طریق نوار به‌طور مستقیم به براکت وجود دارد.
متخصص ارتودنسی معمولاً از یک خط کش مخصوص برای بررسی کاهش فاصله بین دندانها استفاده می‌کند. در ابتدا ممکن است فرد احساس کند دندان‌های وی اصلاً به یکدیگر نزدیک نشده و حرکت نمی‌کنند، اما در واقع این احساس اشتباه است.
کشیدن دندان در کودکان برای ارتودنسی
کشیدن دندان در درمان ارتودنسی برای کودکان معمولاً به ندرت صورت گرفته و این کار در اکثر مواقع برای افراد بزرگ‌سال انجام می‌شود. در واقع دندان‌های کودکان هنوز در حال رشد و پیدا کردن فضای مناسب در دهان هستند و به همین خاطر متخصص ارتودنسی می‌تواند از سایر روش‌ها برای جهت دادن آن‌ها به سمت موقعیت مناسب استفاده کند.
امروزه برای ایجاد فضای مورد نیاز در دهان کودک از ابزارهای مختلف همچون هدگیر، فضا گستر کام (سقف دهان) یا روش‌های هدایت رشد دندان استفاده می‌شود. به هر حال در صورتی که شدت نامرتبی دندان‌های کودک درجه ۳ بوده و فک پایین جلوتر از فک بالا قرار گرفته باشد، ممکن است کشیدن دندان کودک غیر قابل اجتناب شود.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله اشاره کردیم، در برخی شرایط نیاز به کشیدن دندان در ارتودنسی وجود دارد که ارتودنتیست بنا بر تشخیص خود، دندان یا دندان‌های مربوطه را شناسایی و به شما اعلام می‌کند. دندان‌های نیش دوم و اول معمولا کاندیدای خوبی برای این کار هستند. در نهایت با اینکه کشیدن دندان در ارتودنسی معایبی دارد، اما انجام آن بعضا ناگزیر است.
سلام خسته نباشید
من برای ارتودنسی ۲ دندان اول نیش بالا و یک دندان اول نیش سمت راست رو کشیدم و فقط دندان بعد از نیش اول کمی کج شده آیا نیازی هست نیش اول سمت چپم رو هم بکشم؟
اگه نکشم امکان بهم ریختگی دوباره دندان ها به وجود میاد؟