آندربایت یک مال اکلوژن یا ناهنجاری فک و دندان است که باعث می‌شود که هنگام بسته شدن دهان، دندانها به صورت هماهنگ روی هم قرار نگیرند. جفت نشدن دندان‌های فک بالا و پایین هنگام بسته شدن فک‌ها مشکلاتی را برای فرد به همراه دارد.
از جمله مشکلات اندربایت این است که امکان تمیز کردن درست دندانها وجود ندارد، پوسیدگی دندانها محتمل می‌شود، امکان جویدن صحیح غذا فراهم نبوده و فرد با مشکلات گوارشی مواجه می‌شود.
در ادامه این مقاله به بررسی درمان آندربایت و علل بروز خواهیم پرداخت: تا پایان با ما همراه باشید.
آندربایت دندان چیست؟
آندربایت چیست؟ آندربایت دندان یکی از مشکلات ساختاری استخوان فک و دندانها است که به صورت جلوزدگی دندان‌های فک پایین خود را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر در مال اکلوژن آندربایت دندان‌های جلویی فک پایین، جلوتر از دندان‌های جلویی فک بالا قرار می‌گیرند.
شدت آندربایت در افراد مختلف متفاوت است. در برخی موارد آندربایت خفیف بوده و به سختی می‌توان آن را تشخیص داد. اما در افرادی که آندربایت شدید دارند این عارضه روی ظاهر و چهره فرد تاثیر می‌گذارد.
همچنین این افراد برای تکلم و جویدن غذا با مشکل مواجه می‌شوند و در دهان و دندان‌های خود احساس درد دارند. تنفس دهانی و کیفیت خواب پایین از جمله سایر علائم آندربایت دندان هستند.
علل بروز آندربایت
نشانه های آندربایت در سنین مختلف ممکن است بروز کند که با دلایل مختلفی در کودک و بزرگسال ایجاد شده است. معمولا بحث ژنتیک دلیل اصلی این مشکل در کودکی است؛ در حالی که عوامل بیرونی در بزرگسالی ممکن است تاثیر گذار باشند.
علل متعددی برای ناهنجاری آندربایت دندان وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
- عادت های ناسالم کودکی
- صدمه و آسیب
- تومور
در ادامه به معرفی تاثیر هریک ازین عوامل در بروز عارضه فکی اندربایت میپردازیم.
ژنتیک
برخیی افراد مشکل آندربایت را از والدین خود به ارث می‌برند. به عبارتی این ناهنجاری می‌تواند ژنتیکی با مادرزادی باشد. نوزادانی که با مشکل کوچک بودن فک یا فضای دهان به دنیا می‌ایند در آینده به احتمال زیاد با بروز مال اکلوژن مواجه می‌شوند.
عادات کودکی
برخی عادات و رفتارهای غلط کودکی می تواند زمینه ساز بروز آندربایت، ناهماهنگی دندانها و عملکرد نادرست آن‌ها شود.
عاداتی مانند: مکیدن انگشت شست، فشردن زبان به دندانها، استفاده از پستانک در کودکان بالای سه سال، نفس کشیدن با دهان و تغذیه طولانی مدت کودک با شیشه شیر از جمله مواردی هستند که باعث ناهنجاری فک و دندان و در بزرگسالی می‌شوند. یکی دیگر از عوارض اینگونه عادات مشکل اوربایت دندانها است.
صدمه و تروما
اگر صدمات شدید به صورت و دندانها وارد شود ممکن است ناهنجاری دائمی در استخوان فک ایجاد کند. در اغلب موارد بعد از جراحی شکستگی استخوان فک، دندانها به طور صحیح روی هم قرار نمی‌گیرند. یکی از مشکلات رایج بعد از تروما و صدمه دیدن فک مشکل آندربایت است.
تومورها
یکی از علل ایجاد آندربایت شکل گیری و رشد تومورها در ناحیه فک و دهان است. این اتفاق با تغییر موقعیت فک‌ها و کج کردن دندانها منجر به ناهنجاری‌های فک و دندان می‌شود.
تفاوت اوربایت و آندربایت در چیست؟
اوربایت و آندربایت عارضه‌های دندانی هستند که باعث می‌شوند دندان‌های شما نظم ایده آلی نداشته باشند. اوربایت دندان در واقع شرایطی است که همپوشانی بین دندان‌های پیش بالا و پایین به وجود آید.
مقدار کمی از این همپوشانی تا حدی طبیعی است؛ اما به هیچ عنوان نباید از مقدار مشخصی بیشتر شود. در واقع می‌توانیم بگوییم که همپوشانی بیشتر از ۲ یا ۳ میلی‌متر به عنوان اوربایت در نظر گرفته شده و نیاز به شروع پروسه درمان اوربایت دارد.
آندربایت دقیقا نقطه مقابل این حالت بوده که دندان‌های ردیف پایینی نسبت به دندان‌های بالایی در ردیف جلوتری قرار می‌گیرند. این عارضه می‌تواند خفیف و یا شدید باشد؛ به گونه‌ای که دندان‌های پایینی کاملا به سمت جلو کشیده شوند.
در این حالت حتما باید برای ترمیم و درمان آندربایت دندانها اقدام کنید. آندربایت این روزها به عنوان کراس بایت هم شناخته شده و به عقب بودن فک بالا اشاره دارد.
سن مناسب برای درمان آندربایت
از دیگر موضوعاتی که برای بررسی آندربایت چیست و درمان آن باید در نظر داشته باشیم، درمان آندربایت است. برای دریافت نتیجه بهتر از درمان آندربایت، توصیه می‌کنیم در سن خاصی این کار را انجام دهید.
از این رو لازم است اطلاعات خود را درباره بهترین سن برای درمان آندربایت ارتقا دهید. به صورت کلی درمان اوربایت در انواع سنین امکان‌پذیر است؛ اما در این سنین خاص باعث می‌شود اثرگذاری بیشتری داشته باشد. در بهترین حالت باید درمان اوربایت را پیش از بلوغ انجام دهید.
در این سن هنوز رشد فک و استخوان‌ها متوقف نشده است. از این رو فرایند درمان فک نامتقارن در این حالت راحت‌تر انجام خواهد شد. بر اساس تجربیات موجود در این راستا، بهترین سن برای درمان اوربایت پسرها قبل از ۱۲ سالگی و برای دختران قبل از ۱۰ سالگی است.
برای درمان در ابتدا در مشاوره ارتودنسی دندان شرکت کرده و مطابق با نظر متخصص، بهترین اقدامات را انجام دهید.
آیا درمان آندربایت در بزرگسالی نیز امکان‌پذیر است؟
همان طور که در قسمت‌های قبلی هم به این موضوع اشاره کردیم، درمان اوربایت و جبران عقب بودن فک پایین یا بالا، هیچ‌گونه محدودیت سنی ندارد. از این رو همه افراد در رنج مختلف می‌توانند از خدمات درمانی بهره ببرند.
باید در نظر داشته باشید که فرایند درمان در این سنین می‌تواند بیشتر از قبل از زمان‌بر باشد. در برخی از مواقع هم باید شما هزینه بیشتری را صرف کنید تا در بزرگسالی بتوانید به نتیجه دلخواهی که در نظر دارید برسید.
برای درمان بهتر و موثرتر، لازم است از متخصص‌های مجرب و ماهر در این زمینه کمک بگیرید تا خدمات درمانی را به بهترین نحو ممکن ارائه دهند.
آندربایت چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
آندربایت و یا جلو بودن فک پایین هم مانند جلو بودن فک بالا، می‌تواند عوارض خاصی را به دنبال داشته باشد. برخی از این عوارض حتی بر روی ابعاد مختلف زندگی فرد هم اثرگذارند.
از این رو توصیه می‌شود درمان اندربایت را جدی گرفته و در بازه زمانی مناسب برای این کار اقدام کنید.
از جمله اصلی‌ترین عوارض و مشکلاتی که در این حالت به وجود می‌آیند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بی نظمی و فشردگی دندانها
- دندان قروچه و آسیب به مینای دندان
- افزایش خطر پوسیدگی دندانها و آسیب به لثه
- مشکل در جویدن و بلع غذا
- دشواری در تکلم و تلفظ کلمات
- تغییر ظاهر و چهره بیمار به دلیل تغییر موقعیت و جلو زدگی فک پایین
- احساس درد در فک و دهان
- سردرد مکرر و ناراحتی گوش
- اختلال مفصل گیجگاهی
کاهش اعتماد به نفس
در صورتی که آندربایت شدید بوده و فک پایین بیشتر از حد مجاز جلو زده باشد، می‌تواند به میزان زیادی بر روی ظاهر فرد اثرگذار باشد. این موضوع به صورت مستقیم با اعتماد به نفس فرد در ارتباط بوده و باعث تضعیف آن می‌شود.
در چنین حالتی ممکن است فرد مشکلات گفتاری هم پیدا کند که کاهش اعتماد به نفس به نفس را بیشتر از قبل خواهد کرد.
عوارض گوارشی
افرادی که با این سبک از ناهنجاری فک درگیر هستند، ممکن است مشکلاتی در جویدن غذا و بلع هم داشته باشند. در برخی از مواقع مشکلات تنفسی هم یکی دیگر از مشکلات در این راستا محسوب می‌شود. همه این عوامل در کنار یکدیگر باعث می‌شوند که فرد با مشکلات گوارشی هم درگیر شود.
درد ناحیه فک
آندربایت معمولا با فشردگی دندانها همراه است؛ در این وضعیت فاصله دندانی به حداقل میزان خود رسیده و به یکدیگر نزدیک‌تر از حد معمول هستند. همین موضوع باعث شده تا فشار بیشتر از حد معمول به یکدیگر وارد کنند. این فشار مضاعف واردشده باعث ایجاد درد در ناحیه فک و دندانها شود.
تشخیص آندربایت
خوشبختانه تشخیص این ناهنجاری دشوار نیست و دندانپزشک به راحتی می‌تواند با بررسی علائم آن را تشخیص دهد. پس از تشخیص اولیه، با عکس‌برداری کامل دندانها و فک آندربایت خفیف یا شدید مشخص می‌شود. سپس با توجه به وضعیت بیمار، سن، شدت ناهنجاری و نامرتبی دندانها روش درمانی مناسب برای او در نظر گرفته می‌شود.
اگر بیمار در سن کمتر از ۷ تا ۱۲ سالگی باشد، درمان ساده‌تر و موثرتر انجام می‌شود. اما در سنین بزرگسالی به دلیل تکمیل رشد استخوان‌های فک درمان پیچیده‌تر و دشوارتر خواهد شد. بنابراین بهترین سن برای درمان آندربایت سنین کودکی و قبل از رسیدن به سن بلوغ است.
روش‌های درمان آندربایت
درمان آندربایت اهمیت بسیار بالایی داشته و حتما باید به موقع انجام شود تا بهترین نتیجه ممکن را برای فرد به همراه داشته باشد. از این رو به هیچ عنوان نباید این موضوع را نادیده بگیرید.
فرقی نمی‌کند درگیر آندربایت خفیف و یا شدید شده باشید، در هر صورت لازم است تا اقدامات لازم را برای درمان این عارضه انجام دهید.
اهمیت بسیار بالای این موضوع باعث شده تا امروزه روش‌های مختلفی در این زمینه ارائه شوند که هر کدام از آن‌ها مزایای مخصوص به خود را دارند. در این بخش به معرفی چند نمونه از کاربردی‌ترین روش‌ها برای درمان آندربایت میپردازیم.
درمان آندربایت با ارتودنسی
بهترین روش برای درمان آندربایت خفیف تا متوسط روش‌های غیر جراحی و ارتودنسی فک پایین است. طی مراحل ارتودنسی نه تنها مشکلات مربوط به عدم تراز بودن دندانها رفع می‌شود بلکه چهره و ظاهر صورت فرد نیز به تدریج بهبود پیدا می‌کند.
درمان آندربایت با ارتودنسی در کودکان معمولا نتایج مطلوب‌تری نسبت به بزرگسالان به همراه دارد. در موارد آندربایت خفیف متخصص ارتودنسی برای رفع ناهنجاری، بهبود جلو زدگی فک پایین و بهم ریختگی دندانها از سیم‌های ارتودنسی، بریس‌های پلاستیکی یا ابزارهای ساده دیگر استفاده می‌کند.
در این روش با اعمال فشار به فک و دندانها، آن‌ها را ودار می‌کنند که به سمت جایگاه اصلی خود بروند. یکی از بهترین گزینه‌های درمان ارتودنسی برای این نوع ناهنجاری اینویزیلاین یا ریتینرهای شفاف است که معمولا برای بزرگسالان به کار می‌رود.
کشیدن دندان قبل از درمان آندربایت با ارتودنسی
در مواردی که شدت ناهنجاری شدیدتر بوده و تراکم و شلوغی دندانها مساله ساز شود، ممکن است دندانپزشک تشخیص دهد که قبل از شروع درمان یک یا چند دندان کشیده شوند. با کشیدن دندان فضای کافی برای جابجایی دندانها فراهم شده و ناهنجاری جلو بودن دندان های فک پایین زودتر رفع می‌شود.
روش‌های دندانپزشکی زیبایی
در مواردی که جلو بودن دندان‌های فک پایین خفیف است، بیمار می‌تواند از روش درمانی جدید با نام تکنولوژی لیفت صورت (Face Lift) استفاده نماید. در این روش که به نوعی از روش‌های دندانپزشکی زیبایی محسوب می‌شود دندانها جلویی فک پایین فرم دهی شده و روی دندان‌های بالا روکش ونیر یا لمینت قرار می‌گیرد.
به این ترتیب دندان‌های دو فک بهم نزدیک شده و با هم هماهنگ و تراز می‌شوند. این روش مشکل جلو بودن فک پایین را حل نمی‌کند و تنها ظاهر دندان‌های جلویی و عملکرد فک را بهبود می‌بخشد.
بعد از اینکه با این روش فاصله بین دندان‌های بالا و پایین برطرف شد، لازم است برای تکمیل درمان و ردیف شدن دندانها بیمار از درمان ارتودنسی استفاده کند. این درمان در مقایسه با جراحی کم هزینه‌تر است اما دوره درمان آن طولانی‌تر است.
درمان جراحی فک برای آندربایت
برای بزگسالان و افرادی که آندربایت شدید دارند روش ارتودنسی نتیجه مطلوبی نداشته و باید جراحی فک انجام شود. برای انجام این جراحی ارتودنتیست بیمار را به جراح فک و صورت ارجاع می‌دهد.
جزئیات جراحی به شرایط خاص هر بیمار و شدن جلو بودن دندانها و فک پایین بستگی دارد. به طور کلی جراحی فک برای درمان آندربایت دندان شامل یکی از موارد تغییر شکل فک، جلو کشیدن فک بالا، عقب کشیدن یا کوتاه کردن فک پایین است.
بعد از جابجایی استخوان فک در حین عمل جراحی، برای حفظ شکل مناسب فک از سیم، صفحات مخصوص یا پیچ و اسکرو استفاده می‌شود. در اغلب موارد بیمار قبل و بعد از جراحی باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد.
این کار برای تکمیل مراحل درمان الزامی است. این جراحی اگرچه یک روش تهاجمی است اما تاثیر فراوانی روی زیبایی لبخند و جذابیت چهره دارد.
کاپ چانه
یکی از روش‌هایی که معمولا برای درمان اندربایت مورداستفاده قرار می‌گیرد، کاپ چانه است. این روش بیشتر برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاپ چانه وسیله‌ای است که روی چانه قرار گرفته و سیم‌های آن به دور سر بسته می‌شوند تا به درستی در موقعیت مناسب ثابت شود.
در این حالت فشار مناسبی به فک پایین وارد می‌شود تا به سمت عقب حرکت کند. استفاده از این کاپ در سنین پایین می‌تواند تا حد زیادی از بروز اندربایت هم جلوگیری کند.
ونیر کامپوزیت
در صورتی که میزان اندربایت خفیف باشد، روش‌های مختلفی برای درمان توصیه می‌شوند که شما می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. یکی از کاربردی‌ترین روش‌ها در این حالت استفاده از ونیر کامپوزیت است.
این روش علاوه بر اثرگذاری درمانی، خواص زیبایی هم دارد که شما می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید. برای استفاده از این روش باید بخشی از دندان‌های پایینی برش داده شده و مجدد به آن‌ها فرم داده شود. این فرم دهی دوباره دندانها باعث می‌شود حالت فک نامتقارن تا حدی از بین برود و دندانها به صورت هم‌تراز با یکدیگر قرار بگیرند.
درمان خانگی جلوزدگی دندان‌های فک پایین
هیچ روش خانگی برای درمان آندربایت وجود ندارد و تنها راه برای اصلاح این ناهنجاری و تراز کردن دندانها درمان دندانپزشکی است که باید توسط متخصص ارتودنتیست یا جراح فک و صورت انجام شود.
بیمار تنها می‌تواند قبل از اقدام برای درمان، حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را به مدت دو دقیقه با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک زده و از نخ دندان استفاده کند. با این کار احتمال پوسیدگی دندانها تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
در هر صورت چنانچه ناهنجاری فک و جلو بودن دندان های فک پایین زودتر تشخیص داده شود لزوم به کار بردن روش‌های تهاجمی مانند جراحی فک کاهش می‌یابد. این موضوع در مورد ناهنجاری جلو بودن فک بالا نیز صدق می‌کند.
درمان آندربایت در کودکان
همان طور که در قسمت‌های قبلی هم به این موضوع اشاره کردیم، درمان آندربایت در سنین پایین‌تر که هنوز رشد متوقف نشده، می‌تواند نتیجه بهتر و سریع‌تری را به همراه داشته باشد.
از این رو اجرای درمان در کودکی، روش مناسب‌تری محسوب می‌شود. اگر بتوانید این عارضه را در کودکان قبل از ۷ سالگی تشخیص دهید، اقدامات متنوعی برای درمان آن می‌توانید انجام دهید.
در این حالت ارتودنسی هم به عنوان یکی از بهترین و موثرترین روش‌های درمانی شناخته شده و می‌تواند تا حد زیادی اثرگذار باشد. ارتودنسی دندانها هم فشار لازم را به دندانها و فک کودکان وارد کرده و آن‌ها را به سمت موقعیت مناسب هدایت می‌کند.
هزینه درمان آندربایت
هزینه درمان آندربایت بیش از هرچیز به روش درمانی آن بستگی دارد. طبیعتا هزینه درمان جراحی از هزینه درمان ارتودنسی برای اصلاح آندربایت بیشتر است.
علاوه بر این مواردی از قبیل تخصص دندانپزشک، وسایل و تجهیزات مورد استفاده، پوشش بیمه و مواردی از این قبیل بستگی دارد. اقدام به موقع برای درمان این ناهنجاری فک و دندان تا حد زیادی هزینه‌های درمانی را کاهش خواهد داد.
یکی از عارضه‌های فک، آندربایت بوده که به جلو بودن فک پایین اشاره دارد. در چنین حالتی دندان‌های بالا با دندان‌های پیش جلو همپوشانی دارند. این عارضه معمولا مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند؛ از این رو هرچه زودتر باید برای درمان آن اقدام کنید.
در قسمت‌های قبلی به صورت کلی به بررسی درمان آندربایت و مشکلات آن پرداختیم. درمان اندربایت در سنین پایین‌تر و با مشاوره ارتودنسی دندان می‌تواند تا حد زیادی موفق و نتیجه‌بخش باشد.
