مسواک ارتودنسی برای افرادی که از انواع بریس‌های دندانی استفاده می‌کنند، وسیله‌ای نام آشناست. البته منظورمان این نیست که تمام آنها از مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده می‌کنند.
پس از نصب بریس‌ها شما باید سطوحی چندوجهی را با ساختاری بسیار پیچیده‌تر از دندان‌ها تمیز کنید؛ مسواک مخصوص ارتودنسی دقیقا برای اینکار طراحی شده است. حتما توصیه های متخصص ارتودنسی خود را در مورد نحوه استفاده مسواک جدی بگیرید.
در ادامه ضمن معرفی مسواک‌های تخصصی اینکار و انواع آنها، نحوه مسواک زدن بریس‌ها را با مسواک مخصوص و همچنین معمولی، بررسی می‌کنیم.
مسواک ارتودنسی چیست؟ چرا باید از آن استفاده کرد؟
دستگاه ارتودنسی هم نظافت صحیح و کامل دندان‌ها را دشوار می‌کند، هم زیر سیم‌ها و براکت‌های آن محل مناسبی برای تجمع باکتری محسوب می‌شود. این اتفاق در شرایط وخیم‌تر می‌تواند به ایجاد التهاب در لثه و بافت دهان و حتی عفونت دهانی هم منتهی شود.
به همین دلیل افرادی که ارتودنسی دندان دارند، باید نحوه مسواک زدن ارتودنسی را جدی بگیرند و ترجیحا برای اینکار از ابزار مناسب آن استفاده کنند. توجه داشته باشید که منظور از مسواک زدن ارتودنسی در طول درمان، موارد زیر است:
- تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها (هم فاصله طبیعی، هم فاصله‌های بیشتر در افرادی که فواصل بین دندانی دارند)
- تمیز کردن بخش‌هایی از دندان‌ها که سیم روی آنها قرار دارد
- تمیز کردن سیم‌ها و براکت‌های دستگاه ارتودنسی
- تمیز کردن لثه‌ها و ماساژ آنها برای کاهش التهاب
- و همچنین تمیز کردن پیچ‌های ایمپلنت و پروتز
البته افراد عادی هم می‌توانند از مسواک مخصوص ارتودنسی برای ماساژ لثه و تمیز کردن حداکثری دندان‌های خود استفاده کنند.
انواع مسواک ارتودنسی
هنگام غذا خوردن با براکت‌های ارتودنسی، ذرات مواد غذایی علاوه بر سطوحی دندانی، به اجزا و قطعات دستگاه ارتودنسی نیز می‌چسبند. تمیز کردن همه این سطوح با مسواک معمولی امکان پذیر نیست. لذا برای حذف حداکثری باقی مانده مواد غذایی و پلاک دندانی باید از انواع مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده کنید که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
- مسواک گرد: مسواک گرد بهترین انتخاب برای تمیز کردن موثر سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی است. با این مسواک میتوان دندان‌هایی که به سختی قابل دسترسی هستند را نیز به خوبی مسواک زد.
- مسواک منحنی: برای تمیز کردن قسمت‌هایی از دهان و دندان‌ها که دسترسی به آنها دشوار است، مانند فاصله بین دندان‌های انتهایی شما به یک مسواک منحنی نیاز دارید.
- مسواک برسی: این نوع مسواک عملکردی همانند نخ دندان دارد و برای تمیز کردن فواصل بین دندانی و براکت‌های ارتودنسی مناسب است.
- مسواک سه وجهی: مسواک سه وجهی یا سه طرفه به طور همزمان به همه سطوح دندان و دستگاه ارتودنسی دسترسی دارد. با استفاده از این مسواک میتوان دندان‌ها، خط لثه، سیم‌ها و اطراف براکت‌ها را در زمان کوتاهی کاملا تمیز کرد.
- مسواک برقی: مسواک برقی دستگاهی ساده و کاربردی برای راحت‌تر کردن طرز استفاده از مسواک ارتودنسی است. این نوع مسواک انواع سری گرد، سه وجهی و معمولی را دارد که به فرد امکان می‌دهد همه قسمت‌های دهان، دندان و بریس‌های ارتودسی را کاملا تمیز کند. مسواک ارتودنسی برقی یک دسته برای حرکت مکانیکی دارد و با باطری کار می‌کند.
- مسواک بین دندانی: مسواک بین دندانی مسواک کوچک و منعطفی است که به طور خاص برای پاکسازی فضای خالی بین دندان‌ها طراحی شده است. سری نرم و دندانه‌های آن عمکلرد موثرتری از نخ دندان دارد.
مسواک مخصوص ارتودنسی چطور از مسواک معمولی متمایز می‌شود؟
اصولا مسواک‌های معمولی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سطح جلویی، زیرین و پشت دندان‌ها را به خوبی تمیز کنند. در نمونه‌های جدیدتر بخش‌هایی برای ماساژ لثه‌ها و تمیز کردن زبان هم در نظر گرفته شده است.
تا اینجا همه‌چیز خوب به نظر می‌رسد؛ اما برخلاف مسواک مخصوص ارتودنسی، این نمونه‌ها به فواصل بین دندان‌ها و لثه‌ها دسترسی خوبی ندارند و نمی‌توانند کاملا آنها را پاک کنند.
ظاهر مدل‌های رایج این مسواک‌های نازک و ظریف مانند عدد هفت است. پرزهای بلندتر دو طرف مسواک ارتودنسی به شما اجازه می‌دهد از زوایا و فشارهای مختلفی استفاده کنید، بدون اینکه پرزها به بریس‌ها گیر کنند.
توجه داشته باشید که مسواک مناسب هر فرد، توسط دندانپزشک و با توجه به شکل دندان‌ها و فک‌های بیمار مشخص می‌شود. بد نیست این نکته را هم بگوییم که یکی از مزایای ارتودنسی متحرک همین جا مشخص می شود که میتوان مثل افراد عادی که ارتودنسی ندارند، دندان ها را با مسواک معمولی تمییز کرد.
برای دیدن آدرس مطب متخصص ارتودنسی غرب تهران و کلینیک متخصص ارتودنسی در شرق تهران کلیک کنید.
نحوه استفاده از مسواک ارتودنسی
طرز مسواک زدن ارتودنسی با مسواک مخصوص از چیزی که فکر می‌کنید ساده‌تر است. اینکار چند نکته ریز دارد که با رعایت آنها میتوانید علاوه بر نظافت کامل و صحیح دهان و دندان، از آسیب دیدن لثه‌ها و دندان‌ها هم جلوگیری کنید.
پس از تهیه مسواک مناسبی که متخصص ارتودنسی تجویز می‌کند، برای تمیز کردن دندان‌ها باید چنین مراحلی را طی کنید:
- ابتدا با مسواک معمولی خوب دندان‌هایتان را تمیز کنید. این مرحله را به دقت و به آرامی انجام دهید، مخصوصا اگر پرزهای مسواک معمولی شما نرم نیست.
- حالا مسواک ارتودنسی را وارد فضای بین دندانی کنید، و آن را آرام در جهت عقب و جلو حرکت دهید. دقت کنید که حرکات ناگهانی یا با فشار زیاد جایی در نحوه مسواک زدن ارتودنسی ندارد. پس نه قدرت زیادی به مسواک وارد کنید، نه آن را با فشار وارد شکاف‌ها یا زیر سیم‌ها کنید.
- پس از پاک کردن فاصله بین دندان‌ها، فضای بین دندان‌ها و سیم‌ها، اطراف براکت‌ها و فاصله بین براکت‌ها را هم به شکلی که گفته شد تمیز کنید.
شما باید سه مرحله طرز مسواک زدن ارتودنسی را تا پایان طول درمان‌تان ۲ بار در روز تکرار کنید. همچنین، خوب است بدانید که تقریبا تمام دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در کنار تعهد به این مراحل، از نخ دندان و دهانشویه هم استفاده کنید. چراکه رعایت هرچه بیشتر بهداشت ارتودنسی، کمتر دندان‌ها را در معرض پوسیدگی قرار می‌دهد.
نکته: برای اینکه متوجه شوید نحوه مسواک زدن ارتودنسی را درست انجام می‌دهید، میتوانید به براکت‌ها توجه کنید. براکت‌های براق با لبه‌های کاملا واضح و مشخص نشانه خوبی از نظافت صحیح دهان و دندان است.
تمیز کردن بریس‌ها با مسواک معمولی
نحوه استفاده از مسواک ارتودنسی را بررسی کردیم. اما اگر به هردلیلی مسواک مخصوص در دسترس نیست، با مسواک معمولی هم میتوان دستگاه ارتودنسی و دندان‌ها را تا حد خوبی تمیز کرد. بهترین نتیجه را وقتی میتوانید بگیرید که مسواک تا جای ممکن زبر نباشد و سر کوچکی داشته باشد.
برای تمیز کردن بریس ها با مسواک معمولی، مراحل زیر را در ذهن داشته باشید:
- مسواک را با زاویه ۴۵ درجه بین لثه و براکت قرار دهید، و با حرکات چرخشی (به دفعات مناسب) نواحی مجاور لثه را تمیز کنید.
- سطح جونده دندان‌ها را هم با تکرار حرکات رفت و برگشتی پاکسازی کنید.
- پشت دندان‌ها را هم با زاویه ۴۵ درجه و حرکات چرخشی به صورت متناوب مسواک بزنید.
- زبان و پرزهای ریز آن محل مناسبی برای رشد باکتری‌هاست. پس مطمئن شوید که با حرکات رفت و برگشتی مسواک نیز آن را به خوبی تمیز می‌کنید.
- حالا قسمت پایین براکت و سپس قسمت‌های بالایی آن را نیز به دقت برس بکشید.
امیدواریم این طرز مسواک زدن ارتودنسی دندان‌های شما را کاملا تمیز کرده باشد. شما میتوانید این مراحل را با مسواک‌های برقی با پرز نرم و تنظیم آنها روی قدرت پایین نیز انجام دهید.
اگر می‌بینید دندان‌ها و فاصله بین آنها آنطور که باید با مسواک معمولی پاکسازی نمی‌شوند، از دوباره برس زدن با فشار بیشتر خودداری کنید و یک مسواک مخصوص ارتودنسی تهیه کنید.
ویژگی های بهترین مسواک مخصوص ارتودنسی
قبل از خرید انواع مسواک مخصوص ارتودنسی، بهتر است در مورد نوع مسواک و نحوه استفاده از آن با متخصص ارتودنسی مشورت کنید. به طور کلی مسواک‌های مخصوص ارتودنسی باید این ویژگی‌ها را داشته باشند:
- سر کوچک و باریک: مسواک ارتودنسی خوب باید سر باریک و کوچکی داشته باشد تا به کمک آن بتوان همه نقاط دهان و دندان که امکان تجمع پلاک و باکتری در آنها وجود دارد را تمیز کرد. پاکسازی قسمت‌هایی مانند فضای بین دندان‌های عقبی و شکاف‌های لثه‌ای بسیار مهم است.
- پرزهای نرم: بهترین مسواک ارتودنسی باید پرزهایی نرم داشته باشد تا بدون ایجاد حساسیت و آسیب زدن به لثه و بریس‌ها، بتوان به درستی دندان‌ها را مسواک زد.
- طراحی مناسب: مسواک ارتودنسی باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که امکان حذف تمامی ذرات باقی مانده غذا از سطوح دندانی و میان براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی را ممکن سازد. فرد با استفاده از این مسواک باید بتواند قسمت‌های عقبی دهان که دسترسی به آن دشوار است را نیز به خوبی تمیز کند.
نکات مهم هنگام استفاده از مسواک ارتودنسی
برای جلوگیری از آسیب دیدن بریس‌ها و پوسیده شدن دندان‌ها در طول دوره درمان، بهتر است نکات زیر را هنگام استفاده از مسواک ارتودنسی مد نظر قرار دهید:
- روزانه دو تا سه مرتبه دندان‌ها و دستگاه ارتودنسی را مسواک بزنید.
- بهترین زمان برای مسواک زدن در ارتودنسی بعد از هر وعده غذایی، بعد از هر بار مصرف تنقلات و قبل از خواب شبانه است.
- اگر امکان مسواک زدن ندارید دهانتان را با آب فراوان بشویید.
- برای مسواک زدن وقت بگذارید. تمیز کردن هر دندان حداقل ۱۰ ثانیه زمان می‌برد.
- از خمیر دندان مخصوص ارتودنسی و حاوی فلوراید استفاده کنید.
- برای تمیز شدن فاصله بین دندان‌ها و خط لثه مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نگه دارید.
- مسواک را به اندازه‌ای روی دندان فشار دهید که پرزهای آن را روی لثه حس کنید. از فشردن بیش از حد مسواک به دندان‌ها و بریس‌ها بپرهیزید.
- تمام سطوح دهان، دندان‌ها و دستگاه ارتودنسی که امکان تجمع جرم و باکتری در آنها وجود دارد از جمله جلو، پشت و بالای دندان‌ها، روی زبان و داخل گونه‌ها را کاملا تمیز کنید.
- برای تمیز کردن فضای بین دندان‌ها و براکت‌ها از مسواک بین دندانی با سر باریک و پرزهای نرم استفاده کنید.
- لثه‌ها را با استفاده از مسواک مخصوص به آرامی پاک کنید.
اگر دندان‌ها و براکت‌های ارتودنسی شما همیشه تمیز و براق هستند و لبه‌های آنها به وضوح دیده می‌شود به شما تبریک می‌گوییم. این یعنی شما بهداشت دندان‌های ارتودنسی شده به خوبی رعایت کرده‌اید.
مسواک برقی برای دندان ارتودنسی
مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی مزایای مشخصی نسبت به مسواک‌های معمول دارند. مطالعات نشان داده‌اند که مسواک برقی ارتودنسی بهتر می‌تواند دندان‌ها را تمیز کند. در بررسی که برای مدت سه ماه انجام شد، مشخص گردید که مسواک‌های برقی، پلاک دندان را به میزان ۱۱ درصد موثرتر از مسواک‌های معمول از بین می‌برند.
برای استفاده، تنها مسواک را باید روشن کنید و سر آن را روی دندان‌های خود بگذارید. شما نباید نگران اعمال فشار سخت (یا فشار کافی) برای تمیز کردن مناسب دندان‌های خود باشید زیرا این نوع از مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی نیازی به وارد آوردن فشار اضافه برای انجام عمل تمیز کردن دندان‌ها نخواهند داشت.
یکی دیگر از روش های موثر برای رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران ارتودنسی، استفاده از دستگاه واترجت است. در صورتی که نمیدانید واتر جت دندان چیست میتوانید به مقاله راهنما سر بزنید.
ویژگی های مسواک برقی مناسب برای ارتودنسی
در هنگام انتخاب و خرید مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی، باید یک سری از خصوصیات را در نظر بگیرید تا بتوانید انتخاب درستی داشته باشید. از آن جا که هنگام داشتن بریس باید مراقبت بیشتری را برای حفظ سلامت و تمیزی دندان‌های خود به عمل آورید، برخی از ویژگی‌های زیر مهم هستند تا عملکرد بهتری داشته باشد.
مقایسه سر چرخان و سر سونیک (دارای لرزش) مسواک‌های برقی
مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای دو نوع سر مختلف هستند. مسواک برقی دارای سر چرخان همانطور که از نامش پیداست، دارای یک سر چرخان است که به طور موثری ذرات مواد غذایی و پلاک‌ها را از بین می‌برد.
مسواک برقی دارای سر سونیک به صورت چرخان نیست اما با لرزش خود موجب تمیز کردن دندان‌ها می‌شود. اکثر دندانپزشکان مسواک های برقی با سر چرخان را برای بریس توصیه می‌کنند زیرا این نوع از مسواک‌ها فضاهای تنگ بین سیم‌ها و دندان‌ها را بهتر تمیز می‌کنند.
تایمر مسواک برقی
اکثر مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای یک تایمر دو دقیقه‌ای استاندارد هستند. برخی انواع دارای یک ویژگی اضافه به نام کواد پیسر هستند که می‌تواند این دو دقیقه را به قسمت‌های ۳۰ ثانیه‌ای تقسیم کند. این ویژگی سبب می‌شود تا شما قادر باشید زمان مسواک زدن خود را به ۴ قسمت مساوی تقسیم کنید و بتوانید به خوبی دندان‌های خود را تمیز کنید.
سختی برس‌ها
همانند مسواک‌های معمول دستی، سر مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای درجه بندی‌های متفاوتی از لحاظ سختی برس‌ها هستند. یکی از مزایای مسواک برقی مخصوص ارتودنسی این است که برخی از مدل‌ها دارای سرهای متفاوتی هستند، بنابراین شما میتوانید سرهایی با سختی‌های مناسب خود انتخاب کنید.
برس‌های نرم برای بریس‌ها مناسب‌تر هستند زیرا آسیب کمتری به لثه‌های حساس وارد می‌کنند. به علاوه، برس‌های نرم بسیار قابل انعطاف هستند و دسترسی به نواحی مانند فضای بین سیم‌ها را آسان‌تر می‌کنند.
توجه به بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن مرتب و صحیح در طول دوره ارتودنسی نقش بسزایی در مراقبت از بریس‌های ارتودنسی و حفظ سلامت دندان‌ها دارد. برای محافظت از دندان‌های ارتودنسی شده شما باید با مشورت ارتودنتیست مسواک مخصوص ارتودنسی مناسب خود را تهیه کرده و هنگام مسواک زدن نکات مهم گفته شده در مورد نحوه استفاده از پک ارتودنسی را رعایت نمایید.
اگر در مورد مسواک ارتودنسی سوالی دارید یا به دنبال متخصص ارتودنسی خوب در تهران هستید با کلینیک دکتر قریشی تماس بگیرید.
با سلام وخسته نباشید خدمت شما
اگر مسواک زدن را با فیلمشان دهید بهتر است
باتشکر