مسواک ارتودنسی؛ از انواع تا نحوه استفاده صحیح

مسواک ارتودنسی برای افرادی که از انواع بریس‌های دندانی استفاده می‌کنند، وسیله‌ای نام‌آشناست. البته منظورمان این نیست که تمام آنها از مسواک مخصوص ارتودنسی استفاده می‌کنند.

بعضی افراد معتقدند با مسواک‌های معمولی هم می‌توان سیم‌ها و براکت‌ها را تمیز کرد، و احتیاجی به استفاده از این مسواک‌های عجیب‌وغریب نیست. حتی گروهی معتقدند نمونه‌های معمولی بهتر از مسواک ارتودنسی اینکار را انجام می‌دهد.

صرف نظر از اینکه در چه گروهی قرار می‌گیرید، واقعیت این است که پس از نصب بریس‌ها شما باید سطوحی چندوجهی را با ساختاری بسیار پیچیده‌تر از دندان‌ها تمیز کنید؛ کاری که (برخلاف مسواک‌های معمولی) مسواک ارتودنسی دقیقا برای آن طراحی شده.

در ادامه ضمن معرفی مسواک‌های تخصصی اینکار و انواع آنها، نحوه مسواک زدن ارتودنسی با مسواک مخصوص و همچنین معمولی را بررسی می‌کنیم.

 

مسواک ارتودنسی چیست؟ چرا باید از آن استفاده کرد؟

مسواک ارتودنسی بین دندانی، یا به اختصار مسواک ارتودنسی، مسواکی است که برای تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها و بین براکت‌ها کاربرد دارد. بریس‌ها هرچند دندان‌ها را به جای صحیح خود هدایت می‌کنند، اما آنها را به شدت در معرض پوسیدگی و تغییر رنگ قرار می‌دهند.

دستگاه ارتودنسی هم نظافت صحیح و کامل دندان‎ها را دشوار می‌کند، هم زیر سیم‌ها و براکت‌های آن محل مناسبی برای تجمع باکتری محسوب می‌شود. این اتفاق در شرایط وخیم‌تر می‌تواند به ایجاد التهاب در لثه و بافت دهان و حتی عفونت دهانی هم منتهی شود.

به همین دلیل افرادی که ارتودنسی دندان دارند، باید نحوه مسواک زدن ارتودنسی را جدی بگیرند و ترجیحا برای اینکار از ابزار مناسب آن استفاده کنند. توجه داشته باشید که منظور از مسواک زدن ارتودنسی در طول درمان، موارد زیر است:

• تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها (هم فاصله طبیعی، هم فاصله‌های بیشتر در افرادی که فواصل بین دندانی دارند)
• تمیز کردن بخش‌هایی از دندان‌ها که سیم روی آنها قرار دارد
• تمیز کردن سیم‌ها و براکت‌های دستگاه ارتودنسی
• تمیز کردن لثه‌ها و ماساژ آنها برای کاهش التهاب
• و همچنین تمیز کردن پیچ‌های ایمپلنت و پروتز

البته افراد عادی هم می‌توانند از مسواک مخصوص ارتودنسی برای ماساژ لثه و تمیز کردن حداکثری دندان‌های خود استفاده کنند.

 

 

مسواک مخصوص ارتودنسی چطور از مسواک معمولی متمایز می‌شود؟

اصولا مسواک‌های معمولی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سطح جلویی، زیرین و پشت دندان‌ها را به خوبی تمیز کنند. در نمونه‌های جدیدتر بخش‌هایی برای ماساژ لثه‌ها و تمیز کردن زبان هم در نظر گرفته شده است.

تا اینجا همه‌چیز خوب به نظر می‌رسد؛ اما برخلاف مسواک مخصوص ارتودنسی، این نمونه‌ها به فواصل بین دندان‌ها و لثه‌ها دسترسی خوبی ندارند و نمی‌توانند کاملا آنها را پاک کنند.

ظاهر مدل‌های رایج این مسواک‌های نازک و ظریف مانند عدد هفت است. بلندتر پرز‌های دو طرف مسواک ارتودنسی به شما اجازه می‌دهد از زوایا و فشارهای مختلفی استفاده کنید، بدون اینکه پرزها به بریس‌ها گیر کنند. این محصولات با توجه به کاربرد و اندازه شکاف بین دندانی مدل‌های گوناگونی دارند، از جمله:

• مسواک ارتودنسی منحنی: این مسواک‌ها برای تمیز کردن نقاطی که دسترسی به آنها ساده نیست، مانند فاصله بین دندان‌های انتهایی، عالی هستند.
• مسواک ارتودنسی گرد: این مدل هم مانند مسواک منحنی فاصله‌های بین دندانی با دسترسی دشوار را به خوبی پاک می‌کند؛ و برای تمیز کردن سیم‌ها و براکت‌ها هم مناسب است.
• مسواک ارتودنسی برسی: این مسواک‌ها مانند نخ دندان هستند، و برای تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها و دستگاه ارتودنسی استفاده می‌شوند.

توجه داشته باشید که مسواک مناسب هر فرد، توسط دندانپزشک و با توجه به شکل دندان‌ها و فک‌های بیمار مشخص می‌شود. بد نیست این نکته را هم بگوییم که یکی از مزایای ارتودنسی متحرک همین جا مشخص می شود که میتوان مثل افراد عادی که ارتودنسی ندارند، دندان ها را با مسواک معمولی تمییز کرد.

 

برای دیدن آدرس مطب متخصص ارتودنسی غرب تهران و کلینیک متخصص ارتودنسی در شرق تهران کلیک کنید.

 

نحوه مسواک زدن ارتودنسی (با مسواک مخصوص)

طرز مسواک زدن ارتودنسی با مسواک مخصوص از چیزی که فکر می‌کنید ساده‌تر است. اینکار چند نکته ریز دارد که با رعایت آنها می‌توانید علاوه بر نظافت کامل و صحیح دهان و دندان، از آسیب دیدن لثه‌ها و دندان‌ها هم جلوگیری کنید.

پس از تهیه مسواک مناسبی که اردتودنتیست تجویز می‌کند، برای تمیز کردن دندان‌ها باید چنین مراحلی را طی کنید:

1. ابتدا با مسواک معمولی خوب دندان‌هایتان را تمیز کنید. این مرحله را به دقت و به آرامی انجام دهید، مخصوصا اگر پرزهای مسواک معمولی شما نرم نیست.
2. حالا مسواک ارتودنسی را وارد فضای بین دندانی کنید، و آن را آرام در جهت عقب و جلو حرکت دهید. دقت کنید که حرکات ناگهانی یا با فشار زیاد جایی در نحوه مسواک زدن ارتودنسی ندارد. پس نه قدرت زیادی به مسواک وارد کنید، نه آن را با فشار وارد شکاف‌ها یا زیر سیم‌ها کنید.
3. پس از پاک کردن فاصله بین دندان‌ها، فضای بین دندان‌ها و سیم‌ها، اطراف براکت‌ها و فاصله بین براکت‌ها را هم به شکلی که گفته شد تمیز کنید.

شما باید سه مرحله طرز مسواک زدن ارتودنسی را تا پایان طول درمان‌تان دوبار در روز تکرار کنید. همچنین، خوب است بدانید که تقریبا تمام دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در کنار تعهد به این مراحل، از نخ دندان و دهانشویه هم استفاده کنید تا کوچکترین مسئله‌ای بهداشت دهان و دندان شما را تحت تاثیر قرار ندهد.

نکته: برای اینکه متوجه شوید نحوه مسواک زدن ارتودنسی را درست انجام می‌دهید، می‌توانید به براکت‌ها توجه کنید. براکت‌های براق با لبه‌های کاملا واضح و مشخص نشانه خوبی از نظافت صحیح دهان و دندان است.

 

 

طرز مسواک زدن ارتودنسی (با مسواک معمولی)

نحوه استفاده از مسواک ارتودنسی را بررسی کردیم. اما اگر به هردلیلی مسواک مخصوص در دسترس نیست، با مسواک معمولی هم می‌توان دستگاه ارتودنسی و دندان‌ها را تا حد خوبی تمیز کرد. بهترین نتیجه را وقتی می‌توانید بگیرید که مسواک تا جای ممکن زبر نباشد و سر کوچکی داشته باشد.

توجه داشته باشید که کوچک‌تر بودن سر مسواک با تسهیل دسترسی به نقاط گوناگون بریس‌ها صرفا تسلط شما را در نحوه مسواک زدن ارتودنسی بالا می‌برد، و به خودی خود دندان‌ها را “بیشتر” تمیز نمی‌کند. برای مسواک زدن در این حالت، مراحل زیر را در ذهن داشته باشید:

1. مسواک را با زاویه ۴۵ درجه بین لثه و براکت قرار دهید، و با حرکات چرخشی (به دفعات مناسب) نواحی مجاور لثه را تمیز کنید.
2. سطح جونده دندان‌ها را هم با تکرار حرکات رفت و برگشتی پاکسازی کنید.
3. پشت دندان‌ها را هم با زاویه ۴۵ درجه و حرکات چرخشی به صورت متناوب مسواک بزنید.
4. زبان و پرزهای ریز آن محل مناسبی برای رشد باکتری‌هاست. پس مطمئن شوید که با حرکات رفت و برگشتی مسواک نیز آن را به خوبی تمیز می‌کنید.
5. حالا قسمت پایین براکت و سپس قسمت‌های بالایی آن را نیز به دقت برس بکشید.

امیدواریم این طرز مسواک زدن ارتودنسی دندان‌های شما را کاملا تمیز کرده باشد. شما می‌توانید این مراحل را با مسواک‌های برقی با پرز نرم و تنظیم آنها روی قدرت پایین نیز انجام دهید.

اگر می‌بینید دندان‌ها و فاصله بین آنها آنطور که باید با مسواک معمولی پاکسازی نمی‌شوند، از دوباره برس زدن با فشار بیشتر خودداری کنید و یک مسواک مخصوص ارتودنسی تهیه کنید.

مسواک برقی برای دندان ارتودنسی

مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی مزایای مشخصی نسبت به مسواک‌های معمول دارند. مطالعات نشان داده‌اند که مسواک‌های برقی ارتودنسی بهتر می‌توانند دندان‌ها را تمیز کنند. در بررسی که برای مدت سه ماه انجام شد، مشخص گردید که مسواک‌های برقی پلاک را به میزان ۱۱ درصد موثرتر از مسواک‌های معمول از بین می‌برند.

برای استفاده تنها مسواک را باید روشن کنید و سر آن را روی دندان‌های خود بگذارید، مسواک کار تمیز کردن را انجام خواهد داد. شما نباید نگران اعمال فشار سخت (یا فشار کافی) برای تمیز کردن مناسب دندان‌های خود باشید زیرا این نوع از مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی نیازی به وارد آوردن فشار اضافه برای انجام عمل تمیز کردن دندان‌ها نخواهند داشت.

ویژگی های مسواک برقی مناسب برای ارتودنسی

در هنگام انتخاب و خرید مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی، باید یک سری از خصوصیات را در نظر بگیرید تا بتوانید انتخاب درستی داشته باشید. از آن جا که هنگام داشتن بریس باید مراقبت بیشتری را برای حفظ سلامت و تمیزی دندان‌های خود به عمل آورید، برخی از ویژگی‌های در صورت داشتن بریس مهم هستند تا عملکرد بهتری داشته باشد.

مقایسه سر چرخان و سر سونیک (دارای لرزش) مسواک‌های برقی

مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای دو نوع سر مختلف هستند. مسواک برقی دارای سر چرخان همانطور که از نامش پیداست، دارای یک سر چرخان است که به طور موثری ذرات مواد غذایی و پلاک‌ها را از بین می‌برد. از طرف دیگر، مسواک برقی دارای سر سونیک به صورت چرخان نیست اما با لرزش خود موجب تمیز کردن دندان‌ها می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که مسواک‌های برقی دارای سر چرخان به صورت مشخصی در کاهش پلاک و بیماری‌های لثه (التهاب لثه) نسبت به مسواک‌های برقی سونیک بهتر عمل می‌کنند.

برای افرادی که دارای بریس هستند این تفاوت بسیار مهم است. اکثر دندانپزشکان مسواک های برقی با سر چرخان را برای بریس توصیه می‌کنند زیرا این نوع از مسواک‌ها فضاهای تنگ بین سیم‌ها و دندان‌ها را بهتر تمیز می‌کنند.

تایمر مسواک برقی

اکثر مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای یک تایمر دو دقیقه‌ای استاندارد هستند. برخی انواع دارای یک ویژگی اضافه به نام کواد پیسر هستند که می‌تواند این دو دقیقه را به قسمت‌های ۳۰ ثانیه‌ای تقسیم کند. این ویژگی سبب می‌شود تا شما قادر باشید زمان مسواک زدن خود را به ۴ قسمت مساوی تقسیم کنید و بتوانید به خوبی دندان‌های خود را تمیز کنید.

سختی برس‌ها

همانند مسواک‌های معمول دستی، سر مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی دارای درجه بندی‌های متفاوتی از لحاظ سختی برس‌ها هستند. یکی از مزایای مسواک‌های برقی مخصوص ارتودنسی این است که برخی از مدل‌ها دارای سرهای متفاوتی هستند، بنابراین شما می‌توانید سرهایی با سختی‌های مناسب خود انتخاب کنید. برس‌های نرم برای بریس‌ها مناسب‌تر هستند زیرا آسیب کمتری به لثه‌های حساس وارد می‌کنند. به علاوه، برس‌های نرم بسیار قابل انعطاف هستند و دسترسی به نواحی مانند فضای بین سیم‌ها را آسان‌تر می‌کنند.