اگر در رابطه با ارتودنسی جستجو کرده باشید، نام براکت ارتودنسی حتما برایتان آشناست. همانطور که از نام آن مشخص است، براکت ارتودنسی از لوازم مراحل ارتودنسی است که انواع مختلفی دارد؛ مانند براکت ارتودنسی نامرئی و براکت دیمون. اما تنها مشاهده عکس براکت ارتودنسی اطلاعات کاملی به شما در مورد آن نداده و ممکن است همچنان سوالاتی داشته باشید.
در این مقاله به معرفی براکت ارتودنسی و انواع آن می‌پردازیم؛ و موارد دیگری مانند فروش براکت ارتودنسی، شکستن براکت ارتودنسی، کنده شدن براکت ارتودنسی و… را نیز بررسی می‌کنیم.
دکتر سعید قریشی، رتبه اول بورد تخصصی ارتودنسی کشور
دارای چهار کلینیک در تهران (شرق – غرب – مرکز – شمال)
و دارای دیپلم فلوشیپ و بورد تخصصی ارتودنسی کانادا
و همچنین عضو انجمن ارتودنسی آمریکا
براکت ارتودنسی یا براکت دندان چیست؟
براکت، یکی از ابزارهای اصلی مراحل ارتودنسی است که برای اصلاح ناهنجاری‌های دهان و دندان در کنار بریس‌ها (پلاک‌های نگه دارنده) به کار می‌روند. اگر عکس براکتهای ارتودنسی را دیده باشید، این براکتها در واقع همان نگین‌هایی هستند که در طول درمان و مراحل ارتودنسی روی دندانها توسط پزشک چسبانده میشوند.
مطمئنا یک سیم قوسی را نیز در عکس براکت ارتودنسی دیده‌اید، براکتهای ارتودنسی برای اتصال پذیری همین سیم با چسب یا باند روی دندانها در مراحل ارتودنسی به کار می‌رود.
براکتهای ارتودنسی که توسط متخصص ارتودنسی گذاشته می شوند، نیروی سیم ارتودنسی را به دندانها منتقل میکنند تا به محل صحیح خود هدایت شوند. آنها معمولا دو شیار برای قرارگیری سیم روی خود دارند. فروش براکت ارتودنسی با توجه به ماده سازنده آن شامل براکت فلزی (طلا، تیتانیوم، کامپوزیت، کبالت و …)، سرامیکی و پلاستیکی در بازار انجام میشود.
معرفی انواع براکت ارتودنسی
کافی است تا عکس براکت ارتودنسی را در اینترنت جستجو کنید تا با انواع براکتهای ارتودنسی مواجه شوید. این مسئله در فروش براکت ارتودنسی نیز صادق است. انواع مختلف براکتهای ارتودنسی تنها به مدل‌های شناخته شده‌ای مانند براکت ارتودنسی نامرئی و براکت دیمون محدود نمی‌شود. امروزه انواع مختلفی از این براکتها برای استفاده در مراحل ارتودنسی، و برای اهداف و سلیقه‌های مختلف موجود است.
-
براکت ارتودنسی نامرئی
براکت ارتودنسی نامرئی، احتمالا توجه توجه بسیاری را در میان عکس براکت ارتودنسی و خرید و فروش براکت ارتودنسی به خود جلب میکند. براکت ارتودنسی نامرئی، براکت پلاستیکی و یا سرامیکی زمانی در مراحل ارتودنسی استفاده میشود که بیمار به ارتودنسی با ظاهر طبیعی‌تری نیاز داشته، و تمایلی به استفاده از مدل فلزی نداشته باشد.
البته باید توجه داشت که براکت ارتودنسی نامرئی در طول زمان و بر اثر عادت‌هایی مانند مصرف توتون، دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی تغییر رنگ خواهند داد. همچنین، به دلیل آنکه براکت ارتودنسی نامرئی اصطکاک بیشتری دارد و حرکت دندانها در این روش آهسته تر است، ممکن است طول دوره درمان و مراحل ارتودنسی با این براکتها کمی بیشتر شود.
-
براکت دیمون
براکت دیمون یا به طور کامل‌تر، براکت خود بازشونده دیمون، فشار لازم برای منظم کردن دندانها را از طریق فنری بسیار نازک به سیم ارتودنسی وارد میکند. استفاده از براکت دیمون طول درمان و تعداد جلسات درمانی را کاهش میدهد. علاوه بر آن، هزینه ارتودنسی به دلیل کاهش تعداد کشیدن دندانها و حفظ دندانهای بیمار تا حد امکان، کمتر نیز هست.
احتمالا در جستجوی عکس براکت ارتودنسی، مواردی را دیده‌اید که در آنها از کش استفاده شده است. اما با استفاده از براکت دیمون و به دلیل حذف کش دور براکتها، از تجمع پلاک روی دندانها جلوگیری میشود و میزان آن نیز تا حد امکان کاهش داده میشود. در نتیجه استفاده از براکت دیمون در مراحل ارتودنسی، لبخند طبیعی و جذابتری را برای شما به ارمغان می‌آورد.
-
براکت فلزی
یکی از پر استفاده‌ترین براکتها در مراحل ارتودنسی، براکت فلزی است که در ارتودنسی ثابت کاربرد زیادی دارد. ارتودنسی ثابت مزایایی مانند قابل بازیافت بودن، استریلیزه بودن و مقاومت بالا در برابر فشار داشته و در مقایسه با براکتهای ارتودنسی متحرک، کمترین هزینه را دارد. با کش‌های رنگی می‌توان جذابیت ارتودنسی ثابت را افزایش داد؛ اما مهمترین عیب آن، مشخص بودن نوع بریس است که در مدلی مانند براکت ارتودنسی نامرئی دیده نمی‌شود.
-
براکت لینگوال
ممکن است در یک عکس براکت ارتودنسی دیده باشید که براکتها ارتودنسی در داخل دندان تعبیه شده است؛ این مدل براکت لینگوال نام دارد. مانند براکت ارتودنسی نامرئی پلاستیکی یا سرامیک، مزیت این براکت نامرئی بودن آن است. هرچند دشواری تمیز کردن دندانها (حتی با مسواک ارتودنسی) و احساس ناراحتی در طول درمان ارتودنسی، از معایب این روش است.
توجه توجه : در مطب و کلینک های دکتر سعید قریشی، شما تمام هزینه را در ابتدا پرداخت نمی کنید
بلکه در ابتدا تنها ۲۵% تا ۳۰% مبلغ را پرداخت می کنید و مابقی هزینه به صورت اقساط ۱۰ الی ۱۲ ماهه می باشد
شکستن براکت ارتودنسی
مراقبت از براکت ارتودنسی یکی از مهمترین مراحل ارتودنسی است. این براکتها محل عبور سیم ارتودنسی هستند و در صورت بروز انحراف در آنها، منظم شدن دندانها طبق برنامه پیش نخواهد رفت. لق شدن براکت ارتودنسی یا شکستن آن، یکی از مشکلات ارتودنسی به ویژه ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی) است.
باید توجه داشت که نمی‌توان از براکت شکسته مجددا استفاده کرد و باید هزینه براکت جدید را پرداخت؛ البته در صورت افتادن براکت ارتودنسی، میتوانید مجدد از آن استفاده کنید.
در صورت شکستن براکت، روند کار مختل و سرعت مرتب شدن دندانها کند خواهد شد. گاهی شکستن براکت ارتودنسی (حتی یکی از آنها) میتواند درمان را ۲ تا ۳ ماه عقب انداخته و حتی درمان قبلی را بی اثر کند. یکی دیگر از پیامدهای شکستن براکت ارتودنسی بروز زخمهای دهانی است. ممکن است لب و زبان شما در زمان غذا خوردن یا صحبت کردن در اثر شکستن براکت ارتودنسی زخم و دچار عفونت شود. از طرفی به دلیل مرطوب بودن دهان، زخم‌ها نیز دیرتر بهبود می‌یابد.
در صورت شکستن براکت ارتودنسی چه باید کرد؟
به منظور پیشگیری از شکستن براکت ارتودنسی(که ممکن است منجر به کنده شدن براکت ارتودنسی شود)، از خوردن غذاهای سخت خودداری کنید. هر چند با وجود مراقبها، شکستن براکت ارتودنسی ممکن است به دلایل مختلفی رخ بدهد؛ برای مثال سست شدن چسب ارتودنسی، خوردن آجیل، ضربه به براکت و… . در چنین شرایطی باید هرچه سریعتر به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر بلافاصله نمیتوانید به پزشکتان مراجعه کنید، در صورتی که براکت هنوز به سیم متصل هست، آن را دستکاری و از سیم جدا نکنید. کمی از مومی که پزشک در زمان شروع مراحل ارتودنسی به شما داده است را روی محل شکستن براکت ارتودنسی قرار دهید تا از زخمهای دهان و دندان جلوگیری شود. اگر براکت از سیم جدا شده است، با دقت براکت را از سیم جدا کنید؛ زیرا ممکن است هنگام صحبت کردن یا غذا خوردن آن را قورت دهید.
کنده شدن براکت ارتودنسی
کنده شدن براکت ارتودنسی نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است با آن مواجه شوید؛ چه از براکت ارتودنسی نامرئی، براکت دیمون، و یا انواع دیگر استفاده کنید. هرچند جنس خوب براکت و چسب ارتودنسی با کیفیت احتمال کنده شدن براکت ارتودنسی را بسیار کاهش خواهد داد. این مسئله نیز میتواند اتمام مراحل ارتودنسی را به تعویق بیندازد. در صورت کنده شدن براکت ارتودنسی نیز بهتر است هرجه سریعتر به پزشک خود مراجعه کنید.
رنگ براکت ارتودنسی
یکی از مواردی که میتواند زیبایی ویژه‌ای در ارتودنسی شما ایجاد کند، رنگ‌های براکت ارتودنسی است. شما میتوانید از بین رنگ‌های متفاوتی که ساخته میشوند، متناسب با سلیقه خود، رنگ‌های دلخواه‌تان را انتخاب کنید؛ و بهترین رنگ براکت ارتودنسی را بر مبنای سلیقه خودتان انتخاب کنید.
بخش های مختلف براکت ارتودنسی
براکتها چهار بخش اصلی دارند که در شکل دیده میشود:
براکتهای ساخته شده از فلز یا سرامیک: به هر دندان یک براکت وصل میشود
مواد باندینگ (چسب) یا بند فلزی: این بخش براکتها را به دندانها میچسباند.
آرچ وایر یا سیم: یک سیم فلزی نازک است که از براکتی به براکت دیگر کشیده میشود و همه آنها را به هم وصل میکند و موجب وارد آمدن فشار بر دندانها میگردد.
الاستیک لیگاچور (که به عنوان او – رینگ نیز شناخته میشود): این بخش، الاستیک رنگی کوچکی است که براکت را به آرچ سیم نگه میدارد. لیگاچورها معمولا در هر بار تنظیم، عوض میشوند. برخی انواع براکتها نیاز به لیگاچورهای الاستیک ندارند (به آنها خود باز شونده میگویند).
زمانی که سیم به براکتهای نصب شده بر روی دندان، نیرو وارد میکند، دندانها حرکت میکنند.
گاهی اوقات فنر یا بند پلاستیکی نیروی زیادی در یک جهت ویژه اعمال میکند. براکتها فشار دائمی اعمال میکنند که به مرور زمان دندان را به موقعیت مناسب میراند.
گهگاهی بزرگسالان ممکن است نیاز به استفاده از هدگیر ارتودنسی داشته باشند تا مانع حرکت دندان خاصی شوند.
دندانها در بالا با بافت لثه (ژینژیو) احاطه شده اند؛ زیر بافت لثه، غشای پرویدنتال (گاهی رباط پریودنتال یا لثه ای خوانده میشود) بخش انتهای دندان را در بر گرفته است؛ پس از آن استخوان آلوئول (Alveolar ) قرار گرفته است.
وقتی براکتها به دندان فشار وارد میکنند، غشای پریودنتال در یک طرف کشیده و در طرف دیگر فشرده میشود. این امر موجب شل شدن دندان میشود. سپس استخوان برای پشتیبانی از دندان در جایگاه جدید، رشد میکند. از نظر فنی این وضعیت قالب گیری مجدد یا ریمدلینگ استخوان (remodeling) نامیده میشود.
شکل: فرایند قالب گیری مجدد استخوان (به ترتیب از بالا سمت چپ تا پایین سمت راست:
الف- دندان در جای خود در حالت طبیعی قرار دارد. ب- از سمت راست به چپ به دندان نیرو وارد میشود و سمت چپ دندان استخوان تحت فشار قرار گرفته و تجزیه میشود. پ- در سمت راست دندان، فضا باز شده و استخوان جدید تشکیل میشود و فرایند تجزیه استخوان در سمت چپ دندان و تشکیل استخوان جدید در سمت راست دندان ادامه می یابد. ت- دندان در موقعیت جدید خود قرار گرفته است.
حرکت دندان از طریق قالب گیری مجدد استخوان
قالب گیری مجدد استخوان فرایندی زیست مکانیکی است که مسئول قوی تر کردن استخوان در پاسخ به فعالیت پیوسته تحمل بار و ضعیفتر شدن در غیاب تحمل بار است. استخوانها از سلولهایی به نام استئوکلاست و استئوبلاست ساخته شده اند.
قالب گیری مجدد استخوان به این صورت کار میکند: فشار روی استخوان افزایش می یابد و استئوکلاستها ایجاد میشوند که در پاسخ به بار، استخوان را تجزیه میکنند. بار برداشته میشود و استئوبلاستها ایجاد میشوند که سلولهای استخوانی جدید را ایجاد میکنند. این فرایند در طول حرکت پیوسته، تکرار میشود و در نهایت تراکم استخوان افزایش می یابد.
دندانها در حفره استخوان قرار دارند (فک بالایی برای دندانهای بالایی و فک پایینی برای دندانهای پایینی). همان طور که اشاره شد هر دندان توسط رباط پرودنتال احاطه شده است که آن را به استخوان مجاور وصل میکند.
رباط پریودنتال به عنوان نوعی پیام رسان بین دندان و حفره استخوانی مجاور عمل میکند. فشار بین رباط پریودنتال و استخوان باعث میشود استخوان استئوکلاست تولید کرده و استخوان را تجزیه کند تا فضای طبیعی بین دندان و استخوان ایجاد کند. کشش متناظر در رباط پریودنتال پشت دندانی که به جلو حرکت کرده، باعث میشود استخوان که بار از روی آن برداشته شده، استئوبلاست تولید کند تا استخوان جدیدی تشکیل داده و فضای اضافی را پر کند و فاصله بین دندان و استخوان در حد طبیعی باشد. نیروی زیادی برای این کار لازم نیست، تنها مقداری نیرو که در حالت عادی وجود ندارد، کافی است.
براکت و محل عبور سیم
براکت و سیم نیروی مصنوعی و پیوسته ایجاد میکنند. سیم آرچ کار جالبی انجام میدهد، به این صورت که سعی میکند طول نرمال خود را حفظ کند. سیم آرچ از موادی ساخته شده است که با گرمای بدن فعال میشوند و سفتی آنها افزایش می یابد. این سیم همانند یک کابل کوچک عمل میکند و چون سخت است، میخواهد صاف بماند. وقتی در دهان بین براکتها قرار داده میشود، به واسطه گرمای بدن دهان که ۲۰ تا ۲۵ درجه فارنهایت بالاتر از دمای اتاق است، سیم سخت و صاف شده و بنابراین نیرویی ایجاد میکند که برای شروع و ادامه فرایند زیست مکانیکی قالب گیری مجدد استخوان لازم می باشد.
بعدها سیمها از آلیاژ نیکل – تیتانیوم ساخته شده اند و به قدری انعطاف پذیر هستند که میتوانید آن را گره بزنید اما همین که توسط گرمای بدن فعال شد، کاملا سفت میشوند. جایگذاری براکت بر روی دندان و گره زدن سیم به براکتها، انتقال نیرو از سیم آرچ به دندانها را کامل میکند و نتایج پیوسته در فرایندهای قالب گیری مجدد استخوان با حرکت دادن دندان به جایگاه جدید خود در دهان، حاصل میشود.
فرایند تجزیه استئوکلاستها حدود ۷۲ ساعت طول میکشد تا کاملا انجام شود و فرایند استئوبلاستها (بازسازی) ۹۰ روز طول میکشد. تثبیت نتایج حدود ده ماه طول میکشد (به همین علت استفاده از نگهدارنده برای جلوگیری از بازگشت دندان به جای قبل یا میان راه، لازم است).
ممنون از راهنمایی تون