نگه دارنده و ریتینر (پلاک) بعد از ارتودنسی در کودکان: ثابت و متحرک

گذاشتن نگهدارنده یا ریتینر، به تنهایی، مهمترین بخش از درمان ارتودنسی دندان‌ها است. بعد از آن که مرحله اصلی از درمان ارتودنسی به پایان رسید و دندان‌ها کاملا مرتب شدند و براکت‌ها از روی دندان‌ها برداشته شدند، از بیمار خواسته می‌شود که در طول روز و شب و حتی موقع خواب از پلاک مخصوص نگهدارنده ثابت ارتودنسی (ریتینر) استفاده کند. علت این امر این است که دندان‌ها مستعد حرکت تدریجی در طی زمان است. دندان‌ها به خوبی می‌دانند که جایگاه اولیه آن‌ها کجا بوده است، چرا که آن‌ها تارهای بافتی در اطراف خود دارند که آن‌ها را به سمت موقعیت اولیه آن‌ها می‌کشاند. البته ممکن است دندان‌ها در طول شب یا موقع خاص دیگری حرکت نکنند و همچنین ممکن است به‌طور کامل سر جای اول خود بازنگردند، اما در هر حال حرکت کردن دندان‌ها حتمی است. به همین دلیل است که استفاده از نگهدارنده‌های دندان یا پلاک متحرک ارتودنسی، مهم‌ترین بخش از پروسه‌ی درمان است. با این حال بعد از مدتی که از نگهدارنده‌ی خود استفاده کردید و دندان‌های شما به موقعیت جدید خود عادت کردند، می‌توانید نگه دارنده ارتودنسی را تنها شب‌ها استفاده کنید.

انواع نگهدارنده یا پلاک دندان

بیماران با شرایط مختلفی که دارند ممکن است به نوعی پلاک یا نگهدارنده‌ی خاصی نیاز داشته باشند، از طرف دیگر، پزشکان مختلف دارای فلسفه‌های متفاوتی در مورد بهترین نوع نگهدارنده یا ارتودنسی متحرک  هستند و به همین دلیل مایل به استفاده از نوعی نگهدارنده‌ی خاص هستند. به طور کلی، نگهدارنده‌ها در دو دسته‌ی اصلی جای می‌گیرند، نگهدارنده‌های دائمی که به صورت ثابت هستند و نگهدارنده‌های انواع ارتودنسی متحرک که می‌توان آن‌ها را از دهان خارج کرد و دوباره گذاشت. دو نوع از نگهدارنده‌ها که نامرئی یا غیرقابل دیدن هستند، نگهدارنده‌های وکیوفرم و نگهدارنده‌های ثابت سیمی هستند. هر کدام از این نگهدارنده‌ها دارای معایب و مزایای خاص خودشان هستند.

نگهدارنده‌ها یا پلاک‌های متحرک

نگهدارنده‌های نامرئی، از دید دیگران پنهان هستند و به همین خاطر به لحاظ زیبایی، بهتر هستند. این نگهدارنده‌ها را می‌توان در مطب خود پزشک آماده کرد و بنابراین مدت زمان ساخت آن کوتاهتر است و از طرف دیگر ساخت آن نیز هزینه‌ی کمتری می‌برد، چرا که نیازی به ارسال سفارش ساخت پلاک به لابراتوار نیست. ضخامت این پلاک‌ها می‌تواند با توجه به شرایط بیمار و با توجه به این موضوع که بیمار مشکل دندان قروچه دارد یا خیر، انتخاب شود.

 پلاک‌های‌ هالوِی یا سیمی از دو ماده متفاوت ساخته می‌شوند: سیم و آکرلیک. سیم‌های پلاک به نحوی فرم داده می‌شوند که دقیقا در اطراف دندان‌ها فیکس شوند و جای بگیرند، پایه‌ی این سیم‌ها درون یه قالب از جنس آکرلیک قرار دارند و بدین ترتیب به هم متصل هستند. این پلاک‌ها یا نگهدارنده‌ها توسط تکنسین و در لابراتوار انجام می‌شود و به همین خاطر هزینه‌ی ساخت آن بیشتر است. پلاک‌های‌ هالوِی تا حدودی قابل تنظیم هستند، در حالی که پلاک‌های نامرئی یا وکیوفرم این قابلیت را ندارند و بنابراین پلاک‌های سیمی یا‌ هالوِی، طول عمر بیشتری دارند.

شما باید موقع غذا خوردن، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، پلاک ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کنید. بعد از آن که برای مدتی پلاک را به صورت ۲۴ ساعته استفاده کردید (مدت زمان استفاده‌ی ۲۴ ساعته از پلاک را دندانپزشک با توجه به وضعیت دندان‌های شما تعیین می‌کند)، توصیه می‌شود که برای همیشه، شب‌ها پلاک خود را استفاده کنید. دندان‌های ما همیشه و در تمام طول عمر ما مستعد حرکت کردن و جا به جا شدن هستند. بدون استفاده از پلاک و نگهدارنده‌ی دندان، این حرکت مداوم دندان‌ها موجب ایجاد بی‌نظمی در دندان‌ها می‌شود ک‌هاین بی‌نظمی معمولا در دندان‌های جلویی فک پایین بیشتر است.

معمولا این اتفاق می‌افتد که بسیاری از افراد بزرگسال متوجه می‌شوند که دندان‌های آن‌ها طی چند دهه‌ی گذشته دچار بی‌نظمی شده است و همینطور برای ما پیش می‌آید که بیمارانی که قبلا دندان‌هایی کاملا مرتب و بی‌نقص داشته‌اند، بعد از چند سال برای رفع مشکل بی‌نظمی دندان‌های خود به ما مراجعه می‌کنند.

نگهدارنده‌ها یا پلاک‌های ثابت

نگهدارنده‌های ثابت در واقع به صورت یک سیم هستند که به پشت دندان‌های جلویی چسبانده می‌شود. این پلاک‌ها نمی توانند به‌طور کامل جایگزین پلاک‌های متحرک شوند چرا که تنها دندان‌های جلویی را پوشش می‌دهند. از این پلاک‌ها می‌توان برای حصول اطمینان از عدم باز شدن و فاصله افتادن بین دندان‌ها و همچنین به منظور اضافه کردن اطمینان بیشتر از ثابت ماندن دندان‌های جلویی استفاده کرد . مهمترین مزایای پلاک‌ها یا نگهدارنده‌های ثابت (دائمی) عبارتند از:

• ممکن است مسواک زدن دندان‌ها با وجود پلاک ارتودنسی ثابت کمی سخت و وقتگیر باشد، مگر این که کودک شما به خوبی در زدن مسواک و نخ دندان مهارت داشته و به انجام این کار عادت داشته باشد.
• ممکن است چسبی که برای چسباندن سیم به دندان‌ها استفاده شده است، بشکند و نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشد که در این صورت این کار برای شما هزینه بر است.

فرقی نمی کند که نوع پلاک یا نگهدارنده‌ی دندان کودک شما چه باشد، در هر صورت به خاطر داشته باشید که باید حتما از آن‌ها به‌طور مداروم استفاده کنید. استفاده از پلاک‌ها نسبت به ارتودنسی اولیه دندان‌ها بسیار راحت‌تر است و این کار به شما کمک می‌کند که نتایج به دست آمده از آن همه تلاش و پولی که صرف کرده‌اید را از دست ندهید و کودک شما لبخند زیبای خود را حفظ کند. در صورتی که پلاک‌های متحرک کودک شما گم شدند، شکستند و یا هر نقصی در آن‌ها به وجود آمد، در اولین فرصت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا یک پلاک جدید برای شما درست کند و از بروز حرکات ناخواسته‌ی دندان‌ها جلوگیری به عمل آید.

کدام نوع از نگهدارنده برای من مناسب است؟

نگهدارهنده‌ی متحرک را می‌توان از دهان خارج کرد و دندان‌ها را یه راحتی مسواک زد و نخ دندان کشید. اما از طرف دیگر ممکن است بیمار فراموش کند که پلاک خود را بگذارد و در نتیجه دندان‌ها حرکت کنند و دوباره نامنظم شوند.

به همین دلیل برخی از افراد به نگهدارنده‌های دائمی یا ثابت نیاز دارند. این نگهدارنده‌ها را نمی توان از دهان خارج کرد و به‌طور دائمی در پشت دندان‌ها قرار دارند. نگهدارنده‌های ثابت برای برخی بیماران خاص با شرایط خاص یا به بیان دیگر برای برخی از انواع درمان ارتودنسی خاص، ضروری است و بدین منظور استفاده می‌شود که شکل قرارگیری دندان‌ها روی همدیگر به حالت اولیه بازنگردد. کشیدن نخ دندان با وجود نگهدارنده‌های ثابت برای کودکان کمی مشکل و چالش‌برانگیز است اما متخصصین ما در مرکز تخصصی اطفال و ارتودنسی کودکان دکتر قریشی می‌توانند به کودکان آموزش بدهند که چگونه به نحو موثر از دندان‌های خود مراقبت کنند.

متخصصین ما، عوامل و فاکتورهای مختلفی را مد نظر قرار می‌دهند و با توجه به شرایط شما، به شما کمک می‌کنند که تصمیم درستی در مورد انتخاب بهترین و مناسب‌ترین نوع پلاک (نگهدارنده) بگیرید.

چه مدت زمان باید نگهدارنده را استفاده کنم؟

متخصصین ما توصیه می‌کنند که تا ۶ ماه  بعد از برداشتن بریس‌های ارتودنسی، پلاک یا نگهدارنده‌ی دندان‌ها به صورت شبانه روزی استفاده شود. پس از این مدت زمان، بیماران می‌توانند نگهدرنده‌ی خود را تنها در شب‌ها استفاده کنند. استفاده‌ی شبانه از نگهدارنده نیز تا ۶ ماه توصیه می‌شود و پس از این مدت بیماران می‌توانند هر یک یا دو شب در میان نگهدارنده‌ی خود را بگذارند.

متخصصین ما توصیه می‌کنند که هرگز پلاک کودک خود را دور نیاندازید. نگهداشتن پلاک برای مدت زمان طولانی کمک می‌کند که کودک شما، لبخند زیبایی که برای داشتنش آن همه تلاش کرده‌اید را حفظ کند.

چگونه نگهدارنده (پلاک) کودک خود را تمیز کنید 

به طور ایده‌آل، بهتر است که پلاک یا نگهدارنده‌ی دندان‌های کودک خود را با صابون آنتی‌باکتریال بشویید و برای آن یک مسواک جداگانه در نظر بگیرید. استفاده از خمیردندان نیز برای شستن نگهدارنده مناسب است. توصیه می‌شود که هر روز پلاک کودک خود را بشویید و در مواقعی که پلاک در دهان کوکتان نیست، آن را در جعبه‌ی مخصوصی که به شما داده شده است، نگه دارید.

هزینه‌ی ساخت نگهداررنده یا پلاک چقدر است؟

معمولا هزینه‌ی ساخت پلاک یا نگهدارنده، همراه با هزینه‌های کلی ارتودنسی حساب می‌شود و بنابراین هزینه‌ی اضافی بابت ساخت پلاک از شما گرفته نمی شود و برخی از دندانپزشک‌ها در قیمت‌های استاندار ارائه شده برای ارتودنسی، یک یا دو گزینه‌ی جایگزین برای نوع پلاک در نظر می‌گیرند. اما در صورتی که هزینه‌ی پلاک در هزینه‌های کلی ارتودنسی لحاظ نشده باشد، در اغلب موارد لازم است که برای تعویض یا تنظیم پلاک خود به صورت منظم به لابراتوار مراجعه کنید (درست مانند مراجعات منظم به دندانپزشک در زمان ارتودنسی). در این صورت نحوه‌ی دریافت هزینه‌ی لابراتوار نیز مانند نحوه‌ی دریافت هزینه‌ی ارتودنسی خواهد بود.

در صورتی که لازم است به‌طور مداوم برای تنظیم مجدد پلاک خود به لابراتوار مراجعه کنید (به خصوص در مورد استفاده از پلاک‌های وکیوفرم، این مورد پیش می‌آید) می‌توانید از لابراتوار بخواهید که یک مجموعه پلاک برای شما تهیه کند، که در این صورت ممکن است به خاطر تولید پلاک‌ها در مقیاس بیشتر، هزینه‌های ساخت آن برای شما کاهش پیدا کند.