هر روش و تکنیک زیبایی و ترمیمی دندانپزشکی مانند روکش دندان، در کنار فواید و مزایای متعددی که در بهبود زیبایی و حفظ سلامتی دندانها دارد ممکن است عوارض و مضراتی نیز به دنبال داشته باشد. عوارض روکش دندان معمولا زمانی بروز میکند که عمل روکش کردن دندان به درستی انجام نشده باشد یا اینکه بیمار به دستورالعملهای بهداشتی و مراقبتی توجه نکند.
اگر نیاز به روکش دندان دارید، توصیه میکنیم قبل از هر اقدامی این مقاله را مطالعه نمایید تا با عوارض و معایب روکش دندان آشنا شده و تصمیم آگاهانهتری بگیرید.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان (Dental Crown) یک کلاهک یا پوسته نازک محافظ و جایگزین تاج دندان است که با هدف بهبود ظاهر و عملکرد دندان آسیب دیده، روی آن چسبانده میشود. روکش دندان که با نام پروتز ثابت نیز آن را میشناسند، پس از قالبگیری دندان، به صورت سفارشی در لابراتوار ساخته میشود.
روکش دندان استحکام و مقاومت دندان دندانی که عصب کشی یا پر شده، پوسیده، شکسته، فرسوده و ضعیف شده را افزایش داده و از آن محافظت میکند. رفع ایرادات ظاهری مانند بد شکلی دندانها، ناهمترازی و وجود فاصله بین دندانها از جمله کاربردهای روکش دندان است که به منظور افزایش زیبایی انجام میشود.
۱۳ عوارض روکش دندان
عوارض روکش دندان که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، ممکن است کمی نگران کننده باشد یا شما را برای انجام این کار دچار تردید کند.
اما باید بدانید عوارض روکش دندان در صورتی به شکل حاد رخ میدهد و شما را دچار چالش میکند که در انتخاب دندانپزشک دقت نکنید یا برای کاهش هزینه و قیمت روکش دندان به یک دندانپزشک غیر متخصص مراجعه نمایید. در این صورت وضعیت و شرایط دهانی بیمار به دقت مورد بررسی قرار نمیگیرد، قالبگیری و تراش دندان به درستی انجام نمیشود و فرآیند نصب روکش به خوبی صورت نمیپذیرد.
همچنین افرادی که به بهداشت دهان و دندانهای خود بی توجه هستند، بیشتر مضرات روکش دندان را تجربه میکنند.
رایجترین معایب روکش دندان عبارتند از:
۱. عفونت
بروز عفونت که یکی از مهمترین عوارض روکش دندان است که به دلیل سهل انگاری دندانپزشک در تمیز کردن محیط داخلی دهان قبل از نصب روکش اتفاق میافتد.
برای جلوگیری از عفونت زیر روکش دندان، متخصص پروتز باید قبل از نصب روکش، آن ناحیه را به خوبی ضد عفونی کرده و مطمئن شود که هیچ ذره خارجی یا عامل بروز عفونتی در زیر روکش باقی نمانده است.
۲. احساس درد
برخی افراد از احساس درد بعد از نصب روکش شکایت دارند و این مورد را یکی از معایب روکش دندان میدانند. البته این درد موقتی است و ظرف یک تا دو روز کاهش یافته و رفع میشود.
۳. آلرژی به روکش دندان
برخی بیماران به ترکیبات به کار رفته برای ساخت روکش دندان واکنش آلرژیک نشان میدهند که معمولا به صورت التهاب و قرمزی بافت لثه (یا علائم دیگر) بروز میکند. حساسیت به روکش دندان به ندرت رخ میدهد و در مدت کوتاهی نیز رفع میشود. در صورت نیاز متخصص پروتز برای شما داروی ضد حساسیت تجویز میکند.
۴. افزایش حساسیت دندان
حساس شدن دندان بعد از روکش کردن یکی از معایب روکش دندان است برخی افراد آن را تجربه میکنند. این عارضه در صورتی رخ میدهد که در فرآیند تراشیدن دندان برای روکش، مقدار زیادی از مینای دندان برداشته شود. با نازک شدن مینای دندان احتمال افزایش حساسیت به سرما و گرما وجود دارد.
همچنین ممکن است روکش به دلیل ساخت یا نصب نادرست، دندان را به طور کامل نپوشاند. پوشانده نشدن کوچکترین بخش از دندان موجب افزایش حساسیت خواهد شد.
۵. پوسیدگی دندان
در صورتی که روکش دندان به درستی در جای خود قرار نگیرد، به مرور زمان باکتریها و ذرات مواد غذایی به زیر آن نفوذ میکنند که نتیجه آن پوسیدگی دندان است.
از آنجایی که بعد از چسباندن روکش، جابجا کردن آن دشوار است، پس بهتر است از ابتدا به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید که دقت و تجربه کافی دارد تا از کیفیت انجام عمل مطمئن شوید.
آسیب به پالپ دندان به دلیل تراشیدن بیش از حد مینای دندان، یکی دیگر از دلایل پوسیدگی دندان بعد از نصب روکش است. دندانپزشکان متخصص برای جلوگیری از این عارضه از ابزارهای دقیق و پیچیدهای به منظور انداره گیری مقدار مناسب تراش مینای دندان استفاده میکنند.
۶. تحریک و التهاب لثه
تحریک و التهاب لثه موضوعی است که در مراحل مختلف تهیه روکش دندان مشاهده میشود. برخی بیماران بعد از تراش مینای دندان دچار تورم و خونریزی لثه میشوند. برخی دیگر در صورت تماس سیمان دندانی با لثه ناراحتی و التهاب را تجربه میکنند.
علائم تحریک و التهاب لثه به عنوان یکی از مضرات روکش دندان، معمولا بدون نیاز به اقدام درمانی طی چند روز برطرف میشود. در این مدت مسواک زدن مرتب و ضد عفونی دهان میتواند تورم و حساسیت لثه را کاهش دهد.
۷. لق شدن و افتادن روکش دندان
روکش دندان باید به نحوی روی دندان چسبانده شود که تا مدتها در جای خود ثابت و محکم باقی بماند. اگر عمل چسباندن روکش به درستی انجام نشود، بعد از مدت کوتاهی لق شده و میافتد. در این صورت احتمال آسیب دیدن روکش و دندان وجود دارد.
حتی در صورت سالم ماندن روکش و دندان، بیمار باید با صرف زمان و هزینه اضافه برای نصب روکش مجدد به دندانپزشک مراجعه کند.
۸. شکستن و ترک خوردن روکش دندان
طراحی و ساخت روکشهای دندانی به گونهای است که استحکام و دوام بالایی دارند. اما برخورد ضربه ناگهانی و اعمال فشار بیش از حد میتواند موجب ترک خوردن یا شکستن روکش شود.
اگرچه این یک اتفاق نادر است اما افرادی که دندان قروچه دارد یا فعالیتهای ورزشی سنگین انجام میدهند باید آن را به عنوان یکی از معایب روکش دندان در نظر بگیرند.
یکی دیگر از دلایلی که میتواند سبب شکستن روکش دندان شود، ارتودنسی است. ارتودنسی دندان روکش شده امکان پذیر است، اما اگر به صورت اصولی انجام نشود میتواند موجب لق شدن و شکستن روکش شود. همچنین روکش دندان روند حرکت دندانها در طول درمان ارتودنسی را مختل کرده و سرعت جابجایی آنها را کند میکند.
۹. آسیب به دندانهای مجاور
مناسب نبودن اندازه روکش و نصب نادرست آن باعث اعمال فشار به دندانهای مجاور شده و به آنها صدمه میزند. افزیش احتمال جابجایی، شکستن و پوسیدگی دندانهای مجاور از جمله مضرات روکش دندان به شمار میآید.
۱۰. وجود فاصله بین روکش دندان و لثه
در حالت نرمال روکش دندان نباید با لثه فاصله داشته باشد. این اتفاق زمانی میافتد که دندانپزشک هنگام قالبگیری دقت کافی نداشته باشد یا هنگام نصب با توجه به موقعیت لثه و وضعیت قرارگیری دندان نسبت به لثه فاصله بین روکش و لثه را از بین نبرد.
فاصله داشتن لثه با روکش دندان نه تنها ظاهر نامناسبی دارد بلکه، مشکلات جدی مانند بوی بد دهان، گیر افتادن ذرات غذا و پوسیدگی دندان را به دنبال دارد.
۱۱. تحلیل لثه
اگر جنس و کیفیت روکش دندان مناسب نباشد یا بیمار سابقه بیماری لثه داشته باشد، استفاده از روکش دندان ممکن است باعث تحلیل لثه شود.
عقب رفتن و تحلیل لثه نیز عواقبی مانند حساسیت دندان را در پی دارد. در صورت تحلیل لثه بعد از روکش دندان، دندانپزشک باید اقدامات مناسب برای درمان لثه تحلیل رفته را انجام دهد.
۱۲. تفاوت رنگ روکش با دندانهای طبیعی
یکی از قابل توجهترین معایب روکش دندان تفاوت رنگ آن با دندانهای طبیعی است. با وجود اینکه شما میتوانید رنگ روکش را متناسب با رنگ دندانهای خود انتخاب کنید اما بازم احتمال متفاوت دیده شدن رنگ روکش در زوایای مختلف و شرایط نوری خاص وجود دارد. اختلاف رنگ زمانی بیشتر به چشم میآید که روکش روی چند دندان نصب شده باشد.
همچنین روکشهای کامپوزیتی به مرور زمان تغییر رنگ داده و لکهدار میشوند که زیبایی دندان را خدشه دارد میکند. در این صورت فرد برای بازیابی درخشش دندانها و زیبایی لبخند باید روکش دندانهای خود را عوض کند.
۱۳. تراز نبودن روکش با دندانهای طبیعی
اگر ارتفاع روکش از دندانهای طبیعی کوتاهتر یا بلندتر باشد، عوارضی را برای فرد ایجاد میکند. بلند بودن اندازه روکش دندان مجوب اختلال در جویدن، احساس درد و آسیب جدی به لثه خواهد شد.
در مقابل کوتاه بودن روکش باعث میشود هنگام جویدن غذا فشار به طور یکنواخت بین دندانها توزیع نشده و فشار مضاعفی به دندانهای مجاور وارد شود. مشکل تراز نبودن و کوتاه یا بلند بودن روکش دندان باید سریعا توسط دندانپزشک بررسی و رفع شود.
عوامل موثر بر افزایش مشکلات بعد از روکش دندان
برخی عوامل و فاکتورها وجود دارد که میتواند احتمال بروز عوارض روکش دندان را افزایش دارد یا مشکلات پیش آمده را تشدید کند. از جمله:
- تخصص و مهارت دندانپزشک: یکی از مهمترین عوامل در وقوع معایب روکش دندان، تخصص، مهارت و تجربه دندانپزشک است. دندانپزشکان غیر متخصص و کم تجربه توانایی کمتری در ارزیابی دقیق شرایط دهان و دندان بیمار، قالبگیری و نصب روکش دارند. همین مسئله بیماران را با عوارض بیشتری رو به رو میکند.
- سن بیمار: در افراد مسن به دلیل ضعیف شدن دندانها و مستعد بودن شرایط برای تحلیل لثه، مضرات روکش دندان بیشتر دیده میشود.
- نداشتن شرایط مناسب برای روکش دندان: افراد مبتلا به بیماریهای لثه، پوسیدگی دندان یا فرسایش مینای دندان شرایط لازم برای روکش کردن دندان را ندارند و در صورت انجام این کار با عوارض روکش دندان مواجه میشوند.
- مشکلات بایت: بیمارانی که دچار مشکلات بایت و ناهنجاریهای فک و دندان هستند، به دلیل اعمال فشار بیش از حد به روکش دندان، بیش از سایرین با عوارض روکش دندان مواجه میشوند.
- دندان قروچه: دندان قروچه و ساییدن دندانها به هم موجب لق شدن و ترک خوردن و شکستن روکش دندان خواهد شد.
- ضعیف بودن بهداشت دهان و دندان: احتمال بروز عفونت، پوسیدگی دندان و تحلیل لثه، در افرادی که به بهداشت دهان و دندانهای خود اهمیت نمیدهند بیشتر است.
- کیفیت مواد سازنده: جنس و کیفیت موارد مورد استفاده برای ساخت روکش دندان تاثیر زیادی بر طول عمر روکش و احتمال بروز آلرژی، تحریکف، التهاب و تحلیل لثه دارد.
سوالات متداول
در این بخش به سوالات رایج شما مخاطبان گرامی در مورد عوارض روکش دندان پاسخ میدهیم.
آیا دندان عصب کشی شده حتما باید روکش شود؟
ضرورت روکش کردن دندان بعد از عصب کشی به تشخیص دندانپزشک شما بستگی دارد. اما به طور کلی روکش کردن دندان عصب کشی شده الزامی نیست. البته در صورتی که دندان عصب کشی شده بخش زیادی از ساختار خود را از دست داده باشد، بهتر است آن را روکش کنید.
روکش دندان میتواند از دندان ترمیم شده محافظت کرده و استحکام آن را افزایش دهد. در برخی موارد نیز روکش دندان عصب کشی شده جنبه زیبایی دارد.
آیا روکش دندان باعث پوسیدگی میشود؟
روکش دندان یک راهکار ایمن و کم تهاجمی برای افزایش استحکام و زیبایی دندان است که نه تنها باعث پوسیدگی دندان نمیشود بلکه از دندان در برابر آسیبها محافظت میکند. اما اگر این روش به درستی انجام نشود یا بیمار به خوبی از آن مراقبت نکند، عوارضی مانند پوسیدگی دندان را در پی دارد.
آیا روکش کردن دندان با درد همراه است؟
فرآیند تراش مینای دندان و نصب روکش با بی حسی موضعی انجام میشود. بنابراین در هیچ یک از مراحل آماده سازی دندان، قالبگیری و نصب روکش بیمار دردی را احساس نمیکند. اما بعد از نصب روکش تا زمانی که سیستم دهان به حضور روکش عادت کند، اندکی احساس درد ممکن است وجود داشته باشد که طی چند روز برطرف میشود.
عفونت و بیماریهای لثه، فشار بیش از اندازه به روکش، عصب کشی نادرست و … میتوانند باعث تیر کشیدن و درد دندان روکش شده شوند.
آیا پیش از روکش دندان، باید عصب کشی کرد؟
عصب کشی دندان قبل از روکش در صورتی لازم است که پوسیدگی بسیار عمیق و گسترده بوده و ریشه دندان عفونی شده یا آسیب دیده باشد. در این حالت باید ابتدا با عصب کشی و درمان ریشه، دندان را ترمیم و سپس روکش کرد. چنانچه دندان ریشه سالمی دارد و پوسیدگی یا آسیب آن سطحی است، نیازی به عصب کشی ندارد.
همانطور که متوجه شدید عوارض روکش دندان معمولا در مواردی اتفاق میافتد که عمل روکش کردن توسط دندانپزشک بی تجربه و غیر متخصص انجام شود یا اینکه بیمار به سلامت و بهداشت دهان و دندانهای خود اهمیت ندهد. نتیجه هر دو این موارد، ناموفق بودن روکش دندان، بروز عوارض جدی و صرف هزینه اضافی برای بیمار است.
اگر به فکر زیبایی و سلامتی دندانهای خود هستید و میخواهید درمان بدون عوارضی را تجربه کنید با مطب دکتر سعید قریشی تماس بگیرید.