مینای دندان، بخشی سخت در لایه خارجی دندانها است که هنگام پوسیده شدن دندانها مورد تخریب واقع می‌شود. پوسیدگی دندانها در ابتدا به صورت تخریب کم در مینای دندان اتفاق می‌افتد اما اگر به آن بی‌توجه باشید، پوسیدگی پیشرفت می‌کند.
در زیر بخش مینای دندانها بخش‌های زنده دندان را داریم که اعصاب و رگ‌هایی درون آنها دیده می‌شود. با پیشرفت پوسیدگی و تخریب تا این قسمت دیگر دندان دچار عفونت شده و درد شدیدتری برای شما ایجاد می‌کند. البته خرابی یک دندان می‌تواند منجر به خرابی دندان‌های کناری هم بشود و به این ترتیب کم کم تمامی دندانها دچار آسیب شده و مشکلات جدی برای‌تان ایجاد می‌شود.
برای جلوگیری از بروز این مشکلات باید پوسیدگی دندان‌های خود را درمان کنید. در ادامه تمامی اطلاعاتی که در این زمینه نیاز دارید را در اختیار شما می‌گذاریم تا به درمان سه سوته دندان درد بپردازید.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی به معنی آسیب دیدن و تخریب بافت مینای دندانها است. با گسترش پوسیدگی در دندان در ابتدا شاهد ایجاد شدن حفره‌هایی درون مینای دندان خود خواهید بود. شاید برای درک بهتر این موضوع لازم باشد با ساختار دندان آشنا شوید.
دندانها، به طور کلی سه بخش دارند. که شامل مینا، عاج و پالپ دندان است. مینای دندان همان بخش سخت دندانها است که در خارجی ترین لایه دندانها قرار داشته و از لایه‌های درونی محافظت می‌کند. سلول‌های مینای دندان زنده نیستند و به همین دلیل سخت ترین بافت را در بدن انسان‌ها تشکیل داده‌اند.
بعد از مینا نوبت بخش عاج دندان است. وقتی مینا در پوسیدگی دچار تخریب شده، بخش عاج در مواجهه با غذاهای سرد و گرم قرار می‌گیرد و دردهای شدیدی را برای افراد به ارمغان می‌آورد. داخلی‌ترین لایه دندانها، بخش پالپ آنها است. در این بخش اعصاب، رگ‌های خونی و… را داریم که در صورت پیشرفت پوسیدگی تا این بخش، دندان شما دچار عفونت شده و درمان‌های تخصصی‌تر و پرهزینه‌تری را برای شما به وجود می‌آورد.
علائم پوسیدگی دندان
در بیشتر مواقع پوسیدگی‌های جزئی دندانی هیچ علائمی ندارند و فرد اصلا نمی‌تواند متوجه پوسیدگی در دندان‌های خود شود. با پیشرفت بیماری و گسترش پوسیدگی دیگر به تدریج علائم بیماری آشکار شده و فرد ناراحتی‌های حس می‌کند.
در ادامه علائمی که نشانه پوسیدگی دندان هستند را معرفی می‌کنیم، البته این که کدام علامت برای شما آشکار به میزان پوسیدگی دندان شما بستگی دارد.
به طور کلی علائم پوسیدگی دندان عبارتند از:
- حساسیت دندان به غذاهای گرم، سرد و شیرین نشانه‌های اولیه پوسیدگی‌اند
- حس کردن مداوم درد آزاردهنده در دندانها
- مشاهده شدن لکه‌های سفید یا تیره بر روی سطح مینای دندانها( این لکه‌های تیره معمولا قهوه‌ای یا مشکی رنگ‌اند)
- بوی بد دهان که برای رفع آن بهتر است به جای استفاده از قرص برای بوی بد دهان، به درمان پوسیدگی رسیدگی کنید.
- گاهی پوسیدگی طوری است که حفره ایجاد شده در دندان به وضوح قابل مشاهده است
- گیر کردن مواد خوراکی به دندانها حین جویدن
- بروز آبسه دندانی ( که علائمی همچون تب، درد و ورم صورت دارد)
مهم ترین دلایل پوسیدگی دندان دلایل
در دهان همه انسان‌ها باکتری‌هایی زندگی می‌کنند که آسیب‌های مستقیمی به بدن نمی‌زنند. بعد از مصرف مواد خوراکی و خصوصا مواد غذایی شیرین و حاوی قند، این باکتری‌ها به آن دسته از موادی که لابه‌لای دندان‌های شما باقی مانده است می‌روند.
برای مصرف این مواد، باکتری‌ها اسیدهایی تولید می‌کنند که به سطح مینای دندان نیز برخورد می‌کند. به این وضعیت اصطلاحا پلاک گفته می‌شود. به مرور زمان اسیدهایی که پلاک بر مینای دندانها می‌ریزد مواد معدنی آن را تجزیه کرده و علت پوسیدگی دندانها می‌شود.
البته به جز مصرف غذاهای شیرین دلایل دیگری هم می‌توانند باعث پوسیدگی دندانها باشند که چند مورد از آنها عبارتند از:
- مصرف بسیار زیاد غذاهای پرقند و گازدار
- مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن( به طور کلی اگر بهداشت دهان و دندان ضعیف باشد)
- کاهش بزاق دهان
- پرتو درمانی گردن و صورت
- انواع خاصی از بیماری‌ها و داروهای آنها
انواع پوسیدگی دندان
دندان پزشکان یک سیستم طبقه بندی شده برای معرفی انواع پوسیدگی‌های دندانی ممکن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسته به عواملی مختلفی همچون شدت و محل پوسیده شدن دندانها آنها در ۶ دسته طبقه بندی کرده‌اند که عبارت است از:
- پوسیدگی کلاس ۱: در این دسته سطح جونده دندانها دچار پوسیدگی شده است. همان طور که در عکس مربوطه نیز می‌توانید مشاهده کنید آن قسمت از دندانها که هنگام جویدن بیشتر با غذا در تماس است دچار پوسیدگی می‌شود.
- پوسیدگی کلاس ۲: در این دسته آن بخش از سطوح دندان‌های آسیاب که بین دندانها قرار می‌گیرد، دچار پوسیدگی و تخریب می‌شود.
- پوسیدگی سطح ۳: وقتی آن بخش از دندانها که بین دندانها قرار می‌گیرد، در دندان‌های جلویی دچار پوسیدگی شود آن پوسیدگی را در دسته کلاس ۳ می‌گنجانیم.
- پوسیدگی کلاس ۴: وقتی پوسیدگی کلاس ۳ دندان‌های جلویی به نوک دندانها رسیده باشد دیگر پوسیدگی در کلاس ۳ نیست و آن را کلاس ۴ نام گذاری کرده‌اند.
- پوسیدگی کلاس ۵: نزدیک ترین بخش مینای دندان به بافت لثه را به گردن دندان یا طوق دندانی نام گذاری کرده‌اند. وقتی این قسمت دچار پوسیدگی شود، آن پوسیدگی را در دسته کلاس ۵ قرار می‌دهند.
- پوسیدگی کلاس ۶: وقتی پوسیدگی تنها در یک گوشه دندان باشد یا در یکی از لبه‌های آن، این پوسیدگی را در دسته پوسیدگی کلاس ۶ قرار می‌دهند.
درمان پوسیدگی دندان
برای درمان کردن و جلوگیری از پیشرفت کردن میزان تخریب دندانها، روش‌های زیادی وجود دارد که دندان پزشکان با توجه به میزان پوسیدگی، محل پوسیدگی و عمق آن بهترین روش را برای شما اجرا می‌کنند. البته در همه موارد لازم نیست به دندان پزشک مراجعه کنید و روش‌های خانگی هم می‌توانند مشکل شما را حل کنند.
روش‌های خانگی درمان پوسیدگی دندان
این دسته روش‌های درمانی به هیچ عنوان جایگزین روش‌های درمانی دندان پزشکی نمی‌شوند و تنها برای کاهش درد یا درمان پوسیدگی‌های خیلی خیلی جزئی کاربرد دارند. مواد غذایی مثل سیر، پیاز، زنجبیل، عسل و حتی اکالیپتوس از جمله مواردی‌اند که می‌توانند به کاهش و جلوگیری از پوسیدگی دندانها کمک کنند.
روش‌های درمان پوسیدگی هنگام مراجعه به دندان پزشک
همان طور که گفتیم مطمئن ترین روش‌های درمانی برای درمان پوسیدگی دندانها، روش‌های به کار رفته در دندان پزشکی‌ها است. البته با توجه به نوع و شدت آسیب دندانها روش‌های متفاوتی برای درمان استفاده می‌شود که هزینه درمان پوسیدگی دندان به این بستگی دارد که کدام راه حل درمانی مناسب است. در ادامه آن روش‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.
فلوراید درمانی
انجام وارنیش دندان بیشتر برای درمان پوسیدگی‌های جزئی به کار می‌رود. در پوسیدگی‌های جزئی که در مراحل اولیه و آغازین خود قرار دارند روش‌های تهاجمی بیشتر باعث آسیب دیدن دندانها می‌شوند و فلوراید درمانی بدون تراشیدن مینای دندان آن را ترمیم می‌کند. این روش درمانی اکثر اوقات برای درمان پوسیدگی دندان کودکان موثر است.
پر کردن دندان
این روش یکی از متداول ترین روش‌های درمانی در دندان پزشکی‌ها است. در این حالت دندان‌هایی که مینای آنها چه به صورت سطحی و چه به صورت عمقی تخریب شده است، درمان می‌شوند. به این صورت که دندان پزشک با ابزار مخصوص خود قسمت‌های آسیب دیده دندان را می‌تراشد و دندان سالمی که حفره یا حفره‌هایی دارد را به شما تحویل می‌دهد.
قدم بعدی در این درمان، پر کردن حفره‌ها است. برای این کار سه نوع ماده به نام‌های آمالگام، کامپوزیت و سرامیک وجود دارد. برای پر کردن دندان‌های جلویی از کامپوزیت و برای دندان‌های عقب‌تر معمولا از آمالگام استفاده می‌شود.
عصب کشی دندان
زمانی که گسترش تخریب آن قدر زیاد شده است که ریشه و مغز دندان نیز دچار تخریب یا عفونت شده باشد، بهترین راه حل درمانی عصب کشی یا درمان ریشه دندان است. در این روند درمانی، دندان پزشک بافت ریشه دندان که عفونت کرده است را تخلیه می‌کند.
پس از تخلیه کامل، بافت دندان با مواد مخصوصی پر می‌شود تا دوباره درگیر عفونت نشود. البته ممکن است میزان تخریب دندان آنقدر زیاد باشد که دندان پزشک از شما بخواهد که با روکش کردن دندان از عفونت و آسیب دوباره آن جلوگیری کنید.
کشیدن دندان
زمانی که میزان و شدت آسیب دندان خیلی زیاد باشد و دندان پزشک دیگر نتواند دندان شما را درمان کند تنها راهی باقی مانده کشیدن دندان شما خواهد بود. از آنجایی که دندانها تاثیر زیادی در زیبایی چهره افراد دارند، با از دست دادن تنها یک دندان نیز زیبایی شما تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به همین دلیل می‌توانید از بریج یا ایمپلنت دندان برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده کنید.
ممکن است بگوئید جایگزین نمی‌خواهید و از این روش‌ها استفاده نکنید. در این صورت به تدریج بافت لثه در آن قسمت دچار تحلیل شده و فک شما را دچار کمی قوس می‌کند. این قوس می تواند موقعیت سایر دندانها را نیز تحت تاثیر قرار داده و شما نیازمند درمان ارتودنسی کند.
روش‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان
دندانها بافت مقاومی دارند و با رعایت کردن اصول نگهداری از آنها می‌توانید به خوبی از پوسیدگی و آسیب دیدن آنها جلوگیری کنید. رعایت کردن این نکات در کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد زیرا رعایت آنها تاثیرات مفیدی بر سلامت دندان‌های آنها در سنین بزرگسالی دارد.
مهمترین روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان عبارتند از:
- هر روز مسواک زدن: رعایت بهداشت به طور کلی فواید زیادی برای بدن دارد و رعایت آن در مباحث دهان و دندان نتیجه بهتری خواهد داشت. بهتر است که روزی ۲ بار و هر بار بیست دقیقه به طور کامل و دقیق تمامی بخش‌های دندان‌های خود را مسواک کنید تا جرم روی آنها باقی نماند. زمان مسواک زدن هم بهتر است بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت بعد از غذا خوردن باشد تا با پخش کردن مواد اسیدی در سطح دندانها بیشتر آنها را نابود نکنیم.
- مدام نخ دندان کشیدن: نخ دندان کشیدن نیز بخشی از رعایت بهداشت است. با نخ دندان آن دسته از مواد غذایی که مابین دندانها گیر کرده‌اند خارج شده و موجب پوسیدگی بین دندانی نمی‌شوند.
- تهیه خمیر دندان مناسب: مواد شوینده با کیفیت برای رعایت کردن بهداشت تمامی بخش‌های بدن مناسب‌اند اما بهتر است از همه نوع شوینده‌ای استفاده نکنید. بهتر است هنگام خرید خمیر دندان دقت کنید که نوشته حاوی فلوراید را روی آن ببینید.
- استفاده از دهانشویه‌ها: دهانشویه‌ها علاوه بر کمک به رعایت بهداشت و حفظ سلامت دندانها، برای کم شدن میزان اسیدی بودن محیط دهان نیز موثرند.
- مراجعه مداوم به دندان پزشک: توصیه می‌شود هر شش ماه یکبار به دندان پزشک مراجعه کنید تا او سلامت دندان‌های شما را بررسی کند و قبل از گسترش پوسیدگی‌ها جلوی آنها را بگیرد.
- کاهش مصرف مواد قندی و اسیدی: مواد قندی و اسیدی بیشتر از مواد دیگر باعث آسیب دیدن و تخریب بافت مینای دندانها می‌شوند. به همین دلیل اگر مصرف این مواد را کاهش داده یا اصلا متوقف کنید، دندان‌هایتان آسیب کمتری می‌بینند.
- درمان بیماری‌های موثر در پوسیدگی: بعضی بیماری‌ها میزان آسیب پذیری دندانها و در نهایت میزان پوسیدگی آنها را بیشتر می‌کنند. اگر به چنین بیماری‌هایی مبتلا هستید حتما درمان آنها را پیگیری کنید.
- مصرف نکردن داروهای موثر در پوسیدگی: همه داروها در کنار درمان بیماری، عوارضی هم دارند که موجب آسیب دیدن بخش‌های دیگری از بدن انسان می‌شوند. عوارض یکسری داروها، افزایش پوسیدگی دندانها است. با مصرف نکردن این داروها از دندان‌های خود محافظت کنید.
سوالات متداول
مهمترین علت پوسیدگی دندان چیست؟
مسائل زیادی موجب پوسیدگی دندانها می‌شوند ولی مهم ترین و رایج ترین آنها عدم رعایت بهداشت ( مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن ) و البته مصرف بالای مواد قندی و اسیدی است.
هزینه درمان پوسیدگی دندان چقدر است؟
با توجه به میزان پوسیدگی، محل پوسیدگی و عمق آنها روش‌های متفاوتی برای درمان آنها به کار می‌رود. به همین دلیل نمی‌توان مبلغ یکسانی را برای درمان تمام پوسیدگی‌ها در نظر گرفت.
بهترین درمان خانگی پوسیدگی دندان چیست؟
روش‌های زیادی به عنوان درمان خانگی پوسیدگی دندان شناخته شده‌اند که تاثیر همه آنها در درمان پوسیدگی‌های جزئی دندانی تا حدودی اثبات شده است. به همین دلیل با توجه به شرایط بدنی هر شخص، بهترین درمان خانگی نیز برای آنها متفاوت است و نمی‌توانیم برای همه یک نسخه بپیچیم.
جمع بندی
پوسیدگی دندان، به معنی تخریب شدن بافت مینای دندانها بوده و در صورت پیشرفت کردن به ریشه دندان که برسد موجب حس کردن دردهای شدید و بروز عفونت دندان می‌شود.
کلینیک دندان پزشکی دکتر قریشی یکی از بهترین مراکز دندان پزشکی در شهر تهران است که در سه شعبه فعالیت دارد. هر کدام از این سه شعبه در سه بخش مختلف شهر قرار دارند تا مردم بتوانند دسترسی راحت‌تری به خدمات آنها داشته باشند. با توجه به اینکه دکتر قریشی متخصص ارتودنسی هستند، ارتودنسی به صورت تخصصی در این مرکز انجام می‌شود.
چنانچه با پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی مواجه شدید اصلا نگران نباشید زیرا در این کلینیک با معاینه‌های مستمر، وضعیت سلامت دندان‌های شما مورد بررسی قرار می‌گیرد و در همان مراحل اولیه جلوی پیشرفت پوسیدگی دندان شما را می‌گیرند.
