بهترین زمان و نحوه استفاده از دهانشویه از مهم‌ترین چالش‌هایی است که برای استفاده از این محصول بهداشتی برای افراد پیش می‌آید. استفاده از دهان شویه به صورت صحیح، باعث می‌شود نفس تازه‌ای داشته و به از بین بردن میکروب‌های حفره‌های دندان کمک کنید. علاوه بر آن حفظ سلامت لثه‌ها به کمک بهترین دهان شویه به راحتی امکان پذیر است.
دهانشویه همچنین بوی بد دهان را از بین می‌برد. در ادامه به بررسی کامل انواع و طریقه مصرف دهان شویه آشنا می‌شویم.
دهانشویه چیست؟
دهانشویه مایعی است که در داخل دهان نگه داشته می‌شود و از طریق منقبض کردن عضلات ناحیه لب و گونه و حرکت دادن سر به اطراف دندان‌ها فرستاده می‌شود. یک شکل دیگر استفاده از دهان شویه، غرغره کردن آن است، به حالتی که سر به طرف عقب برده می‌شود و مایع دهانشویه در عقب دهان غرغره می‌شود.
دهانشویهها معمولاً یک محلول ضدعفونی‌کننده هستند که به منظور کاهش بار میکروبی موجود در حفره دهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در عین حال ممکن است بعضی از دهانشویهها به خاطر مقاصد دیگری از قبیل خاصیت تسکین درد، ضد التهاب یا اثر ضد قارچی آن‌ها برای بیمار تجویز شوند.
در ترکیب دهانشویهها چه چیزی وجود دارد؟
دهانشویهها از نظر ترکیبات موجود در آن‌ها با یکدیگر تفاوت‌های جزئی دارند، اما موادی که در ترکیب همه دهانشویهها مشترک است شامل موارد زیر است:
- طعم‌دهنده مانند منتول (طعم نعناع) یا اوکالیپتول
- شیرین‌کننده مانند سوکرالوز یا ساکارین
- آب
- رنگ‌دهنده
- آنزیم‌ها
- فلوراید (در بعضی از برندها)
- ضدعفونی کننده مانند کلرهگزیدین گلوکونات یا ستیل‌پیریدینیوم کلراید
- نگهدارنده مانند متیل پارابن یا بنزوات سدیم
- شوینده
- کلسیم
آیا کودک من به دهانشویه نیاز دارد؟
دندانپزشک بهترین مرجعی است که میتواند تعیین کند آیا کودک شما نیاز به استفاده از دهانشویه دارد یا خیر. دقت کنید که استفاده از دهانشویه برای کودکان زیر ۶ سال اصلاً توصیه نمی‌شود.
اگر شما یا کودکتان برای مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان مشکلی دارید، با افزودن یک دهانشویه به برنامه روزانه بهداشت دهان و دندان خود می‌توانید یک سطح حفاظت بیشتر در برابر پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه تأمین کنید.
علاوه بر دهانشویه، انجام وارنیش دندان زیر نظر متخصص، نیز به عنوان یک روش محافظت در برابر پوسیدگی، کاربرد دارد.
الزامات نحوه مصرف دهانشویه
حال که با فواید مصرف دهانشویه آشنا شدیم، باید ببینیم نحوه استفاده از دهانشویه چگونه است. برای مصرف این ماده ضوعفونی کننده و مفید به ابزار زیر احتیاج دارید:
- تهیه محلول دهانشویه
- یک قاشق یا استکان کوچک (می‌توانید از درب خود محلول برای این کار استفاده کنید.)
- مقداری آب برای رقیق کردن (در صورت نیاز)
نکات مهم در نحوه مصرف دهانشویه
اگر قصد دارید از دهانشویه استفاده کنید و می‌خواهید این محلول بیشترین تأثیر را بر دهان و دندان شما داشته باشد، باید نکات مهمی را در هنگام انتخاب و استفاده از دهان شویه رعایت کنید.
در رابطه با طریقه مصرف دهان شویه این نکته را باید مد نظر داشته باشید که در هر بار به اندازه ۱۰ الی ۲۰ میلی لیتر از این محلول استفاده می‌شود. شما میتواند یک الی دو بار در روز به مدت ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه از دهانشویه استفاده کنید.
انتخاب بهترین دهان شویه
اولین و مهم‌ترین قدم روش استفاده از دهانشویه، انتخاب یک محصول مناسب است. برخی از دهانشویههای قدرت پاک کنندگی و ضدعفونی بالاتری دارند ولی برخی دیگر تنها برای خوشبو کردن دهان مفید هستند.
برخی از دهانشویهها دارای ترکیباتی هستند که باکتری‌های ایجاد کننده بوی بد را از دندان‌ها پاک می‌کنند و همین موضوع باعث خوشبو شدن دهان و سفید شدن دندان‌ها می‌شود.
دهانشویههای حاوی فلوراید نیز در بازار موجود هستند که از ایجاد حفره‌های دندانی جلوگیری می‌کنند. دهانشویههای گیاهی نیز در بازار موجود هستند که ترکیبات شیمیایی کمتری در آن‌ها وجود دارد.
میزان استفاده از دهانشویه
میزان مناسب این محلول در طریقه مصرف دهان شویه که بر روی جلد آن نوشته شده است، مشخص می‌شود. معمولا هر بار به اندازه ۲۰ میلی لیتر از این محلول استفاده می‌شود. البته اگر دهان شویه شما حاوی فلوراید باشد باید ۱۰ میلی لیتر از آن استفاده کنید.
پرهیز از خوردن و نوشیدن پس از دهان شویه
پس از استفاده از دهانشویه برای تأثیرگذاری بهتر آن از خوردن و آشامیدن هر نوع خوراکی و نوشیدنی پرهیز کنید. در واقع این کار به اثر بخشی بهتر و بیشتر دهانشویه کمک می‌کند.
بهتر است با توجه به شرایط خود از نیم ساعت تا دو ساعت از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید. شستن دهان پس از استفاده از دهانشویه نیز بسیار مهم است، مخصوصا اگر دهانشویه حاوی ترکیبات شیمیایی قوی باشد.
دفعات استفاده از دهانشویه
یکی از نکات مهم طریقه استفاده از دهانشویه این است که در نظر داشته باشید دفعات استفاده از این محلول با توجه به نوع آن متفاوت است. به طور کلی شما می‌توانید به مدت ۱۰ روز پشت سر هم و روزی یک الی دوبار از دهانشویه استفاده کنید. توجه کنید این محلول هرگز جایگزین مسواک و نخ دندان نمی‌شود. همچنین استفاده از آن برای بهداشت دهان و دندان ضروری نیست.
آیا بعد از استفاده از دهانشویه باید دهان را شست؟
یک سوال پرتکرار برای افراد این است که بعد از استفاده از دهانشویه باید دهان را شست؟ این مورد بستگی به مدل دهانشویه ای که استفاده می‌کنید دارد. اگر دهانشویه شما حاوی الکل باشد، بله بعد از استفاده باید دهان را با آب بشویید.
اگر دهانشویه‌ای که استفاده می‌کنید حاوی فلوراید است، نباید دهان را بعد از استفاده بشویید و تا نیم ساعت بعد از استفاده از دهانشویه نیز نباید چیزی بخورید یا بیاشامید.
چگونه از دهان شویه استفاده کنیم؟ (مراحل استفاده)
نحوه استفاده از دهانشویه به صورت زیر است.
- استفاده از نخ دندان و مسواک زدن
- ریختن دهانشویه در دهان
- غرغره کردن دهانشویه در دهان به مدت ۳۰ ثانیه
- بیرون ریختن دهانشویه از دهان
در ادامه با جزئیات هر مرحله بیشتر آشنا می‌شویم.
نخ دندان و مسواک زدن
برای استفاده از این محلول ابتدا دندان‌های خود را نخ دندان کشیده و روش صحیح مسواک زدن را انجام دهید. این کار قبل از استفاده از دهانشویه باعث تمیزی دهان و دندان و تأثیر بیشتر این محلول می‌شود.
البته اگر خمیر دندان شکا حاوی فلوراید است بهتر است تا نیم ساعت پس از استفاده از آن، دهانشویه استفاده نکنید، زیرا ممکن است اثر فلوراید خمیر دندان را از بین ببرد. اگر نمیدانید بهترین زمان مسواک زدن چه موقع است، پیشنهاد میکنیم مقاله راهنما را مطالعه کنید.
ریختن دهانشویه در دهان
پس از تمیزی دهان و دندان‌ها، مقدار تعیین شده از محلول را درون پیمانه یا قاشق موردنظر ریخته و آن را به یکباره درون دهان خود بریزید. پس از آن باید نفس خود را به مدت چند ثانیه حبس کنید، دهان خود را ببندید تا مایه به بیرون نریزد.
مایع را به خوبی درون دهان بچرخانید اما مواظب باشید بلعیدن آن خطرناک است، زیرا مواد شیمیایی موجود در آن باعث ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود.
غرغره کردن دهان شویه
محلول ریخته شده باید به مدت ۳۰ ثانیه درون دهان باقی بماند تا تأثیر خود را بر تمام قسمت‌های دهان بگذارد. در این مدت زمان مایع را به خوبی در تمام دهان بچرخانید. هم دندان‌های جلو و هم دندان‌های عقبی باید کاملا به این محلول آغشته شوند.
زیر و روی زبان نیز بسیار مهم است و محلول باید به این قسمت‌ها نیز برسد. پس از اتمام زمان آن را بیرون بریزید. دهان خود را به خوبی بشویید و تا مدتی از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
انواع مختلف دهانشویه
معمولاً شما می‌توانید انواع بسیار زیاد و متفاوتی از دهانشویهها را در بازار پیدا کنید که هر کدام کارکرد خاصی دارند. بعضی از آن‌ها برای تقویت دندان‌ها و لایه مینای دندان طراحی شده‌اند، در حالی که بعضی دیگر اصولاً برای از بین بردن باکتری‌های موجود در دهان و به عنوان یک روش توقف پوسیدگی دندان کاربرد دارند.
همچنین شما می‌توانید دهان‌شویه‌هایی را پیدا کنید که به طور اختصاصی برای رفع بوی بد دهان و یا برای مبارزه با پلاک‌های دندانی تهیه شده‌اند.
دهانشویههای ضدعفونی کننده
این نوع از دهان شویه‌ها حاوی ترکیبات مخصوصی هستند که عفونت‌های باکتریایی را از بین می‌برند و بوی بد دهان را رفع می‌کنند. علاوه بر آن، دهانشویه ضدعفونی کننده در جلوگیری از تشکیل و تجمع پلاک‌های دندانی هم تأثیر دارد.
متخصصین دندانپزشکی معمولاً توصیه می‌کنند که بعد از مسواک زدن دندان‌ها از این دهانشویهها استفاده کنید. البته استفاده از آن در درازمدت میتواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود.
نکات مهم در استفاده از دهانشویههای ضدعفونی کننده:
رعایت نکات زیر در طرز استفاده از دهانشویه ضدعفونی کننده بسیار اهمیت دارد:
- محلول دهانشویه را حداکثر به نسبت ۱:۱ به آب گرم اضافه کنید و در مخزن دستگاه شستشو با فشار آب (واتر فلاسر) بریزید. دقت کنید که برای جلوگیری از آسیب رسیدن به واتر فلاسر، نباید نسبت محلول دهانشویه را بیشتر از ۱:۱ در نظر بگیرید.
- از واتر فلاسر طبق دستورالعمل درج شده بر روی محصول استفاده کنید.
- پس از اتمام کار برای شستشوی واتر فلاسر، کمی آب گرم ساده در مخزن آن بریزید، نوک نازل دستگاه را درون سینک نگه دارید و آب آن را خالی کنید تا دستگاه تمیز شود.
دهانشویه فلوراید
این نوع از دهانشویهها حاوی نمک‌های معدنی از قبیل سدیم فلوراید هستند که به تقویت و افزایش استحکام دندان‌های شما کمک می‌کند. دهانشویه فلوراید هم دقیقاً مانند خمیر دندان حاوی فلوراید و وارنیش دندان، میتواند توسط همه افراد استفاده شود.
با استفاده از این دهانشویهها استحکام مینای دندان بیشتر و دندان‌های شما سالم‌تر و قوی‌تر می‌شود. علاوه بر آن فلوراید از تجمع باکتری‌ها در دهان جلوگیری می‌کند و باعث خوشبو شدن دهان کودک شما می‌شود.
دهانشویه فلوراید را می‌توان به عنوان جایگزین خوبی برای خمیر دندان‌های حاوی فلوراید نیز استفاده کرد. برای این منظور، دهانشویه را بعد از مسواک زدن دندان‌ها غرغره کنید تا ذرات غذا و سایر مواد باقیمانده در دهان تمیز شود.
دهانشویههای طبی (درمانی)
دهانشویههای طبی محلول‌هایی با قدرت اثربخشی بالا (اولترا اکتیو) هستند که در تهیه آن‌ها از ترکیباتی با خاصیت دارویی قوی استفاده شده است و برای کمک به درمان بعضی از مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان کاربرد دارند. این نوع از دهانشویه حتماً باید توسط دندانپزشک برای شما تجویز شود.
دندانپزشک فقط انواعی از این دهانشویه که دارای تأییدیه FDA باشد را برای بیماران تجویز می‌کند. دهانشویههای طبی به منظور کمک به از بین بردن پلاک دندانی و درمان بیماری‌های خفیف لثه (ژنژیویت)، خونریزی، ورم و عفونت لثه استفاده می‌شود.
نکات مهم در استفاده از دهانشویههای طبی
- در مورد مقدار مناسب آب و محلول دهانشویه که باید در مخزن دستگاه شستشو با فشار آب (واتر جت دندان) بریزید، طبق دستور دندانپزشک خود عمل کنید.
- برای تمیز کردن پاکت‌های پریودنتال، به روش زیر عمل کنید:
- فشار واتر فلاسر را در پایین‌ترین حد آن تنظیم کنید.
- نوک نرم نازل واتر فلاسر را با زاویه ۴۵ درجه روی دندان بگذارید.
- نوک نازل را با ملایمت به زیر خط لثه در داخل پاکت پریودنتال ببرید.
- دستگاه را روشن کنید و نازل آن را در امتداد خط لثه حرکت دهید.
- پس از اتمام کار برای شستشوی واتر فلاسر، کمی آب گرم ساده در مخزن آن بریزید، نوک نازل دستگاه را درون سینک نگه دارید و آب آن را خالی کنید تا دستگاه تمیز شود.
دهانشویههای چند منظوره
این نوع از دهانشویهها حاوی ترکیباتی است که باکتری‌ها را از بین می‌برد و از انباشته شدن پلاک‌های دندانی جلوگیری می‌کند.
این دهانشویهها برای افرادی که به التهاب خفیف لثه (ژنژیویت) دچار شده‌اند، کارایی بسیار خوبی دارد. زیرا خطر پیشرفت التهاب و تبدیل شدن آن به بیماری شدید لثه را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. دهانشویههای چند منظوره در واقع ترکیبی از دهانشویههای فلوراید و طبی می‌باشد.
دهانشویه طبیعی
دهانشویههای طبیعی که با نام “دهانشویه خانگی” هم شناخته می‌شوند، در واقع محلول آب نمک گرم هستند. ثابت شده است که این ترکیب در رفع عفونت‌های باکتریایی دهان و دندان کارایی بسیار بالایی دارد. همچنین با کمک به بهبودی سریع زخم‌های دهان، خونریزی از لثه‌ها را کاهش می‌دهد.
نحوه استفاده از دهانشویه بسیار ساده و راحت است و به هیچ ابزار و وسیله خاصی نیاز ندارد. دندان‌های خود را مسواک بزنید و مقداری از محلول را درون دهان خود بریزید.
سپس آن را به خوبی در دهان بچرخانید و پس از ۳۰ ثانیه به بیرون بریزید. در نهایت دهان خود را به خوبی بشویید و از نیم ساعت تا ۱ ساعت پس از آن از خوردن و آشیدن پرهیز کنید. استفاده از دهانشویه میتواند برای تمیزی دهان و دندان و خوشبو شدن دهان بسیار تأثیرگذار باشد.
