بوها یکی از موثرترین راه‌های ارتباطی انسان‌ها با دیگران است. به همین دلیل وجود بوی بد دهان، جز اتفاقات ناخوشایندی بوده که در ارتباط با بعضی از انسان‌ها پیش می‌آید.
هیچکس دوست ندارد هنگام صحبت با همکار، دوست و اقوام متوجه بوی ناخوشایند دهان فرد مقابل شود. به همین دلیل باید به دنبال دلایل و راهکارهای رفع آن بود. در بسیاری از موارد، مشکلات پیش‌پا افتاده علت تلخی دهان و بوی بد آن می‌شوند که به راحتی برطرف خواهند شد.
مهم‌ترین دلایل بوی بد دهان
یکی از ناخوشایندترین اتفاقاتی که می‌تواند برای افراد رخ دهد، این است که هنگام صحبت و ارتباط با دیگران متوجه بوی بد دهان آن‌ها شوند. این مساله ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، اما تاثیر منفی آن روی فرد مقابل باقی می‌ماند. بنابراین بهترین راه این است که ابتدا با علت بوی بد دهان آشنا شوید، تا سریع‌تر بتوانید به دنبال راهکار بگردید.
۱- مصرف مواد مخدر
یکی از مهم‌ترین دلایل بوی نامطبوع دهان در افراد، مصرف مواد مخدر است. بسیاری از افرادی که به طور مداوم سیگار می‌کشند، همیشه دهانشان بوی بدی می‌دهد. دلیل آن این است که مواد مخدر باعث رشد باکتری‌ها داخل دهان میشود. تعدادی از این باکتری‌ها مضر هستند، در نتیجه بوی بدی تولید می‌کنند.
علاوه بر این، به دلیل وجود نیکوتین داخل سیگار و دیگر مواد مخدر، دریچخ بین مری و معده استحکام کافی ندارد. به همین دلیل در بدن این افراد، عارضه رفلکس معده بسیار به چشم می‌خورد. این موضوع باعث ترش شدن انتهای گلو و بوی بد دهان خواهد شد. البته این یکی از هزاران دلیل مضر مصرف مواد مخدر است.
۲- خرابی دندان‌ها
خرابی دندان‌ها، شایع‌ترین دلیل بوی بد دهان است. پوسیدگی دندان‌ها می‌توانند باکتری‌های مضری را ایجاد کنند که مسئول بوی ناخوشایند دهان است. علاوه بر این می‌توانند باعث ورم لثه شوند که آن دلیلی برای بوی نامطبوع دهان است. اگر بعد از مراجعه به دندانپزشکی و رفع مشکل، بوی بد برطرف نشد؛ باید به مشکلات معده و تنفسی شک کرد.
۳- عدم رعایت بهداشت دندان‌ها
یک علت بوی بد دهان، عدم رعایت بهداشت دندان‌ها؛ استفاده از مسواک و نخ دندان است. مواد غذایی که ما مصرف می‌کنیم، اگر در بین دندان‌ها باقی بمانند؛ بوی بدی تولید می‌کنند. این بوی بد به دلیل وجود باکتری‌هایی بوده که به مرور زمان تشکیل می‌شوند. بنابراین برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و بوی نامطبوع دهان، باید حداقل روزی دو بار دندان‌ها را مسواک بزنید.
در دوره‌ی ارتودنسی، نگهداری از بهداشت دهان و دندان اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند. براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی محل‌های کوچکی ایجاد می‌کنند که غذا در آن‌ها جمع شده و محیطی مناسب برای تجمع پلاک و باکتری‌ها فراهم می‌کند. این شرایط می‌تواند خطر پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه را به شدت افزایش دهد. علاوه بر این، اگر بهداشت دهان را جدی نگیریم، ممکن است با مشکلاتی مانند بوی بد دهان و حتی آسیب دیدن اجزای ارتودنسی مواجه شویم. پس بیایید با مسواک زدن دقیق، استفاده منظم از نخ دندان و چکاپ‌های دوره‌ای نزد دندانپزشک، به خودمان در این دوران کمک کنیم تا با لبخندی زیبا و سالم از این مرحله عبور کنیم.
گاهی علت بوی بد دهان کودکان عدم رعایت بهداشت دهان و اجتناب از مسواک زدن، است. برای رفع این مشکل ابتدا از مسواک و خمیردندان‌های خوشبو استفاده کنید تا کودک به این روتین عادت کند.
۴- مصرف داروهای مختلف
افرادی که برای درمان بیماری‌های مختلف مجبور به استفاده از داروهای متنوع هستند، گاهی با عوارض آن باید دست و پنجه نرم کنند. یکی از مهم‌ترین عوارض مصرف داروهای قلبی و شیمی درمانی، این است که دهان بوی بسیار بدی می‌دهد. این داروها به طور مستقیم، مقدار بزاق را کاهش می‌دهند که در نتیجه آن، بوی نامطبوع بسیار زیاد میشود.
۵- مصرف مواد غذایی
تقریبا همه ما به خوبی با مواد غذایی که بوی بدی در دهان ایجاد می‌کنند، آشنایی داریم. سیر و پیاز سردسته گروهی هستند که مصرف آن‌ها در دهان بوی ناخوشایندی تولید می‌کند. این مواد غذایی بلافاصله بعد از مصرف و بعد از هضم در معده، بوی بدی تولید می‌کنند. علاوه بر این، برخی از ادویه‌ها، الکل، قهوه و برخی از روغن‌ها چنین بوی ناخوشایندی تولید می‌کنند.
عدم مصرف برخی از مواد غذایی می‌تواند بوی بدی ایجاد کند. افرادی که در رژیم کتوژنیک هستند، به دلیل عدم مصرف قند و سوزاندن چربی‌ها؛ دهانشان بوی بدی می‌دهد. البته برای برخی از افراد پایبند به رژیم کتو، بعد از مدتی این بوی نامطبوع از بین می‌رود.
۶- مشکلات حلق و گلو
بروز عفونت و التهاب در سینوس‌ها و حلق می‌تواند بوی بدی ایجاد کند. در این نوع التهاب‌ها، باکتری‌ها در داخل دهان تجمع پیدا می‌کنند. بنابراین اگر در آینه به داخل دهان خود نگاه کنید، لایه سفیدی را روی زبان و انتهای حلق می‌بینید. این مشکلات ممکن است موقتی یا دائمی باشند.
به عنوان مثال اگر سرماخوردگی داشته باشید، برای مدت یک هفته دهانتان بوی بدی می‌دهد که بعد از آن از بین می‌رود. برای رفع مشکلات دائمی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
۷- ابتلا به بیماری‌های حاد
برخی بیماری‌ها مانند دیابت، سرطان، نارسایی کبد و دیگر بیماری‌های مشابه می‌توانند بوی بد دهان ایجاد کنند. تفاوت این بیماری‌ها با التهاب حلق و گلو این است که در طولانی مدت، مشکلاتی ایجاد می‌کنند.
به عنوان مثال ابتلا به دیابت باعث کاهش مقدار بزاق میشود. این مساله می‌تواند بوی بسیار بدی در دهان ایجاد کند. همچنین استفراغ، انسداد روده‌ها، زخم معده، نارسایی کلیه، عفونت دستگاه‌های تنفسی تحتانی و انواع بیماری‌های متابولیسمی منجر از علل بوی نامطبوع دهان محسوب می‌شوند.
۸- آلرژی
آلرژی‌هایی مانند عدم تحمل لاکتوز و عفونت سینوس‌ها در فصول بهار و پاییز، می‌توانند بوی بدی در دهان ایجاد کنند. با درمان یا کنترل این آلرژی‌ها می‌توانید بوی نامطبوع را رفع کنید.
۹- بارداری
برخی از بانوان در طول بارداری، دچار تغییرات هورمونی شدید می‌شوند. در نتیجه رژیم غذایی و نوشیدنی آن‌ها تغییر می‌کند. با کمبود آب بدن و خوردن برخی مواد غذایی، دهان بوی بدی خواهد داشت. بنابراین می‌توانیم اینطور نتیجه بگیریم که بارداری به خودی خود نمی‌تواند علت بوی بد دهان باشد، بلکه تغییرات بدن می‌توانند باعث ایجاد آن شوند.
۱۰- عمل جراحی لوزه
در دوران خردسالی یا نوجوانی، بعضی از افراد مجبور می‌شوند لوزه خود را جراحی کنند. یکی از نتایج این عمل، بروز بوی نامطبوع دهان برای مدت زمانی است. البته شاید نشانه وجود عفونت در محل جراحی باشد. با این حال اگر بعد از یک الی دو هفته، بوی نامطبوع رفع نشد، می‌توان به پزشک متخصص مراجعه کرد.
تشخیص پزشکی برای بوی بد دهان
اگر با مطالعه دلایل ذکر شده در بالا، نتوانستید علت بوی بد دهان را پیدا کنید؛ باید به سراغ یک پزشک متخصص بروید. از آن جایی که دهان، یکی از مجراهای بسیار اصلی بدن بوده، ممکن است دلایل مختلفی باعث ایجاد بوی بد در آن شده باشند. با آزمایش‌ها و تست‌های مختلف می‌توان احتمالات پزشکی برای این مشکل را پیدا کرد. روش‌های پزشکی که با استفاده از آن‌ها، منشا بوی بد دهان را پیدا می‌کنند شامل موارد زیر میشود:
- کروماتوگرافی گاز: با استفاده از کروماتوگرافی گاز مقدار سولفید هیدروژن، متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید را اندازه‌گیری می‌کنند.
- آزمون BANA: BANA سطح آنزیم‌های بدن را که به دلیل وجود باکتری‌های بدبو هستند، می‌سنجد.
- هالیمتر: با هالیمتر می‌توان میزان سولفور بدن را سنجید تا متوجه علت بوی دهان شد.
- تست بتا گالاکتوزیداز: با این تست سطح آنزیم بتا گالاکتوزیداز را مشخص می‌کنند.
راهکارهای اساسی برای رفع بوی بد دهان
روش‌های مختلفی برای رفع بوی بد دهان وجود دارد که برخی از آن‌ها با مصرف دارو، برخی رعایت بهداشت و در بعضی موارد با تغییر رژیم غذایی انجام میشود. برای مصرف دارو، نباید خودسرانه تصمیم بگیرید و مراجعه به پزشک، تنها راه اصولی آن است. در ادامه راهکارهای مهم و اساسی را برای از بین بردن بوی بد دهان معرفی می‌کنیم.
راهکارهای پزشکی برای رفع بوی بد دهان
راهکارهای پزشکی برای از بین بردن بوی نامطبوع دهان، به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:
- مصرف دارو
- درمان بالینی
مصرف برخی از داروها می‌توانند مشکلات دهان و بوی بد آن را از بین ببرند. بعضی از این داروها مانند مترونیدازول، جز قرص‌هایی هستند که برای درمان عفونت به کار می‌روند. در نتیجه حتما باید پزشک آن‌ها را تجویز کند. برخی دیگر مانند لاکتوگام، قرص‌های جویدنی هستند که التهاب گلو و دهان را از بین می‌برد و می‌توان بدون تجویز پزشک آن‌ها را مصرف کرد. داروهای دیگری مانند کلرهگزیدین، راینیتیدین و سایمیتیدین را بهتر است بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
علاوه بر مصرف دارو، درمان بالینی می‌تواند به عنوان یک راهکار برای از بین بردن بوی بد دهان در نظر گرفته شود. مراجعه به دندانپزشک برای درمان التهاب لثه و تعمیر دندان‌های پوسیده و خراب یکی از اصولی‌ترین راهکارها است. علاوه بر این اگر منشا بوی نامطبوع در انتهای حلق و گلو باشد، باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. همچنین مصرف مداوم دهان شویه و مسواک باید جز جدانشدنی روتین شما باشد.
راهکارهای خانگی برای رفع بوی بد دهان
درمان خانگی بوی بد دهان تنها برای مشکلات جزئی امکان پذیر است. اگر به دنبال روش‌هایی هستید که همیشه دهان خوشبویی داشته باشید:
- باید روزانه حداقل ۲بار دندان‌های خود را مسواک زده و نخ دندان بکشید
- به خصوص بعد از مصرف خوراکی‌های شیرین، حتما مسواک بزنید.
- علاوه بر آن، هر شب قبل از خواب از دهانشویه مناسب استفاده کنید و بعد از آن دیگر نوشیدنی نخورید.
- همچنین در روتین روزانه خود، مصرف آب را فراموش نکنید. هرچه بیشتر آب بنوشید، محیط دهان شما تمیزتر خواهد بود.
- البته مصرف قرص و آدامس‌های نعنایی هم قبل از میهمانی، سرکار و قرارهای دوستانه الزامی است. حتما دقت کنید که آدامس و قرص نعنایی فاقد شکر و قند باشد زیرا به خودی خود می‌تواند مشکلات دهان و دندان ایجاد کند.
- بعد از بیدار شدن از خواب، حتما زبان خود را مسواک بزنید و در همان دقایق ابتدایی، یک لیوان نوشیدنی گرم میل کنید.
- معمولا بعد از مصرف صبحانه، بوی بد دهان از بین می‌رود. در نتیجه قبل از خارج شدن از منزل، حتما یک صبحانه سبک میل کنید.
راهکارهای جانبی برای رفع بوی بد دهان
مصرف چای سبز، باعث میشود تا حلق و دهان خوشبویی داشته باشید. چای سبز را می‌توانید ساده و طعم‌دار میل کنید. علاوه بر این، مصرف ماست پروبیوتیک، نعنا، جعفری، مرکبات و ترکیب لیمو و زنجبیل درمان خانگی بوی بد دهان شما محسوب می‌شوند.
معایب بوی بد دهان
بوی بد دهان چه در سنین پایین و چه در بزرگسالی مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند. در خردسالی هنگام بازی با دیگر کودکان، می‌تواند بازخوردهای منفی داشته باشد. تصور کنید فرزندتان در حال فعالیت با همکلاسی‌های خود بوده و آن‌ها عنوان می‌کنند که به دلیل بوی بد دهان، نمی‌توانند با او بازی کنند. مطمئنا این مساله تاثیر بسیار منفی روی اعتماد به نفس کودک خواهد داشت.
اگر دهان بزرگسالان در قرارهای کاری، درسی و ملاقات‌های خانوادگی بوی نامطبوعی بدهد، می‌تواند منجر به احساسات ناخوشایند در افراد شود. احتمالا هیچ کسی دوست ندارد تا هنگام ملاقات با رئیس، دهانش بوی بدی بدهد. بنابراین توصیه می‌کنیم تا به دنبال راهکارهایی برای از بین بردن بوی بد دهان چه در کودکی و چه در بزرگسالی باشید.
رفع بوی بد دهان برای همیشه ممکن است؟
یکی از سوالات مهمی که پرسیده میشود این است که آیا از بین بردن بوی بد دهان برای همیشه امکان پذیر بوده یا همه راهکارها موقتی هستند. در پاسخ باید بگوییم که باید ابتدا دلیل بروز بوی بد دهان را پیدا کنید. اگر علت آن مصرف دارو، عدم رعایت بهداشت و خرابی دندان‌ها باشد؛ با رفع مشکل بوی بد از بین خواهد رفت.
این در حالی بوده که اگر در اثر وجود بیماری داخل بدن شما باشد، تا بیماری درمان نشود؛ بوی بد باقی می‌ماند. بنابراین می‌توان اینطور نتیجه گیری کرد که با رعایت بهداشت دندان، آشنایی با روش صحیح مسواک زدن، عدم مصرف مواد مخدر و نوشیدن آب به میزان کافی می‌توان این مشکل را تاحد بسیار زیادی برای همیشه برطرف کرد.
سخن پایانی
در این مقاله درباره بوی بد دهان، علل و راهکارهایی برای رفع آن صحبت کردیم. وجود بوی نامطبوع داخل دهان می‌تواند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد کند. عدم امکان صحبت با دیگران و استفاده مداوم از ماسک‌های پزشکی برای جلوگیری از آن، سخت است. به همین دلیل بهتر است با رعایت بهداشت عمومی و مراجعه به پزشک متخصص، به دنبال راهکارهای دائمی برای از بین بردن بوی بد دهان باشید.
من حدوداً ۲۳ ساله هستم بیشتر از ۱۰ سال میشود که احساس بوی بد دهان را دارم، بعداز خواب روی زبانم زرد میشه یا به زودی غذا نخورم روی زبانم زرد میشه یعنی از این بوی بعد خیلی رنج میبرم بنظرم دائمی است. علت این را دقیق نمیدانم😞
من دهنم بو میده .همه میگن از معدمه.میشه یه راهکار بهم بدین؟