نهفتگی دندان نیش یک مشکل نسبتا شایع است که به دلیل گیر افتادن دندان در لثه رخ می‌دهد. درمان دندان نیش نهفته به منظور جلوگیری از رویش نامناسب دندان‌های مجاور، تشکیل کیست، عفونت یا سایر تغییرات منفی در فک بسیار مهم است.
هر چقدر سن شما در زمان تشخیص نهفتگی دندان کمتر باشد، درمان آن آسان‌تر است. در این مقاله درباره علائم و دلایل نهفتگی دندان نیش صحبت می‌کنیم و به بررسی راه‌های درمان آن می‌پردازیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
منظور از دندان نیش نهفته چیست؟
دندان نهفته دندانی است که در لثه قرار دارد، اما به دلایل مختلف قادر به رشد نیست و توانایی خروج از لثه را ندارد. این مشکل ممکن است برای هر دندانی رخ دهد، اما معمولا دندان عقل و دندان نیش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بیشتر افراد با نهفتگی دندان‌های عقل آشنا هستند. این دندان‌ها در پشت فک گیر می‌کنند و می‌توانند عفونت‌های دردناکی را در کنار انبوهی از مشکلات دیگر ایجاد کنند. از آنجا که به ندرت نیاز عملکردی به دندان عقل وجود دارد، معمولا این دندان‌ها در صورت بروز مشکل کشیده می‌شوند.
دندان‌های نیش به خصوص دندان‌های نیش فک بالا هم ممکن است در لثه گیر کنند. این دندان‌ها چهار عدد هستند، به طوری که ۲ عدد از آن‌ها در فک بالا و ۲ عدد در فک پایین قرار دارند. برخلاف دندان‌های عقل، دندانپزشکان برای کمک به رویش و حفظ دندان‌های نیش تلاش زیادی می‌کنند، چون برای سلامت دهان مهم هستند.
دندان‌های نیش بسیار قوی هستند و بلندترین ریشه را در بین دندان‌های انسان دارند. آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم روی زیبایی چهره تاثیر می‌گذارند و هم نقش مهمی در هدایت سایر دندان‌ها در شکل بایت ایفا می‌کنند. این دندان‌ها جزء آخرین دندان‌هایی هستند که در حدود ۱۱ تا ۱۳ سالگی به صورت دائمی در فک پدیدار می‌شوند.
اگر دندان نیش نهفته شود، برای درآمدن و قرارگیری آن در جایگاه مناسب خود تلاش می‌شود. هر چقدر سن بیمار بیشتر باشد، احتمال رویش دندان نیش با فشار طبیعی کمتر است (حتی اگر فضای کافی برای قرار گرفتن آن در قوس دندانی وجود داشته باشد). به همین دلیل، توصیه می‌شود کودکان در سن هفت سالگی معاینه شوند تا محل دندان‌ها و وجود هر گونه مشکل در رویش آن‌ها مشخص شود.
انواع نهفتگی دندان نیش
نهفتگی دندان نیش اغلب به ۲ صورت اتفاق می‌افتد:
- لبیال: دندان نیش به سمت لب یا گونه رشد می‌کند.
- پالاتال: دندان نیش با قرار گرفتن به سمت دهان از مسیر اصلی خود منحرف می‌شود.
دندان نیش نهفته چه علائمی دارد؟
نهفتگی دندان نیش ممکن است در ابتدا علامتی نداشته باشد، اما در صورت درمان نشدن می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود و علامت ایجاد کند. علائم معمولا شامل موارد زیر هستند:
- ایجاد فاصله بین دندان‌های آسیاب کوچک و دندان‌های جلویی
- باریک و کوتاه به نظر رسیدن دندان نیش
- زاویه یا مکان نادرست دندان نیش
- تورم یا قرمزی لثه
- مشکل یا درد هنگام غذا خوردن یا باز کردن دهان
چه عواملی باعث می‌شوند دندان نیش نهفته شود؟
از دلایل رایج نهفتگی دندان نیش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فضای ناکافی برای رشد دندان
- ناتوانی در طی کردن مسیر طبیعی رشد در امتداد دندان‌های مجاور
- مشکلات هم‌ترازی با سایر دندان‌ها
- از دست دادن یا کشیدن زودهنگام دندان‌های شیری
- تاخیر در رشد دندان‌های شیری یا عدم افتادن آن‌ها در زمان مناسب
- ژنتیک
دندان‌های نیش معمولا به دلایل زیر مسیر باریکی برای رشد دارند و به همین دلیل ممکن است داخل لثه گیر کنند:
- توالی رویش: زمانی شروع به خروج از لثه می‌کنند که سایر دندان‌های جلو به طور کامل رشد کرده‌اند.
- اندازه: دندان‌های نیش دائمی در مقایسه با دندان‌های شیری که جایگزین آن‌ها می‌شوند، بسیار بزرگ‌تر هستند.
- رشد آهسته: دندان‌های نیش ریشه بلندتری نسبت به سایر دندان‌ها دارند، بنابراین باید مسیر طولانی‌تری را برای رشد طی کنند.
آیا درمان دندان نیش نهفته ضروری است؟
بعضی از دندان‌های نیش نهفته می‌توانند بدون درمان باقی بمانند، چون تاثیر کمی روی سلامت شما دارند. با این حال، این وضعیت باید به دقت و به طور مکرر توسط دندانپزشک کنترل شود، چرا که احتمال بروز مشکلات جدی وجود دارد.
نهفتگی دندان نیش روی زیبایی لبخند شما تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این، ممکن است عوارض مهم‌تری داشته باشد که عبارتند از:
۱. به استخوان جوش می‌خورد
اگر دندان نیش نهفته را به حال خود رها کنید، ممکن است به استخوان مجاور جوش بخورد. در این مرحله، دندانپزشک باید دندان را بکشد.
۲. به دندان‌های مجاور آسیب می‌رساند
دندان نیش نهفته می‌تواند به دندان مجاور خود آسیب برساند. در این شرایط ممکن است بتوانید آسیب را ترمیم کنید، اما این کار پرهزینه و وقت‌گیر است.
از سوی دیگر، گاهی‌اوقات آسیب‌دیدگی به قدری زیاد است که ترمیم آن امکان‌پذیر نیست، در نتیجه دندان خود را به طور کامل از دست می‌دهید. در این شرایط باید به فکر جایگزین کردن دندان از دست رفته باشید.
۳. ممکن است آلوده شود
دندانی که در زیر لثه قرار دارد ممکن است دچار عفونت شود که این مشکل با درد، بوی بد دهان، احساس طعم ناخوشایند در دهان و حساسیت لثه همراه است.
اگر عفونت به موقع درمان نشود، احتمال دارد به فک و حتی سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. این اتفاق می‌تواند جدی باشد و به مشکلات تهدیدکننده حیات منجر شود.
۴. باعث درد و تورم می‌شود
دندان نیش نهفته هرگز برای بعضی از افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در سایر موارد ممکن است لثه‌ها را تحریک کند. این موضوع به درد و تورم لثه منجر می‌شود و آن را نسبت به لمس حساس می‌کند.
۵. ممکن است باعث بیماری لثه شود
نهفتگی دندان نیش با افزایش خطر ابتلا به بیماری لثه مرتبط است. بیماری لثه می‌تواند در سرتاسر دهان گسترش یابد و باعث تورم و درد شود. همچنین در موارد جدی ممکن است باعث شود دندان خود را از دست بدهید.
۶. احتمال پوسیدگی را افزایش می‌دهد
چنانچه دندان نیش به طور کامل از لثه بیرون نیاید، مراقبت از آن دشوار است. در نتیجه، ممکن است دچار پوسیدگی شود. از سوی دیگر، اگر بین دندان‌ها فضای خالی وجود داشته باشد، این ناحیه می‌تواند به محل تجمع بقایای مواد غذایی و باکتری‌ها تبدیل شود.
۷. در ایجاد کیست نقش دارد
دندان نهفته نیش می‌تواند به تشکیل کیست منجر شود، یعنی یک کیسه پر از مایع که در استخوان فک ایجاد می‌شود. یک کیست کوچک ممکن است مشکل زیادی ایجاد نکند، اما کیست‌های بزرگ باعث تورم، حساسیت دندان و جابه‌جایی دندان می‌شوند.
کیست‌های ناشی از نهفتگی دندان نیش معمولا خوش‌خیم هستند، با این حال ممکن است عفونی شوند و عفونت به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند.
۸. به تحلیل استخوان فک منجر می‌شود
دندانی که به طور کامل رشد نمی‌کند و در لثه باقی می‌ماند می‌تواند باعث از بین رفتن استخوان فک شود. هنگامی که مقدار قابل‌توجهی از استخوان فک خود را از دست می‌دهید، به جراحی ترمیمی نیاز پیدا می‌کنید.
۹. ممکن است رشد تومور را تحریک کند
در موارد نادر، ممکن است تومور ایجاد شود. تومورها اغلب خوش‌خیم هستند، اما می‌توانند استخوان فک شما را از بین ببرند.
از چه روش‌هایی برای درمان دندان نیش نهفته استفاده می‌شود؟
به منظور تعیین بهترین شیوه درمان، دندانپزشک دندان‌ها و رادیوگرافی‌های شما را بررسی می‌کند تا موقعیت دندان نهفته و همچنین وضعیت لثه را مشخص کند. جراحی دندان نیش نهفته، ارتودنسی دندان نیش یا کشیدن دندان از جمله راهکارهایی هستند که معمولا توصیه می‌شوند.
۱. ارتودنسی دندان نیش نهفته
اگر مقداری از دندان نیش از لثه خارج شده باشد، می‌توان یک براکت روی دندان قرار داد و یک زنجیر به آن متصل کرد تا به تدریج به جای اصلی خود هدایت شود.
معمولا برای درمان دندان نهفته از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود. در مورد اینکه آیا به ارتودنسی کامل نیاز دارید یا ارتودنسی یک دندان، باید با دندانپزشک مشورت کنید. مدت زمان ارتودنسی هم به سن و سایر شرایط شما بستگی دارد.
۲. جراحی دندان نیش نهفته فک بالا و پایین
معمولا جراحی قبل از ارتودنسی و به منظور نمایان شدن دندان نیش انجام می‌شود. به عبارت دیگر، به وسیله جراحی بخش کوچکی از بافت لثه برای بیرون آمدن دندان نیش برداشته می‌شود. بعد از آن می‌توان براکت را در صورت لزوم به دندان نیش متصل کرد تا به مرور زمان به جایگاه مناسب خود برگردد.
از عوارض جراحی دندان نیش نهفته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم، قرمزی و عفونت محل جراحی
- آسیب‌دیدگی یا لق شدن دندان‌های مجاور دندان نیش
- حرکت نکردن دندان نیش و خارج نشدن آن از لثه (در مواردی که دندان به استخوان فک جوش خورده است)
۳. کشیدن دندان نیش نهفته
در دوران کودکی می‌توان با کشیدن دندان شیری فضای کافی برای رشد دندان نیش دائمی ایجاد کرد. در این صورت احتمالا دندان می‌تواند در جایگاه مناسب خود قرار بگیرد.
در دوران بزرگسالی، دندان نیش نهفته‌ای که با سایر راهکارها قابل درمان نیست باید از لثه خارج شود. درمان دندان نیش نهفته بدون ارتودنسی و با کشیدن به خصوص زمانی توصیه می‌شود که نهفتگی دندان به مشکلات زیر منجر شود:
- اتصال دندان به استخوان فک
- تحیل ریشه دندان
- ایجاد عفونت، کیست یا تومور
- آسیب‌دیدگی دندان‌های مجاور
کلام پایانی
دندان‌های نیش دندان‌های مخروطی شکل و نوک تیزی هستند که در چهار گوشه دهان قرار دارند و برای کندن و تکه کردن غذا استفاده می‌شوند.
دندان‌های نیش ریشه‌های بسیار بلندی دارند و مستعد نهفتگی هستند، به این معنی که ممکن است است به درستی در قوس دندانی رشد نکنند و در زیر لثه باقی بمانند.
وجود دندان نیش برای عملکرد دهان بسیار مهم است. از سوی دیگر، نهفتگی آن می‌تواند به عوارض متعدد از جمله عفونت منجر شود. بنابراین مهم است که برای هدایت آن به محل مناسب خود در قوس دندانی به دنبال مراقبت‌های تخصصی باشید.
با سلام حضور محترم اقای دکتر.
یک دندان نیش نهفته دارم که تقریبا مایل هست. من ۲۵ یال سن دارم و هموز دندان شیری به جای ان هست. می توانم‌نظر شما را بدانم که ایا راه حل دارد . ضمنا من خارج از کشور هستم .
با تشکر