کم خونی و دندان قروچه دو عامل مرتبط با یکدیگر هستند. کم خونی در لثه زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند گلبول قرمز کافی تولید کند. گلبول‌های قرمز مسئول رساندن اکسیژن از طریق جریان خون به اندام‌های بدن هستند و در صورتی که گلبول قرمز کافی وجود نداشته باشد، بخش‌های مختلف بدن نمی‌توانند اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کنند. از جمله نشانه کم خونی می‌توان به، کم‌رنگ شدن لثه، ایجاد زخم‌هایی در زبان و مشکلات دیگری که بر سلامت دهان تأثیر می‌گذارد، مثل دندان قروچه اشاره کرد. در ادامه به شرح تاثیر کم خونی بر سلامت دهان، ارتباط کم خونی و دندان قروچه و درمان و راههای پیشگیری از کم خونی در لثه می‌پردازیم.
فهرست عناوین
تأثیر کم خونی بر سلامت دهان
از آنجایی که کم خونی باعث کاهش گلبول‌های قرمز خون می‌شود، یکی از علایم شایع آن رنگ پریدگی و کم‌رنگ شدن لثه است. لثه ها به جای این که رنگ صورتی داشته باشند، کم‌رنگ شده و حتی ممکن است رنگ آنها مایل به سفید شود. این رنگ پریدگی ممکن است در زبان و غشای مخاطی داخل دهان و همچنین کف دست و لایه پوشاننده سطح چشم نیز اتفاق بیفتد. این علائم برای شناسایی کم خونی توسط بیمار، حائز اهمیت بوده و همه باید به محض مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنند. از جمله تأثیرات دیگر کم خونی بر سلامت دهان عبارت است از
درد زبان
قرمزی زبان
ورم یا تورم زبان
ارتباط کم خونی و دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما یکی از مهمترین علل آن کم خونی و فقر آهن است و کم خونی و دندان قروچه با هم در ارتباط اند. دندان قروچه به ساییدن و فشار دادن دندانها روی یکدیگر گفته می شود. این مشکل می تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به دندان وارد کند.
به طور کلی اگر دندان قروچه به صورت آگاهانه انجام شود، به آن دندان قروچه روزانه می‌گویند که خفیف و آرام است و شامل جویدن بافت لب و دهان و گونه‌ها می‌باشد، اما دندان قروچه شبانه که به صورت ناخودآگاه اتفاق می‌افتد، بسیار شدیدتر است که باعث آسیب‌های جدی‌تر می‌شود. عوامل زیاد دیگری به غیر از کم خونی می‌تواند بر دندان قروچه موثر باشد که به شرح زیر است.
- مصرف بعضی داروها
- مصرف نوشابه، قهوه، شکلات و…
- بیماری های انگلی
- آپنه تنفسی: به حالتی گفته می‌شود که افراد در خواب تنفس سختی دارند و این تنفس با خر و پف همراه ات.
- استرس و اضطراب
کم خونی در لثه چه مشکلاتی برای سلامت دهان ایجاد می‌کند؟
دندانپزشک تمامی تغییرات ایجاد شده در زبان، لثه و بافت‌های اطراف را بررسی می‌کند. این تغییرات ممکن است نشان دهنده مشکلات سیستمیک و یا بیماریهای جدی باشد. بیماری‌هایی که بر مغز استخوان تأثیر می‌گذارد ( برای مثال مانند لوکمی) می‌تواند چنین علائمی ایجاد نمایند.
در صورتی که کم خونی طولانی مدت دارید حتماً به اطلاع دندانپزشک برسانید. ممکن است دندانپزشک برایتان دهان‌شویه ضد میکروبی مخصوصی تجویز نماید تا از بیماری لثه جلوگیری شود یا داروهای آنتی بیوتیک تجویز نماید تا احتمال عفونت کاهش یابد. در صورتی که درمان دندانپزشکی یا جراحی دهان دارید، ممکن است برای پیشگیری از خونریزی زیاد نیاز به درمان خاصی داشته باشید. این به معنی تغییر نوع درمان و ابزارهای مورد استفاده در حین درمان است.
بیمارانی که دچار کم خونی شدید هستند ممکن است در حین درمان دندانپزشکی نیاز به اکسیژن داشته باشند تا کمبود اکسیژن رسانی در بدن آنها جبران شود.
درمان کم خونی
کم خونی انواع گوناگونی دارد اما نتیجه همه آنها کمبود گلبول قرمز و کاهش اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن است. به خاطر داشته باشید درمان بسته به نوع کم خونی مورد بحث متفاوت است. برای مثال کم خونی پرنیشیوز (pernicious) در اثر کمبود ویتامین ب ۱۲ ایجاد می‌شود بنابراین درمان آن شامل مصرف مکمل‌ها و مواد مغذی حاوی این ویتامین مهم است.
شایع‌ترین نوع کم خونی، آنمی ناشی از کمبود آهن است . علت این است که بدن آهن کافی دریافت یا جذب نمی‌کند و این عامل کم خونی و دندان قروچه، خونریزی لثه و… را به دنبال دارد. تمام این نوع کم خونی شامل مصرف مکمل‌های آهن و تغییر رژیم غذایی به غذاهای غنی از آهن مانند سبزیجات برگی و گوشت قرمز است. کم خونی فانکونی (Fanconi) نوعی بیماری ژنتیکی است که خطر سرطان دهان را افزایش می‌دهد. بیماران مبتلا به این کم خونی برای غربالگری سرطان دهان و مراقبت‌های دندانی باید مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنند.
پیشگیری از کم خونی
کم خونی اغلب وضعیتی است که توسط خود بیمار ایجاد می‌شود بنابراین با رژیم غذایی سالم و مغذی می‌توان جلوی آن را گرفت. آهن موجود در تخم مرغ، برخی میوه ها و سبزیجات مانند کلم و اسفناج و همچنین گوشت قرمز برای جلوگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن مفید است.
هرگز قرص آهن را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. در صورتی که احساس می‌کنید نیاز به مکمل آهن دارید، ابتدا با پزشک مشورت کنید و ترجیحاً انواع آهسته رهش را مصرف کنید که معده را آشفته نمی‌کند. ویتامین ب ۱۲ نیز در مواد غذای متعددی یافت می‌شود و همچنین به صورت مولتی ویتامین ارائه می‌گردد.
روشهای درمان دندان قروچه
اگر مشکل دندان قروچه برطرف نشود، ممکن است این حالت دائمی شود و حتی در کودکانی که دچار این مشکل هستند باعث اضطراب شدید و بیش فعالی شود، پس در صورت بروز این مشکل باید اقدام به درمان شود.
- از آنجایی که کم خونی و دندان قروچه با یکدیگر ارتباط دارند، پس باید در صورت داشتن دندان قروچه، کم خونی شما بررسی شود و از یک رژیم غذایی صحیح و در صورت نیاز از قرص آهن استفاده کنید.
- بهتر است که والدین به استرس های خود، و شرایط محیطی فرزند توجه کنند، زیرا گاهی اوقات استرس‌های ناشی از والدین باعث اضطراب درفرزند و بروز دندان قروچه می‌شود.
- استفاده از محافظ دندان: این وسیله کمک می کند که آسیب دیدن و خرد شدن دندانها به حداقل برسد و فک و دهان کمتر درد بگیرد.
- درمان دندان قروچه به کمک تمرینات ریلکسیشن: زیرا این تمرینات به آرامش و سلامت خواب شما کمک می کند.
- آزمایش انگل: از آنجایی که یکی از دلایل دندان قروچه می تواند از بیماریهای انگلی باشد، با مراجعه به پزشک این آزمایش را انجام دهید و با توجه به نوع انگل، روش های درمانی را از پزشک در یافت کنید.
در این مطلب به تاثیر کم خونی در لثه و مشکلاتی که بر اثر آن ممکن است بوجود بیاید مثل، کم خونی و دندان قروچه، خونریزی لثه و… پرداختیم و روشهای درمان و کارهایی که برای جلوگیری از کم خونی باید انجام دهیم را بررس کردیم، بهتر است بعد از دیدن نشانه کم خونی، به پزشک مراجعه کرده و علت آن را جویا شوید.