ترمیم دندان یکی از پرکاربردترین درخواست‌های بیماران هنگام مراجعه به دندانپزشک است. انواع پوسیدگی و شکستگی دندان که در اثر مشکلات مختلفی رخ می‌دهد، باید قبل از مرحله حاد درمان شود.
بسته به اینکه چه مشکلی برای دندان رخ داده باشد شما نیاز به انواع ترمیم دندان دارید. در ادامه با انواع ترمیم دندان و مزایای هریک آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
ترمیم دندان چیست؟
احتمالا بسیاری از ما نمی‌دانیم که ترمیم دندان چیست اما تا به حال آن را انجام داده باشیم. هنگامی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنیم بعد از بررسی شرایط دندان، توصیه می‌کند که یک یا چند دندان خاص باید ترمیم شوند.
ممکن است دندان در اثر اتفاقاتی مانند پوسیدگی، عصب‌کشی یا شکستگی آسیب دیده باشد. وظیفه دندانپزشک این است که دندان را ترمیم کند، طوری که ظاهر آن درست مانند دندان‌های سالم شود و پوسیدگی و عفونت موجود در دندان از بین رود؛ به این کار در دندانپزشکی ترمیم دندان گفته می‌شود.
به نقل از منبع معتبر clevelandclinic، ترمیم دندانی بر ترمیم و جایگزین کردن دندان آسیب دیده یا از دست رفته تمرکز دارد. اقدامات ترمیمی برای دندان موجب بهبود بهداشت دهانی می‌شوند. مرسوم‌ترین کارهای ترمیمی برای دندان شامل روکش دندان، بریج دندان و ایمپلنت می‌شود.
Restorative dentistry focuses on repairing or replacing damaged or missing teeth. These procedures help improve oral health and function. Common dental restorations include crowns, bridges and implants.
روش های ترمیم دندان به صورت مستقیم
اکنون که می دانیم ترمیم دندان چیست، کمی دقیق تر آن را بررسی می کنیم. در انواع روش های ترمیم دندان به روش مستقیم، کارهای مربوط به از بین بردن پوسیدگی دندان یا ترمیم کردن دندان شکسته در داخل دهان انجام می شود.
روش مستقیم در انواع ترمیم دندان معمولا بسیار مقرون به صرفه بوده و با کمترین میزان تهاجم مشکل را رفع می کنند. در انواع روش های ترمیم دندان به صورت مستقیم از ۳ نوع ماده اولیه استفاده می شود.
ترمیم دندان پوسیده با آمالگام
آمالگام نقره آلیاژی از جیوه، نقره، قلع، روی و مس است. از جمله مزایای آمالگام می‌توان به قیمت پایین، قرار دادن آسان آن در دندان و مقاومت بسیار بالای آن را اشاره کرد. هرچند، استفاده از آن برای پر کردن دندان از لحاظ زیبایی گزینه مناسبی برای ترمیم کردن دندان پوسیده جلو و ترمیم های زیبایی دندان جلو نیست.
همچنین، امکان بزرگتر و یا کوچکتر شدن آن درون دندان وجود دارد که می تواند باعث ترک خوردگی و نهایتا پوسیدگی شود.
مزایای پر کردن دندان با آمالگام
با اینکه بعضی از افراد موافق پر کردن دندان با آمالگام به دلیل وجود موادی مانند جیوه و دیگر فلزات نیستند اما این روش مزایای خاص خود را دارد:
- مقاومت بسیار بالا
- ماندگاری طولانی
- هزینه مقرون به صرفه
- مقاومت بالا در برابر رطوبت
ترمیم دندان های جلو با کامپوزیت
پروتز های کامپوزیت از محبوب ترین گزینه ها در ترمیم زیبایی دندان جلو هستند. این مواد از رزین های ترکیبی تولید شده و می توانند رنگی مشابه با رنگ دندان های اصلی شما داشته باشند.
با این وجود، ترمیم دندان پوسیده با کامپوزیت نسبت آمالگام نقره گران تر بوده و دوام آن نیز پایین تر است. به صورت میانگین، هر ۵ سال یک بار باید پروتز های کامپوزیتی را تعویض کنید.
مزایای ترمیم دندان با کامپوزیت
ترمیم کردن دندان ها با کامپوزیت مزایای زیادی دارد شامل:
- امکان ترمیم شکستگی‌های کوچک
- ظاهر زیبا و طبیعی
- چسبندگی بالا به دندان‌ها
- عدم انبساط و انقباض در دماهای مختلف
البته کامپوزیت در مقایسه با آمالگام دوام کمتری داشته و بعد از گذشت ۵ تا ۷ سال احتمالا باید دندان دوباره ترمیم شود.
ترمیم دندان با پروتز اینومر
پروتز شیشه ای اینومر ترکیبی محکم و کرم رنگ است که معمولا برای ترمیم دندان پوسیده یا ترمیم دندان شکسته کودکان و دندان هایی که برای گاز گرفتن غذا نیستند، به کار می روند.
استفاده از این ماده در انواع ترمیم دندان قیمت نسبتا متعادلی دارد. این پروتز همچنین تغییر حالت نمی دهد، منقبض نمی شوند و دارای فلوراید است که از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.
انواع ترمیم دندان به صورت غیر مستقیم
مراحل انواع روش های ترمیم دندان به صورت غیر مستقیم از جمله ساخت مواد اولیه (ونیر، تاج، پل و ایمپلنت)، در بیرون دندان انجام می شود.
انواع روش های ترمیم کردن دندان به صورت غیر مستقیم مراحل بیشتری دارد؛ از جمله:
- معاینه
- آماده کردن دندان
- ساخت مواد و ونیر موقت
- روکش دندان
در نتیجه هزینه آن نیز نسبت به انواع ترمیم دندان به روش مستقیم بالاتر است. اما این روش ها راه حلی طولانی مدت و مناسب برای ترمیم کردن انواع مشکلات دندان مانند پوسیدگی دندان های جلو، شکستگی دندان و غیره هستند. در ادامه انواع روش های ترمیم دندان غیر مستقیم را معرفی می کنیم.
روکش دندان
روکش دندان یا سر پوش دندان سطح دندان را کاملا می پوشانند. روکش دندان روی یک سطح از قبل آماده شده و به کمک چسبی مخصوص روی دندان قرار می گیرد. روکش دندان قدرت و ظاهر دندان آسیب دیده را بهبود می دهد و جنس آن می تواند فلز، سرامیک، و یا ترکیبی از فلز و سرامیک باشد.
باندینگ دندان
باندینگ غیر مستقیم دندانی یا همان ونیر، لایه های باریکی از پرسلین هستند که می توانند جایگزین و یا پوسته روی مینای دندان آسیب دیده، لک شده و یا دارای شکل نامناسب باشند.
این روکش ها متناسب با شکل و رنگ دندان های اصلی فرد طراحی می شوند. این روش برای ترمیم کردن دندان شکسته و دندان های جلو، بسیار محبوب است، زیرا رنگ آن شباهت زیادی با مینای دندان طبیعی فرد دارد.
پل دندان
پل های دندانی، دندان هایی مصنوعی هستند که بین دندان های اصلی قرار می گیرند تا فضای بین آنها را پر کنند (جایی که دندانی کشیده شده باشد). پل دندانی معمولا از پرسلین، فلز و یا ترکیبی از این دو ساخته می شود.
ایمپلنت دندان
ایمپلنت به کمک عمل جراحی به استخوان فک متصل، و از آن برای نگه داشتن روکش دندان یا پل استفاده می شود. در میان انواع روش های ترمیم دندان، روند ترمیم با ایمپلنت طولانی بوده و ممکن است تا ۶ ماه طول بکشد. دلیل آن شکل گیری استخوان جدید در اطراف ایمپلنت است تا آن را به خوبی نگه دارد.
اینله و آنله
روش ترمیم اینله (Inlay) برای زمانی مناسب است که بخش‌های داخلی دندان یعنی بین برجستگی‌ها دچار آسیب یا پوسیدگی شده باشد. این در حالی است که آنله (Onlay) زمانی به کار می‌رود که لبه‌ها یا سطح بیرونی دندان آسیب ببینند.
در این روش ابتدا دندانپزشک باید از وضعیت پوسیدگی دندان عکس‌برداری کند. سپس پوسیدگی تراشیده شده و دندان دارای بخش‌های خراب نباشد. حالا از دندانی که قبلا خراب بوده و اطراف آن قالب گرفته می‌شود. این قالب به لابراتورار داده شده تا با استفاده از مواد سرامیکی یا رزینی ساخته شود.
بعد از اینکه اینله یا آنله آماده شد، با استفاده از چسب مخصوص روی دندان چسبیده می‌شود. بعد از آن هم سطوح کاملا صاف شده تا هیچ لبه و برآمدگی نداشته باشد. این روش مزایای زیادی داشته که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:
- استحکام بسیار بالا
- دارای ظاهر طبیعی روی دندان
- امکان حفظ ساختار فعلی دندان
- جلوگیری از گسترش پوسیدگی به دیگر دندان‌ها
در بین روش‌هایی که گفتیم آمالگام، اینله و آنله دوام طولانی‌تری از کامپوزیت دارند اما تشخیص روش مناسب برای ترمیم دندان باید توسط دندانپزشک صورت بگیرد.
ترمیم دندان برای چه کسانی مناسب است؟
بسته به اینکه چه مشکلی وجود دارد، دندانپزشک انواع ترمیم دندان را معرفی می‌کند. درست کردن دندان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم صورت می‌گیرد اما چه کسانی واقعا به ترمیم دندان نیاز دارند؟ افرادی که دندان‌هایشان به دلایل مختلف آسیب دیده و بخشی از آن از بین رفته است:
- پوسیدگی دندان: افرادی که دچار پوسیدگی دندان شده‌اند، باید بعد از ترمیم پوسیدگی، روکش دندان انجام دهند. روکش کردن یک روش ترمیم دندان محسوب می‌شود که می‌تواند با کامپوزیت، آمالگام یا اینله و آنله باشد.
- ترک دندان: در اثر وارد شدن ضربه یا شکستن پوست یک خوراکی با دندان، ممکن است یکی از دندان‌ها دچار ترک شود. ترک باید در همان مراحل اولیه با یکی از روش‌هایی مانند کامپوزیت یا لمینت ترمیم شود.
- تغییر رنگ دندان: در اثر مصرف مواد غذایی رنگی مانند قهوه یا استعمال سیگار دندان‌ها تغییر رنگ می‌دهند. ترمیم فقط شامل پوسیدگی دندان نشده و ترمیم رنگ دندان هم شامل آن می‌شود.
- حساسیت دندانی: علاوه بر ترمیم دندان پوسیده، حساسیت دندانی نیز باید ترمیم شود. افرادی که مشکل تحلیل لثه دارند با روکش دندان و برطرف کردن مشکل می‌توانند دندان خود را ترمیم کنند.
- از بین رفتن دندان: بیماری‌های دهان و دندان یا پوسیدگی شدید گاهی باعث می‌شوند تا دندان به طور کامل از بین برود. سپس دندان با استفاده از روش‌هایی مانند بریج یا ایمپلنت نیاز به ترمیم پیدا می‌کند.
تشخیص نیاز به ترمیم دندان
انجام انواع ترمیم دندان نیازمند تشخیص مناسب توسط یک دندانپزشک متخصص است. دندانپزشک از روش‌های مختلفی می‌تواند نیاز به ترمیم شدن دندان را تشخیص دهد و با یکی از روش‌هایی که در زیر معرفی می‌کنیم، مشکل دندان شما مشخص می‌شود.
معاینه ظاهر دندان
یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای ترمیم شدن دندان این است که دندانپزشک ظاهر دندان شما را ویزیت کند. در معاینه، دندانپزشک به دنبال نشانه‌های خرابی دندان می‌گردد. تیره شدن بخشی از دندان، شکستگی یا ترک خوردن مینای دندان از مواردی بوده که در صورت مشاهده، درمان باید صورت بگیرد. بعد از اینکه نوع آسیب مشخص شد حالا دندانپزشک باید به سراغ بهترین روش ترمیم دندان برود.
رنگ تشخیص پوسیدگی
گاهی ممکن است تشخیص ترمیم دندان پوسیده به این راحتی نباشد زیرا در قسمت‌های غیرقابل مشاهده دندان است. در این مواقع دندانپزشک با استفاده از یک رنگ مخصوص سعی می‌کند قسمت پوسیده شده دندان را پیدا کند. برای این کار باید مقداری از رنگ روی دندان ریخته و صبر کنیم. کمی بعد قسمت پوسیده شده تغییر رنگ داده و به خوبی قابل مشاهده است.
عکس با اشعه ایکس
یکی از روش‌های مطمئن و توصیه شده برای مشخص کردن خرابی دندان‌ها عکس اشعه ایکس است. با استفاده از اشعه ایکس می‌توان بخش‌های خراب دندان را مشخص کرده و به راحتی برای درست کردن دندان اقدام کرد.
البته ممکن است گاهی به دلیل شرایط بیمار یا نبود امکانات نتوان از عکس اشعه ایکس استفاده کرد بنابراین متخصص باید به سراغ یکی دیگر از روش‌ها برود.
تشخیص پوسیدگی با فلورانس لیزر
فلورانس لیزر یک نور مرئی قرمز بوده که روی سطح دندان تابانیده می‌شود. بازتابی که این نور ایجاد می‌کند برای دندان سالم و خراب متفاوت است. در نتیجه اگر دندانی بازتاب نور متفاوت‌تری داشت احتمالا پوسیده شده و نیاز به ترمیم دارد.
آیا ترمیم دندان درد دارد؟
مهم‌ترین سوالی که نوسط مراجعین ما مطرح می‌شود این است که آیا ترمیم دندان درد دارد یا نه. این سوال بسته به میزان مشکل دندان (از ترک و شکستگی تا پوسیدگی عمیق) دارد.
اما به طور کلی، پاسخ سوال آیا ترمیم کردن دندان درد دارد منفی است. زیرا تمام مراحل تحت بی حسی موضعی انجام می شود. با این وجود، احساس درد خفیف یا حساسیت تا ۲ روز پس از انواع روش های ترمیم دندان و ترمیم دندان پوسیده جلو یا ترمیم دندان شکسته طبیعی است.
مراقبت های پس از ترمیم شدن دندان
هرکدام از روش های ترمیم کردن دندان را که انجام دهید، مراقبت‌های پس از آن مهم‌تر هستند. اگر نتوانید به خوبی از دندان ترمیم شده مراقبت کنید، مواد آن ریخته و مجبور هستید مجدد آن را انجام دهید:
- عدم خوردن و نوشیدن: بهتر است تا چند ساعت بعد از ترمیم شدن دندان، چیزی نخورده و ننوشید. این کار باعث می‌شود تا هیچ ماده غذایی با قسمت ترمیم شده تماس پیدا نکند.
- رعایت بهداشت: بعد از ترمیم حتما دندان‌های خود را تا چند روز با مسواک نرم تمیز کنید. همچنین از نخ دندان برای خارج کردن مواد غذایی و دهان‌شویه برای ضدعفونی کردن دهان استفاده کنید.
- پرهیز از مواد غذایی چسبنده: بهتر است تا چند روز بعد از ترمیم به سراغ مواد غذایی چسبنده مانند آجیل، پنیر پیتزا، شکلات و ته دیگ نروید.
- حساسیت گرمایی و سرمایی: چند روز بعد از ترمیم، دندان‌ها به تغییر دما حساس هستند. پس بهتر است نوشیدنی‌های گرم و سرد را با فاصله از هم میل کنید. همچنین اگر حساسیت زیادی داشتید، استامینوفن بخورید.
در صورت عدم ترمیم به موقع دندان چه اتفاقی میوفتد؟
در صورتی که ترمیم به موقع دندان انجام نشود، پوسیدگی یا شکستگی گسترش پیدا کرده و مشکلات جدی برای دهان ایجاد می‌شود. گاهی یک پوسیدگی سادگی در صورت عدم مراقبت به موقع، به عصب می‌رسد. در نتیجه باید هزینه و زمان بیشتری برای درمان آن صرف کنید. همچنین باعث تخریب مینا و عاج دندان می‌شود.
یکی دیگر از مشکلات عدم ترمیم به موقع دندان، ورود باکتری‌ها به ریشه دندان است. در نتیجه شاهد التهاب لثه و در موارد شدید‌تر عفونت استخوان خواهید بود.
بعضی از مواقع پوسیدگی به سرعت گسترش پیدا کرده و منجر به تحلیل استخوان فک می‌شود. بنابراین نه تنها لثه آسیب دیده که دندان‌ها جابجا می‌شوند. در موارد نادرتری ورود باکتری‌ها از طریق دندان پوسیدن به بدن مشکلات قلبی و عروقی برای فرد ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده خرابی یا شکستگی، هرچه زودتر آن را ترمیم کنید.
سوالات متداول
در ادامه به سوالات پرتکرار شما پاسخ می‌دهیم.
آیا جیوه موجود در آمالگام برای بدن خطرناک است؟
طبق تحقیقاتی که سازمان بهداشت جهانی انجام داده مقدار جیوه آزاد شده بعد از ترمیم با آمالگام به اندازه‌ای نیست که به بدن آسیب جدی وارد کند.
آیا حساسیت لثه بعد از ترمیم دندان شایع است؟
بله افراد زیادی بعد از ترمیم کردن دندان دچار حساسیت لثه می‌شوند اما بعد از چند روز تا چند هفته این حساسیت برطرف خواهد شد.
از آن‌جایی که ترمیم دندان اگر توسط دندانپزشک باتجربه انجام نشده باشد، دوام زیادی ندارد، پس حتما باید به یک متخصص مراجعه کنید. دکتر سعید قریشی در زمینه ترمیم دندان یکی از بهترین متخصصان در تهران و قم هستند.
کلینیک‌های دکتر قریشی در غرب، شرق و مرکز تهران و قم هر هفته از صبح تا عصر در دسترس بیماران برای رفع مشکلات دهان و دندان است.
بفرمایید که چه زمانی از چه ترمیم هایی استفاده میشه. و درباره دیگر اقدامات هم اگه بگین بکارگیری شون چه وقتی هستش هم خوب میشه. چون توی بررسی اسناد درمانی بهم خیلی کمک میکنه. سپاااس
چقدر مطالبتون خوب بود بازهم ازین مطالب برامون بذارید خیلی بهمون کمک کرد .تو حیطه شغلم بهش نیاز داشتم .ممنووووونم . بعضی جاها رو واضح تر توضیح بدید یا از دیگر اصلاحات مواد یا اون اقدام اسم ببرید هم خوبه. دوستون دارم زیاااااد. کلا راجب مزایا یا کاستی ها روش ها هم بگید خوبه .مثلا نمیدونستم۵سال یکبار باید کامپوزیت عوض شه یا امالگام تغییر اندازه ممکنه بده و باعث پوسیدگی بشه.خوبه که فهمیدم و برم چک کنم دندونهامو.